Sự thực và hư cấu về cá mập

Loài người bị cá mập thôi miên bởi những thông tin pha trộn giữa sự thực và mê tín, giữa truyền thuyết và thực tế, và bởi những lo ngại về điều chưa biết. Một chút kiến thức về chúng sẽ khiến cho các cuộc dạo chơi dưới biển trở thành những trải nghiệm tuyệt vời.

Dưới đây là 20 sự thực về cá mập:

1. Cá mập trắng có thể tăng trưởng khoảng 24,5 cm mỗi năm. Khi trưởng thành, chúng có thể dài từ 3,6 đến 4,2 mét.

2. Những cái răng mới được hình thành liên tục trong hàm răng của cá mập. Chúng thông thường được thay mới cứ sau 8 ngày.

3. Một số loài cá mập có thể mọc đến 30.000 cái răng trong cuộc đời.

4. Cá mập voi có khoảng 300 hàm răng, với mỗi hàng có hàng trăm chiếc tí hon.

5. Da cá mập khô (shagreen) từng được sử dụng như là giấy nhám. Ở Đức và Nhật Bản, da cá mập được bọc chuôi cầm kiếm để chống trơn trượt.

6. Năm 1937, dầu gan cá mập được khám phá là rất giàu vitamin A. Thế là từ đó đến năm 1950, chúng được săn lùng để khai thác loại vitamin này, cho đến khi một phương pháp tổng hợp vitamin A mới ra đời.

7. Tuổi thọ trung bình của cá mập là 25 năm, nhưng một số loài có thể thọ đến một thế kỷ.

8. Cá mập chó (dogfish) được đặt tên do thiên hướng đi săn của chúng giống như cách mà bầy chó hoang vẫn làm.

9. Cá mập trắng có thể sống sót đến 3 tháng mà không ăn gì.

10. Không phải tất cả cá mập đều phải thở liên tục.

11. Cá mập bò có thể chịu đựng được độ mặn thay đổi và thường sống ở trong các con sông và hồ nước ngọt ở châu Phi và Nam Mỹ.

12. Số người bị tử vong mỗi năm vì chó, lợn và hươu còn nhiều hơn vì cá mập.

13. Loài cá mập Pygmy (cá mập lùn) có chiều dài tối đa là 28 cm.

14. Cá mập không có xương. Bộ khung của nó cấu thành từ sụn.

15. Khoa học đã biết đến hơn 340 loài cá mập.

16. Cá mập xuất hiện lần đầu tiên trong các mẫu vật hoá thạch hơn 400 triệu năm trước.

17. Một đặc điểm cơ thể rất có ý nghĩa phân biệt cá mập hiện đại và cổ đại là bộ hàm nhô ra, tạo cho cá mập hiện đại lực cắn mạnh hơn.

18. Cá mập có thể sinh ra lực cắn khoảng 6,5 tấn trên mỗi inch vuông (1 inch = 2,54 cm).

19. Da cá mập được đệm bằng những mấu lồi nhỏ, tương tự như răng.

20. Loài cá mập vây ngắn Mako có thể là loài cá nhanh nhất dưới biển khơi, với tốc độ khoảng 96 km/giờ.

Cá mập tấn công như thế nào:

Có 3 loại tình huống cơ bản mà cá mập vô cớ tấn công:

1. "Va phải và chạy" là kiểu tấn công thường gặp nhất. Chúng thường xảy ra trong những vùng biển sóng vỗ. Nạn nhân hiếm khi nhìn thấy cá mập và nó không quay lại sau khi để lại một vết thương dạng cắn hay xé. Hầu hết, những vụ tấn công này là kết quả việc nhận nhầm, xảy ra khi nước đục và điều kiện môi trường khắc nghiệt như sóng vỗ và các dòng chảy mạnh. Các vết thương của nạn nhân thường là bị rách chân bên dưới đầu gối và hiếm khi đe dọa đến tính mạng.

2. "Đụng độ và cắn" thường gây ra những vết thương nghiêm trọng hơn và dễ chết hơn. Những vụ tấn công này thường liên quan đến các thợ lặn hoặc những người bơi lội dưới nước sâu. Cá mập ban đầu sẽ lượn quanh và thường đâm vào nạn nhân trước khi cuộc tấn công thật bắt đầu.

3. "Tấn công lén" xảy ra mà không hề có báo trước. Con cá mập sẽ lặp lại các cú đớp hoặc kẹp chặt người trong miệng. Các vết thương thường rất nặng, và dễ gây tử vong. Người ta tin rằng loại tấn công này là kết quả của hành vi kiếm ăn chứ không phải nhầm lẫn.

Làm thế nào để tránh bị cá mập tấn công:

1. Bơi theo nhóm. Cá mập thường tấn công người đi đơn lẻ. Tránh xuống nước vào ban đêm, bình minh hoặc nhập nhoạng tối.

2. Không xuống nước nếu bạn đang chảy máu. Cá mập có thể ngửi và nhận ra mùi máu, lần ra nguồn của nó. Không đeo các trang sức lấp lánh. Cá mập sẽ nhìn ra nó là lớp vảy cá lóng lánh.  

3. Không toé nước nhiều. Điều đó sẽ thu hút chúng. Nếu bạn thấy một con cá mập trong nước, đừng lại gần và đừng thử chạm vào nó.

T. An