Bên dưới lớp cỏ và bụi bặm cạnh những hàng cây trong khuôn viên Trung tâm y tế trường đại học Mississippi (bang Mississippi, Mỹ), một phần lịch sử của nước Mỹ đang dần được hé lộ cùng 2.000 ngôi mộ không rõ danh tính.
Trước đây vẫn tồn tại những tin đồn về việc ở đâu đó trong lòng đất tại Trung tâm y tế này, nơi trước đây từng là địa điểm xây dựng của Bệnh viện tâm thần bang Mississippi, có tồn tại một khu nghĩa địa. Nhưng lịch sử từ lâu đã để lạc mất vị trí chính xác của nó. Đó là lí do những lời đồn thổi tiếp tục được lan truyền cho đến khi 2.000 ngôi mộ không rõ danh tính bỗng một ngày được phát hiện.
Tháng 2 năm nay, trong một cuộc khảo sát phục vụ dự án mở rộng khuôn viên tại Trung tâm Y tế trường đại học Mississippi, những người làm công tác đo đạc đã phát hiện hàng tá các cỗ quan tài nằm sóng hàng san sát, trong số đó có những cỗ quan tài chỉ cách mặt đất một vài tấc. Gần như ngay lập tức, kế hoạch xây dựng tại địa điểm trên bị hoãn lại và câu hỏi được đặt ra là người ta sẽ làm gì với từng đấy ngôi mộ?
Ước tính có khoảng 2.000 ngôi mộ được phát hiện tại Trung tâm y tế đại học Mississippi. (Ảnh: CNN)
Đây không phải là lần đầu tiên những ngôi mộ như vậy được phát hiện ở Mỹ khi các nhà thầu bắt tay đào bới các khu đất trống và phát hiện ra những khu nghĩa địa bị lãng quên theo thời gian. Nhưng quy mô của phát hiện tại trường đại học Mississippi, một trong những khu nghĩa địa lớn nhất được phát hiện trong những năm gần đây, đã khiến nhiều người phải thắc mắc những bộ hài cốt này thuộc về ai?
Theo trí nhớ của những người biết chuyện, việc những người thợ và nhà thầu xây dựng tìm thấy các hộp gỗ thông đơn giản đựng hài cốt trong khuôn viên Trung tâm y tế vẫn thường xảy ra. Số lượng các hộp hài cốt được phát hiện có khi là bốn, năm hay sáu. Theo Jack Mazurack, người phát ngôn của trung tâm y tế, trong những năm 1990, trong lúc đang tiến hành xây một cơ sở giặt là, công nhân xây dựng đã tìm thấy khoảng 40 ngôi mộ không rõ danh tính. Nhưng năm ngoái, trong quá trình tiến hành một dự án nâng cấp một con đường trong khuôn viên Trung tâm y tế, đã có 66 cỗ quan tài được phát hiện.
Cùng với sự xuất hiện của những cỗ quan tài bị lãng quên trong lòng đất, nhiều người bắt đầu đồn thổi rằng những cỗ quan tài này đựng di hài của những người đã bỏ mạng hay của nô lệ trong cuộc nội chiến Mỹ. Đứng trên góc độ học thuật, các chuyên gia không đồng ý với những thông tin này. Các dữ liệu sử học tiết lộ rằng khu vực này không phải là một chiến trường chính trong cuộc nội chiến, và không có chỉ dẫn nào trong trung tâm lưu trữ lịch sử bang chỉ ra có một khu nghĩa địa của nô lệ từng tồn tại ở đây.
Để nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này, Trung tâm y tế đại học Mississippi từ trước đã cộng tác với một đội nghiên cứu của khoa nhân chủng học, trường đại học Mississippi do giáo sư Nicholas Hermann dẫn đầu để thực hiện nhiệm vụ di dời các bộ hài cốt, tiến hành kiểm tra. Gần như ngay lập tức, đội của giáo sư Hermann đã cho rằng những bộ hài cốt được phát hiện tại đây có mối liên hệ với Bệnh viện tâm thần từng hiện diện tại chính khu vực này vào năm 1855.
“Chúng tôi đoán rằng bởi vì không có tư trang cá nhân, không có quần áo, thậm chí không có cả bất kì cái cúc hay cái đinh ghim nào, do đó có thể những bộ bài cốt này là của những người điều trị tại bệnh viện tâm thần… Theo suy đoán đó thì những bộ hài cốt này xuất hiện vào khoảng từ giữa đến cuối thế kỉ 19 đến đầu thế kỉ 20”, Derek Anderson, một nhà khảo cổ học của đội nghiên cứu nói.
Trong quá khứ, Bệnh viện tâm thần bang Mississippi từng là địa điểm mà bệnh nhân mắc nhiều loại bệnh khác nhau trong bang đến điều trị. Theo hồ sơ, nhiều người ở lại điều trị trong khoảng thời gian kéo dài nhiều năm. Và khi họ qua đời, chỉ một số ít được gia đình đón về. Các chuyên gia tin rằng nghèo đói có thể là một trong số những nguyên nhân dẫn đến việc này bởi các gia đình vào thời điểm đó không có đủ khả năng tài chính để nhận lại thi hài của người thân và mang về an táng. Kết quả là, nhiều người đã được chôn trong những ngôi mộ không rõ danh tính tại khu vực được tin là khu nghĩa địa của bệnh viện tâm thần. Thời gian khắc nghiệt trôi đi và dấu vết của khu nghĩa địa cũng từng ngày biến mất.
Đang trong quá trình nghiên cứu hài cốt của bộ 66 ngôi mộ được phát hiện năm ngoái, Giáo sư Hermann cho biết một khi quá trình kiểm tra hoàn thành, các bộ hài cốt sẽ được chôn cất lại tại khu nghĩa trang của Trung tâm y tế. Ông tin rằng việc tìm thấy các ngôi mộ này mới chỉ là sự bắt đầu đồng thời cho biết việc nghiên cứu các bộ hài cốt sẽ giúp tiết lộ quê quán của những người đã khuất và lí do vì sao họ qua đời, qua đó làm sáng tỏ một phần lịch sử cũng như phương pháp điều trị bệnh tại bang Mississippi từ cuối thế kỉ 19 đến đầu thế kỉ 20.
Trước mắt, vì việc khai quật và chôn cất lại tới 2.000 bộ hài cốt sẽ ngốn hàng triệu USD, Trung tâm y tế đại học Mississippi quyết định sẽ để những người đã khuất “ngủ yên” và tìm kiếm những giải pháp khác cho việc mở rộng.