Bức tượng động vật này được phát hiện tại di tích khảo cổ Dốc Chùa thuộc tỉnh Bình Dương, là hiện vật duy nhất không có hiện vật giống trong gần 2.000 năm trở lại đây.
Theo đó, tượng động vật bằng đồng có hình thù rất giống 1 con chó được phát hiện tại di tích khảo cổ Dốc Chùa thuộc xã Tân Mỹ, huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương có niên đại trên 3.000 năm. Tượng được phát hiện trong khu mộ cổ gần nơi cư trú của người xưa, được coi là vật tùy táng chôn theo người chết.
Trong 2.000 năm trở lại đây, các nhà khảo cổ chưa hề thấy 1 bức tượng nào có hình thù giống hoặc tương tự như thế này. Đến hiện tại, các nhà khảo cổ vẫn đang tìm câu trả lời cho câu hỏi đây chính xác là tượng con gì và nó có tác dụng để làm gì?
Bức tượng động vật 3.000 tuổi được lưu giữ tại bảo tàng Bình Dương.
Được biết, tượng động vật có chiều cao 5,4cm, dài 6,4cm, được làm bằng đồng, có màu xám xanh do bị phong hóa, hoen rỉ. Tượng động vật có 4 chân, đứng trên bệ (đế) hình chữ nhật, có 4 mấu uốn cong vào phía chân, bệ và chân được đúc dính liền nhau. Đầu có mõm dài, miệng rộng sang 2 bên, trên đỉnh đầu giữa 1 tai có gờ nhọn có vết gãy. 2 bên hông trang trí hoa văn đường nối gấp khúc hình mặt trời có vẻ giống chiếc yên ngựa. Đuôi của tượng động vật này có kích thước khá lớn, đoạn cuối của đuôi được uống cong thành 3 vòng tròn, có 1 vòng bị gãy. Con vật này là giống đực, có bộ phận sinh dục khá to.
Cận cảnh bức tượng động vật cổ gây nhiều tranh cãi.
Có rất nhiều ý kiến khác nhau xung quanh bức tượng động vật này, có người đoán rằng đây là con hươu vì nó có sừng, có người lại đoán đây là con ngựa, có người lại cho rằng đây là tượng chó săn…
PGS – TS Bùi Chí Hoàng, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội vùng Nam bộ, Giám đốc Trung tâm Khảo cổ và là Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia cho rằng: “Để chế tác một hiện vật có độ phức tạp như vậy đòi hỏi chủ nhân của nó phải là một cộng đồng cư dân có trình độ luyện kim đúc đồng phát triển cao. Phải xác định đây là hiện vật thuộc dạng quý hiếm. Nó không chỉ là một hiện vật bình thường, mà có lẽ là một trong những sản phẩm có ý nghĩa tín ngưỡng tâm linh của cộng đồng cư dân Nam bộ, trong quá trình chinh phục vùng đất này”.
Tượng động vật Dốc Chùa thu hút các nhà khảo cổ tại hiện trường.
Về công dụng của bức tượng này cũng có nhiều giả thuyết đặt ra, một số nhà khảo cổ cho rằng bức tượng này là 1 vật tùy táng nên nó thuộc sở hữu của 1 cá nhân. Tuy nhiên, cụ thể nó để làm gì thì vẫn chưa ai biết được đáp án chính xác. Hiện nay những bí mật xung quanh bức tượng động vật 3000 tuổi này vẫn đang bỏ ngỏ. Bức tượng động vật này hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bình Dương và được công nhận là bảo vật quốc gia năm 2013.