Mới đây, Windows 10 đã chính thức vượt qua người anh em Windows 7 để trở thành hệ điều hành máy tính được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới, vậy thì qua điều này liệu chúng ta có thể khẳng định đây là một hệ điều hành tuyệt vời? Xin thưa là có, nhưng không hoàn toàn. Nếu xét theo đánh giá cá nhân, tôi cho rằng Windows 10 chỉ đơn thuần là một hệ điều hành tốt, chứ chưa xứng đáng với 2 chữ “tuyệt vời”, hay thậm chí là “hoàn hảo” đối với nhiều người.
Tại sao lại như vậy? Mời bạn tham khảo 6 điều trên Windows 10 khiến không ít người dùng thất vọng. Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.
Tự động cập nhật/buộc người dùng phải cập nhật lên phiên bản mới
Nhiều người được hỏi đã không ngần ngại khẳng định rằng điều làm họ khó chịu, thậm chí là bực mình nhất khi sử dụng Windows 10 chính là “tính năng" tự động cập nhật (và tự động khởi động lại) lên phiên bản mới của hệ điều hành này mà không quan tâm đến ý kiến của người dùng. Chúng ta đang sống trong thời đại 4.0, trong kỷ nguyên hội nhập và quốc tế hóa, mọi sự bắt buộc đều là không nên, nhưng Windows lại có vẻ “rất vui” khi làm điều đó. Hệ quả là rất nhiều sự cố không đáng có đã xảy ra, khiến một phần không nhỏ người dùng quay lưng lại với hệ điều hành này.
Microsoft biện minh rằng điều này là cần thiết để giúp cho Windows 10 ngày càng trở nên an toàn hơn và nó không hoàn toàn sai. Việc không thường xuyên cập nhật phần mềm máy tính lên phiên bản mới có thể dẫn đến nguy cơ rủi ro bảo mật rất lớn, đó là một trong những nguyên nhân chính khiến WannaCry có thể lây lan và gây thiệt hại lớn đến vậy.
Tuy nhiên nếu thực sự việc không cập nhật lên phiên bản mới có thể gây rủi ro như vậy thì việc ép người dùng phải cập nhật lên phiên bản mới cũng cho thấy rằng Windows 10 đang thực sự gặp vấn đề trong thiết kế. Cách nhanh nhất, thô sơ nhất nhưng hiệu quả nhất để giải quyết vấn đề đó là biến việc cập nhật phần mềm thành tùy chọn, đồng thời liên tục gửi thông báo cho người dùng về việc nâng cấp phần mềm thay vì ép buộc họ. Dù sao thì người dùng cũng nên có quyền kiểm soát nhiều hơn đối với các bản cập nhật trên hệ thống của mình.
Chức năng “Tìm kiếm” trong menu Start kém tiện dụng
Tìm kiếm một ứng dụng (Searching for an app) trong Menu Start có lẽ là tính năng kém tin cậy nhất của Windows 10. Hãy thử tìm kiếm một ứng dụng ngay bây giờ - ngay cả một ứng dụng Windows 10 tích hợp - và bạn sẽ thấy tính năng này tệ thế nào. Thay vì tìm ra kết quả nhanh chóng, bạn sẽ thấy thật may mắn khi tính năng này trả về mất cứ thông tin hữu ích nào về ứng dụng đó.
Ví dụ như trường hợp của Máy tính (Calculator) - một ứng dụng tích hợp sẵn của Windows. Khi tôi gõ “Cal”, ứng dụng này xuất hiện trong kết quả tìm kiếm gợi ý, nhưng khi tôi gõ thêm chữ “c”, nó lại hoàn toàn biến mất! Tất nhiên không có vấn đề gì quá to tát, nhưng lâu dần những sự cố ngớ ngẩn nhưng vậy sẽ chỉ mang lại sự ức chế cho người dùng.
Bloatware và các ứng dụng được tài trợ
Bloatware là những phần mềm, ứng dụng được nhà sản xuất cài sẵn trên thiết bị, hoặc tích hợp sẵn trong hệ điều hành mà bạn không thể gỡ bỏ nó theo cách thông thường. Bloatware vốn dĩ không phải là khái niệm mới mẻ, nó đã “cai trị” thế giới Android từ rất lâu rồi. Vấn đề của Bloatware nằm ở chỗ chúng phần lớn bị đánh giá là vô dụng, tốn tài nguyên (RAM, CPU, mạng), do đó rất nhiều người đã tìm cách để xóa các ứng dụng này khỏi thiết bị của mình. Trong Windows 10, Microsoft thường buộc cài đặt các trò chơi như Candy Crush trên máy tính của bạn, ngoài ra, chính sách buộc người dùng phải cài đặt và sử dụng Internet Explorer trong các phiên bản Windows cũ cũng đã từng khiến Microsoft hứng chịu kha khá “gạch đá” từ phía cộng đồng. Việc xóa các ứng dụng này chỉ là một biện pháp tạm thời bởi thông thường các ứng dụng bloatware sẽ cài đặt lại sau mỗi bản cập nhật hệ thống lớn.
Nhìn chung, hệ điều hành không nên hiển thị quảng cáo, cũng không nên cài đặt phần mềm của bên thứ ba mà người dùng không mong muốn. Điều này tuy sẽ phần nào đó ảnh hưởng đến lợi ích của các công ty, nhưng dù sao thì nguyện vọng của người dùng vẫn nên được tôn trọng. Microsoft phải chấp nhận một thực tế là người dùng không nhất thiết là lúc nào cũng muốn sử dụng các ứng dụng như Paint 3D hay Voice Recorder được Microsoft tích hợp sẵn.
Vấn đề về gián điệp và quyền riêng tư
Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà dữ liệu cá nhân thậm chí còn “quý hơn vàng”, Microsoft đương nhiên nắm được điều đó, và Windows 10 hay bất cứ hệ điều hành nào khác đều rất muốn theo dõi người dùng. Nếu có thể, Microsoft sẽ sẵn sàng quay video trực tiếp trên máy tính để bàn của bạn mỗi khi bạn bật máy, tuy nhiên, chẳng ai dại gì mà vi phạm quyền riêng tư một cách lộ liễu đến vậy. Thay vào đó, Microsoft chỉ nắm bắt và thu thập tất cả các siêu dữ liệu theo dạng ngầm như thói quen sử dụng của bạn, hay dạng như bạn đã làm gì và trong bao lâu…
Dần dần, các thông tin thu được sẽ góp phần phác họa lên một bức tranh hoàn chỉnh về sở thích, thói quen hay cả tính cách cá nhân của bạn. Tất cả các thông tin này sẽ được nhà phát triển âm thầm thu về mà không có bất cứ sự ồn ào, lộn xộn nào được tạo ra. Người ta gọi dữ liệu này là dữ liệu từ xa, và được cho là mang lại một số tiện ích trong việc hỗ trợ người dùng và theo dõi các lỗi. Cứ cho là chức năng theo dõi này sẽ mang mang lại lợi ích thực sự đi, nhưng tại sao chúng ta lại không thể vô hiệu hóa nó?
Vấn đề với cài đặt ứng dụng
Thư mục $USER của Windows luôn được biết đến như là một mớ hỗn độn khủng khiếp, và nó thậm chí còn tệ hơn trên Windows 10. Thư mục được xử lý như một bãi rác công cộng, cho phép tất cả các ứng dụng chiếm chỗ một cách tự do trong thư mục, khiến người dùng luôn phải mất thời gian dọn dẹp chúng. Hệ điều hành thực thi không phân cấp, cho phép mỗi nhà phát triển ứng dụng làm theo ý muốn của mình.
Các ứng dụng Universal Windows Platform (UWP) từ Windows Store thường không gặp phải vấn đề này. Trên thực tế, một trong những mục tiêu của UWP là giúp giải quyết vấn đề của các trình cài đặt không kiểm soát được.
Việc gỡ cài đặt các ứng dụng Win32 và .NET cũng tệ như cách cài đặt chúng. Bạn có thể thấy rằng một ứng dụng không liên quan phụ thuộc vào các tệp được cài đặt bởi một ứng dụng hoàn toàn khác. Trên thực tế, hệ điều hành không bảo vệ người dùng trong tình huống này. Giải pháp duy nhất là gỡ cài đặt cả hai và cài đặt lại cái bạn muốn giữ. Nếu không, mọi chuyện sẽ kết thúc với một ứng dụng bị hỏng, đòi hỏi quá trình “sửa chữa” cực kỳ phức tạp.
Giao diện người dùng không hài hòa
Có thể nói, giao diện người dùng Windows 10 là một mớ hỗn độn, hay nói đúng hơn là sự pha trộn của những thiết kế đã từng được mang lên các đời Windows trước đây. Trong một màn hình, có thể thấy các thành phần giao diện cũ như Windows XP và mới như vừa được chỉnh sửa sau bản cập nhật gần đây nhất. Nhiều ứng dụng hệ thống sâu hơn, như Trình xem sự kiện (Event Viewer) và Trình quản lý đĩa (Disk Management) vẫn chưa được thay đổi nhiều kể từ thời Windows XP.
Bên cạnh đó, Windows 10 vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào giao diện Control Panel Windows 7 mặc dù những sự bất tiện cũng đã được ghi nhận. Không có bất cứ sự nỗ lực đáng kể nào để khắc phục tình trạng lộn xộn của một giao diện trên hệ điều hành được sử dụng phổ biến nhất thế giới. Ngay cả các yếu tố được cập nhật gần đây, như menu ngữ cảnh (context menu), cũng trông hoàn toàn khác nhau, tùy thuộc vào ứng dụng gốc của chúng.
Liệu tình hình có được cải thiện trong tương lai?
Cũng giống như tất cả các doanh nghiệp khác, Microsoft có nhiều mối quan tâm, nhưng mục tiêu quan trọng nhất của họ vẫn chỉ là kiếm tiền. Nếu nền tảng của họ ngừng tạo ra lợi nhuận, họ sẽ bắt đầu thay đổi. Tuy nhiên điều này là rất khó xảy ra. Luôn có một sự ràng buộc nào đó giữa sự thay đổi và lợi ích. Thế nhưng dù sao thì Windows cũng vẫn là một trong những sự lựa chọn tốt nhất hiện nay cho người dùng PC, hãy tiếp tục hy vọng, và phản hồi ý kiến của mình với Microsoft, mọi thứ sẽ được cải thiện dần dần!