Có dịp ghé qua đất nước Iran, du khách không nên bỏ lỡ chuyến thăm đến ngôi làng được liệt vào danh sách Di sản Quốc gia của đất nước Trung Đông này, làm vô số du khách mê mẩn bởi kiến trúc độc đáo.
Kandovan là một ngôi làng hang động độc đáo nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Đông Azerbaijan, Iran. Ngôi làng nổi tiếng với kiến trúc phi thường, nơi người dân đã tự tay chạm khắc những ngôi nhà của họ từ những tảng đá hình nón, tạo nên một cảnh quan ngoạn mục, làm mê mẩn bất kỳ du khách nào đặt chân tới.
Kandovan là ngôi làng trên vách đá duy nhất trên thế giới có người sinh sống.
Với hàng loạt ngôi nhà san sát nhau có hình dáng như bắp ngô, ngôi làng Kandovan đem lại cho người ta cảm giác đang ở thế giới thần tiên xa xôi nào đó. Những ngôi nhà được chạm khắc hoàn toàn bằng tay trên những mỏm đá núi lửa cứng đã gây tiếng vang trên toàn thế giới và được ghi danh vào danh sách Di sản Quốc gia của Iran, làm vô số du khách mê mẩn bởi kiến trúc độc đáo.
Sự kết hợp hoàn mỹ giữa thiên nhiên và con người
Ngôi làng được xây dựng trên sườn các dãy núi Soltan Daghi và Sabalan. Các nghiên cứu địa lý đã chứng minh rằng tuổi của vách đá ở ngôi làng này dao động từ 700 đến 1.500 năm tuổi.
Hình ảnh làng Kandovan nhìn từ xa.
Có rất nhiều giả thuyết đã được đặt ra về cách mà ngôi làng bí ẩn này được xây dựng, trong đó câu chuyện nổi tiếng nhất kể rằng khi quân đội Mông Cổ xâm lược Iran, những người dân đã tìm cách tháo chạy đến nơi an toàn để bảo vệ mạng sống, và họ đã chuyển đến vùng đất xa xôi giữa những ngọn núi cao này. Những ngọn đồi liền kề nhau được tạo nên bởi dung nham phun trào từ ngọn núi lửa Sabalan gần đó, vậy nên mọi người đã bắt đầu chạm khắc và tạo nên những ngôi nhà cho riêng mình.
Từ "Kandovan" được cho là hình thái số nhiều của từ "Kandoo", trong tiếng Ba Tư có nghĩa là tổ ong. Cách lý giải này có vẻ hợp lý vì nhìn từ xa, ngôi làng thật sự trông giống một tổ ong lớn.
Mỗi một mỏm đá hình dạng tổ ong được gọi là một Karan, mỗi Karan có từ 2 đến 4 tầng, chiều cao khoảng 40 mét. Tầng dưới cùng là nơi mà người dân dùng để nhốt gia súc, tầng 2 là không gian phòng bếp đầy đủ và tiện nghi, phòng thứ ba là nơi mọi người dùng để tiếp khách và bạn bè, còn phòng cuối cùng cũng là phần cao và hẹp nhất là nơi dùng để chứa thực phẩm. Không giống như những ngôi nhà nông thôn điển hình, thức ăn tại nơi đây được trữ ở nơi cao nhất để tránh ẩm thấp.
Ngôi làng được xây dựng trên sườn các dãy núi Soltan Daghi và Sabalan.
Một điều thú vị khác về những Karan này là không có cầu thang bên trong ngôi nhà, vậy nên nếu muốn lên tầng cao hơn, người ta phải sử dụng các bậc thang ngoài trời. Những ngôi nhà ở Kandovan được xây dựng trên độ dốc 70 độ vậy nên có thể dễ dàng bắt gặp những bậc thang bằng đá hoặc gỗ khắp làng. Bên cạnh đó, để đảm bảo bên trong nhà có đủ ánh sáng và thông gió tốt, người dân đã chạm khắc những ô vuông nhỏ và che chúng bằng tấm kính đủ màu đóng vai trò như cửa sổ.
Ngôi làng cổ kính nhưng sống động
Tuy có đặc trưng khí hậu là mùa đông kéo dài và lạnh giá, nhưng người dân ở đây lại có thể thích nghi rất tốt. Nguyên nhân là do những ngôi nhà mà họ xây dựng rất mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông, vậy nên không ngoa khi nói rằng đây là những ngôi nhà tiết kiệm năng lượng nhất trên thế giới.
Cư dân tại đây đa số sinh sống nhờ nông nghiệp, chăn nuôi ong hoặc gia súc. Nhờ thời tiết thích hợp và thảm thực vật phong phú dưới chân dãy núi Sabalan và Sahand, mật ong tại đây được đánh giá là có chất lượng hoàn hảo.
Cư dân tại đây đa số sinh sống nhờ nông nghiệp, chăn nuôi ong hoặc gia súc.
Đừng nghĩ rằng cuộc sống ở đây rất khó khăn, bởi họ có đầy đủ những tiện nghi như bất kỳ vùng nào khác trên thế giới: không gian làm việc, cửa hàng, trường học, nhà tắm công cộng, nhà máy và thậm chí là nhà thờ được xây dựng tại vách đá to nhất tại đây.
Mặc dù trên thế giới có 2 ngôi làng vách đá khác có cấu trúc tương tự là Cappadocia ở Thổ Nhĩ Kỳ và Manitou Cliff Dwellings ở Mỹ, Kandovan vẫn là ngôi làng đặc biệt nhất. Không giống như 2 ngôi làng còn lại, Kandovan và ngôi làng vách đá duy nhất trên thế giới có người sinh sống, và dân số tại đây là 670 người.
Gần đây, dân số đã tăng lên và nhiều ngôi nhà thông thường đã được xây dựng tại khu vực phía nam, nhưng những vách đá lịch sử vẫn vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp nơi đường chân trời.
Đây là ngôi làng vách đá duy nhất trên thế giới có người sinh sống.
Kiến trúc độc đáo không phải là điểm thu hút duy nhất của nơi đây. Do đặc điểm địa chất mà có một số suối nước nóng tự nhiên đã hình thành, với tỷ lệ ô nhiễm khoáng thấp và có khả năng điều trị bệnh.
Một số ngôi nhà hang động ngày nay đã được chuyển đổi thành khách sạn và nhà nghỉ, mang đến trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ cho khách du lịch. Đối với những người quan tâm đến lịch sử, kiến trúc và thiên nhiên, Kandovan là một điểm đến không thể bỏ qua.