Một số tên lửa mới của châu Âu và Mỹ sẽ phóng năm sau, khi ngành hàng không vũ trụ thiếu phương tiện phóng do số lượng vệ tinh tăng.
Ariane 6
Tên lửa Ariane 6 do ArianeGroup, công ty có trụ sở tại Pháp, phát triển cho Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA). Mẫu tên lửa này dự kiến thực hiện hành trình đầu tiên trong thời gian từ ngày 15/6 đến 31/7/2024 sau 4 năm trì hoãn do Covid-19 và những khó khăn khác. Dự án được khởi động vào năm 2014 như một câu trả lời của châu Âu trước sự phát triển mạnh mẽ của Falcon 9, mẫu tên lửa do công ty Mỹ SpaceX sản xuất. Được phát triển dựa trên Ariane 5, Ariane 6 sẽ rẻ bằng một nửa mẫu tiền nhiệm nhờ các phương pháp sản xuất mới.
Tên lửa Ariane 6 ở bãi phóng Sân bay Vũ trụ châu Âu tại Kourou, Guiana, Pháp, ngày 22/6. (Ảnh: AFP).
Hiện Ariane 6 đã có kế hoạch cho 28 lần phóng. Tên lửa này có hai phiên bản, phiên bản mạnh hơn có khả năng mang hàng hóa nặng 11,5 tấn lên quỹ đạo địa tĩnh và hàng hóa nặng 21,6 tấn lên quỹ đạo Trái đất thấp. Sau khi Ariane 6 đi vào hoạt động, thách thức với ArianeGroup sẽ là tăng sản lượng. "Việc tăng từ sản xuất 2 tên lửa lên 9 tên lửa mỗi năm là một thách thức công nghiệp lớn", CEO Martin Sion cho biết.
Vega C
Bị cấm bay từ tháng 12/2022 sau thất bại của chuyến bay thương mại đầu tiên, tên lửa Vega C do công ty vũ trụ Avio của Italy sản xuất, dự kiến phóng trở lại vào quý IV năm sau. Sự cố xảy ra do một vòi phun động cơ tên lửa bị hỏng, buộc các chuyên gia phải thiết kế lại. Tên lửa Vega C cao khoảng 35 m với khối lượng cất cánh 210 tấn.
Việc thiếu tên lửa nhỏ buộc ESA phải dựa vào SpaceX của Mỹ để phóng một số vệ tinh khoa học và vệ tinh GPS của châu Âu. Nếu phóng thành công, Vega C sẽ giúp khắc phục vấn đề này.
Vulcan Centaur
United Launch Alliance (ULA), liên doanh giữa Boeing và Lockheed Martin của Mỹ, phát triển tên lửa Vulcan Centaur để thay thế các phương tiện phóng cũ Atlas V và Delta IV. Sau khi hoàn thành những chuyến bay đầu tiên, ULA sẽ bắt đầu tiến hành thu hồi và tái sử dụng tầng thứ nhất của tên lửa. Việc tái sử dụng cùng những cải tiến khác giúp Vulcan Centaur có giá phải chăng hơn nhiều so với những tên lửa tiền nhiệm, theo Tory Bruno, CEO của ULA.
Vulcan Centaur có thể chở hàng hóa nặng 27,2 tấn lên quỹ đạo Trái đất thấp, tương đương với tên lửa Falcon 9. Vụ phóng đầu tiên của Vulcan Centaur dự kiến diễn ra đầu tháng 1/2024. Trong nhiệm vụ này, một trạm đổ bộ Mặt trăng tư nhân có thể trở thành tàu Mỹ đầu tiên đáp xuống Mặt trăng kể từ khi chương trình Apollo kết thúc. Trong nhiệm vụ thứ hai, tên lửa sẽ đưa tàu vũ trụ Dream Chaser mới của công ty Mỹ Sierra Space bay lên không gian vào quý II năm 2024. Tàu con thoi mini này sẽ chịu trách nhiệm tiếp tế cho Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
Starship
SpaceX sẽ tiếp tục thử nghiệm hệ thống phóng khổng lồ Starship vào năm 2024. Hai chuyến bay đầu tiên sau khi hệ thống tên lửa này được lắp ráp đầy đủ kết thúc với một vụ nổ. SpaceX cho biết, các vụ nổ trong giai đoạn đầu phát triển tên lửa đều được đón nhận và giúp đưa ra các lựa chọn thiết kế nhanh hơn. Trong chuyến bay thứ hai vào tháng 11/2023, hai tầng của tên lửa đã chia tách thành công trước khi phát nổ và không gây thiệt hại lớn cho bệ phóng.
Hệ thống phóng Starship phát nổ trong lần bay thử thứ hai vào tháng 11/2023. (Video: WSJ).
Starship là phương tiện phóng lớn nhất và mạnh nhất từng được chế tạo với chiều cao khoảng 121 m. NASA đang theo dõi chặt chẽ sự phát triển của Starship. Cơ quan này đã ký hợp đồng nhằm sử dụng một phiên bản Starship làm tàu đổ bộ Mặt trăng cho các nhiệm vụ Artemis.
Nhà sáng lập SpaceX, Elon Musk, dự đoán Starship có thể phóng tiếp sau vài tuần nữa. Tuy nhiên, vụ phóng tiếp theo sẽ không diễn ra cho đến khi Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) chấp thuận.
New Glenn
Blue Origin, công ty của tỷ phú Jeff Bezos có trụ sở tại Mỹ, đã đưa khách du lịch lên rìa vũ trụ trong những chuyến bay ngắn bằng tên lửa cận quỹ đạo New Shepard. Nhưng công ty này cũng đang phát triển mẫu tên lửa lớn hơn, New Glenn, cao 98 m với khả năng mang hàng hóa nặng 45 tấn lên quỹ đạo Trái đất thấp. Con số này lớn hơn gấp đôi tên lửa Falcon 9, nhưng vẫn nhỏ hơn Falcon Heavy của SpaceX với sức chở 63,8 tấn.
"Chúng tôi dự định phóng vào năm 2024", phát ngôn viên của Blue Origin nói về New Glenn. Một trong những chuyến bay đầu tiên của tên lửa này sẽ giúp tàu EscaPADE của NASA thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu từ quyển sao Hỏa. New Glenn cũng là một phần trong hệ thống hạ cánh xuống Mặt trăng mà NASA đặt hàng cho nhiệm vụ Artemis 5.