Hầm đông lạnh chống bom ở vùng đồng quê nước Anh cất giấu kho báu 40.000 loại hạt giống cây dại từ khắp nơi trên thế giới, với nhiều loài có nguy cơ biến mất.
Ngân hàng hạt giống lớn nhất thế giới nằm ở vùng đồng quê phía nam London đang chạy đua với thời gian bởi cứ 5 loài có 2 thực vật bị đe dọa tuyệt chủng. David Attenborough, nhà tự nhiên học nổi tiếng người Anh nhận định Ngân hàng Hạt giống Thiên niên kỷ (MSB) "có thể là sáng kiến bảo tồn quan trọng nhất từ trước tới nay".
Các kệ chứa hạt giống từ khắp nơi trên thế giới ở hầm chứa của MSB. (Ảnh: AFP).
Theo John Dickie, trưởng nhóm nghiên cứu phụ trách dự án, mục đích của họ là bảo tồn các loài cây dại thông qua hạt giống, ngặn chặn nguy cơ tuyệt chủng trong dài hạn. Ông tham gia dự án MSB từ khi ý tưởng ra đời vào cuối thập niên 1990 và mở cửa cơ sở hiện nay vào năm 2000 để kỷ niệm thiên niên kỷ.
Tổng cộng 2,5 tỷ hạt giống lưu trữ tại MSB ở Wakehurst, cách London 56km, và ở một chi nhánh của vườn bách thảo Kew tại thủ đô. Chúng có đủ hình dáng, màu sắc và kích thước, thuộc 40.020 loài khác nhau có nguồn gốc từ 190 quốc gia.
Gần 20% thực vật trên thế giới được bảo tồn tại Wakehurst với ưu tiên dành cho các loài cây bị đe dọa, đặc biệt bởi biến đổi khí hậu, và cây đặc hữu chỉ có ở một khu vực địa lý. Thực vật có chức năng như dùng làm thuốc hoặc có giá trị kinh tế, cũng được chú trọng. "Nhiều loài thực vật trở thành nguy cấp vì một số lý do, nhưng chủ yếu qua thay đổi sử dụng đất và biến đổi khí hậu. Một số loài cây sẽ thích nghi. Vài loài khác không thể thích nghi. Ít nhất chúng còn ở đây thay vì không tồn tại nữa", Dickie chia sẻ.
Wakehurst nhận hạt giống mới từ khắp nơi trên thế giới mỗi tuần, sau đó quá trình bảo quản bắt đầu. Quá trình đó dựa trên công nghệ từng ứng dụng với nhiều loài hoa màu. Sau khi sấy khô và đông lạnh, hạt giống có thể lưu trữ suốt nhiều thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ.
Đội ngũ của Dickie bao gồm khoảng 20 nhà nghiên cứu và nhiều tình nguyện viên làm việc trong phòng thí nghiệm. Một người trong số đó là Lucy Taylor đang làm việc với hạt giống cây Albizia polyphylla đến từ Madagascar. Công việc của cô bao gồm tách hạt rỗng khỏi những hạt còn lại. "Nhiều hạt bị lép hoặc nhiễm sâu bệnh, vì vậy việc làm sạch hạt hết mức có thể rất quan trọng. Chúng tôi muốn có bộ sưu tập chất lượng tốt nhất bởi diện tích trong hầm chứa có hạn", Taylor cho biết.
Các nhà nghiên cứu chụp X quang hạt giống để kiểm tra dịch bệnh, mỗi loại hạt đều có thẻ nhận dạng với tên, nguồn gốc và ngày đến MSB. Sau đó, họ lưu trữ hạt giống trong lọ thủy tinh trước khi đưa vào hầm chứa lạnh -20 độ C dưới lòng đất, thiết kế để chịu lũ lụt, bom đạn và bức xạ. Bộ sưu tập hạt giống lớn nhất đến từ họ phong lan. Nhưng cũng có những loài cây hiếm như cây hoa súng nhỏ nhất thế giới và Deschampsia antarctica, một trong hai loài thực vật có hoa bản xứ ở lục địa băng.