Tại “Xứ sở hoa anh đào” hiện nay có khoảng hơn 120.000 họ khác nhau và đây là đất nước có số lượng họ nhiều nhất thế giới. Đây có lẽ là một nét đặc sắc trong văn hóa của người Nhật khi mà ngay cả những người bản xứ đôi lúc cũng không biết đọc, viết họ của đồng bào mình ra sao. Thêm một điều thú vị nữa là, Thiên hoàng - dòng dõi trị vì hàng ngàn năm ở đất nước này là dòng tộc duy nhất không có họ ...
Nhật Bản có hơn 120.000 họ.
Nguồn gốc
Từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 17, tên của người Nhật đã được sử dụng khá rộng rãi (trừ các Samurai không được mang tên), thế nhưng người Nhật có rất ít dòng dõi có họ (gia đình vương tướng, quý tộc).
Trước cải cách Minh Trị, 80% dân số Nhật không có họ. Kể từ những năm 1883, để tiện việc quản lý, thu thuế, mỗi người dân bị bắt buộc phải tự chọn và đăng ký họ cho riêng mình. Người dân bắt đầu cuống cuồng đi tìm cái họ cho mình, đa số họ nhờ những người tri thức, trưởng thôn đặt họ… và đã có vô số họ được đặt theo đặc điểm của vị trí gia đình, cây cối, và thậm chí là theo họ của hàng xóm…
Thiên hoàng Minh Trị, người đã gián tiếp giúp người dân Nhật Bản có họ,…
nhưng dòng dõi ông lại không có họ.
Và điều thú vị
Vì có quá nhiều người cần đặt họ nên trưởng thôn, những người tri thức đã giao quy ước đặt họ rằng:
- Nhà chú có một cây tùng nên lấy họ là: Matsushita (nghĩa: dưới gốc tùng).
- Nhà chú trước con sông nên lấy họ là: Maekawa (nghĩa: con sông phía trước).
Sông, núi…là nguồn gốc của rất nhiều dòng Họ tại Nhật Bản.
Vậy là người dân đua nhau tự đặt tên như vậy: ai ở trong núi thì mang họ là Yamashita, ai ở ngoài đảo thì lấy họ: Nakajima…
Đặt theo tên địa danh: Chiba, Wakamatsu…, theo đặc điểm sông núi, ruộng đồng: Mori, Yamada, Ogawa…, theo phương hướng: Higashi, Nishimura…và những họ như thế này chiếm tới 90% tổng số hơn 120.000 họ của người Nhật.
Đặt ghép theo họ của dòng dõi nổi tiếng: Fujiwara. Họ ghép chữ Fuji vào tên địa phương: Kato, Ito, Sato, Saito, Koto, Goto… tạo ra những tên họ như: Fujikato, FujiIto….trong khi hậu duệ của Fujiwara mang họ: Fujikawa, Fujimoto, Fujiwara.
Chính vì vậy: ở tỉnh Achi, có một ngôi làng mang toàn họ thực vật: Daikon (củ cải), Ninjin (Cà rốt)… Có làng lại mang toàn tên tôm, cá: Tai, Himera… giống hệt thủy cung. Có khi cả làng cùng mang một họ, điều này làm khó khăn hơn bao giờ hết cho những bác đưa thư.
Hiện nay ở Nhật trong số hơn 120.000 họ thì có một số họ chiếm số lượng lớn là: Sato, Suzuki, Takahashi, Tanaka, Watanabe, Ito, Yamamoto, Nakamura, Kobayashi và Kato.
Điều đặc biệt, mặc dù cai trị đất nước hàng ngàn năm lịch sử, thế nhưng Thiên Hoàng là dõng dõi duy nhất không có họ tại đất nước nhiều họ nhất thế giới này.