Các nhà khoa học phát hiện bộ xương của một phụ nữ được mệnh danh là "Nữ hoàng Đỏ" trong ngôi đền của người Maya.
Fanny Lopez Jimenez, nhà khảo cổ trẻ người Mexico, và đồng nghiệp tình cờ phát hiện một hành lang dài 6m dẫn đến hầm mộ chứa một chiếc quan tài bằng đá vào năm 1994, khi đang tiến hành nghiên cứu các bậc thang của ngôi đền XIII tại Palenque, Mexico, theo Ancient Origins.
Khi nhóm nghiên cứu tiến hành mở nắp quan tài. Họ phát hiện một bộ xương được bảo quản bởi chất chu sa (cinnabar) màu đỏ. Xung quanh hộp sọ là chiếc vương miện làm bằng các hạt ngọc bích cũng như hàng trăm mảnh vỡ màu xanh lá cây từ chiếc mặt nạ bị hỏng.
Bộ xương của Nữ hoàng Đỏ nằm trong quan tài bằng đá. (Ảnh: INAH).
Trong hầm mộ, nhóm nghiên cứu cũng thu thập được nhiều đồ tạo tác bao gồm các bộ phận của khung dệt vải, các bức tượng nhỏ và nhiều bát gốm có niên đại từ năm 600 đến 700. Jimenez nghi ngờ quan tài đá đang lưu giữ thi thể của một phụ nữ hoàng gia liên quan đến K'inich Janaab Pakal I, vị vua nổi tiếng của người Maya. Nguyên nhân là do ngôi đền XIII là một cấu trúc kim tự tháp nhỏ hơn nằm ngay bên cạnh kim tự tháp chôn cất Pakal.
Giả thuyết Jimenez đưa ra càng được củng cố khi Arturo Romano Pacheco, chuyên gia tại Viện Nhân chủng học Quốc gia và Lịch sử Mexico (INAH), tiến hành kiểm tra bộ xương. Pacheco xác nhận đây là thi thể của một người phụ nữ sau khi phân tích hình dạng khung xương chậu, cấu trúc hàm và hộp sọ. Jimenez cảm thấy rất vui mừng vì mình là người đầu tiên phát hiện ngôi mộ của một nữ hoàng người Maya.
Arnoldo Gonzalez Cruz, nhà khảo cổ học đồng thời là giám đốc dự án nghiên cứu của INAH, đặt tên cho người phụ nữ hoàng gia này là "Nữ hoàng Đỏ". Danh tính của Nữ hoàng Đỏ cho đến nay vẫn chưa được xác định chính xác.
Theo Cruz, có 4 cử viên cho danh tính của Nữ hoàng Đỏ dựa theo mô tả về gia đình của Pakal được ghi trong mộ ông bằng chữ tượng hình và hình vẽ, đó là Yohl Ik'nal (bà nội của Pakal), Sak K'uk (mẹ của Pakal), Tz'aakb'u Ahau (vợ của Pakal) và K'inuuw Mat (con dâu của Pakal).