Làn sóng nhiệt gay gắt trong mùa hè năm nay đang khiến vấn đề năng lượng ở châu Âu thêm tồi tệ, khi nhu cầu dùng điện tăng cao nhưng nguồn cung lại gặp sức ép vì nhiều yếu tố.
Nhiệt độ cao kết hợp lượng mưa thấp ở nhiều nơi trên khắp châu Âu vừa thúc đẩy nhu cầu sử dụng điện, vừa khiến các công ty khó tăng lượng điện từ một số nguồn như thủy điện và điện hạt nhân, theo Wall Street Journal.
Tình hình này đã buộc một số công ty điện phải đốt thêm than và khí đốt nhằm đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng điện. Đây không phải là phương án châu Âu mong muốn khi lục địa này đang nỗ lực cắt giảm phụ thuộc vào nguồn cung khí đốt của Nga.
Nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch tăng cao cũng khiến các mục tiêu giảm lượng khí thải carbon trở nên xa vời. Các nhà khoa học cảnh báo về vòng lặp tai hại khi nhiệt độ tăng cao sẽ thúc đẩy lượng khí thải lớn, dẫn đến vấn đề biến đổi khí hậu thêm trầm trọng.
“Tăng cường sản xuất khí đốt và than để đáp ứng đủ nhu cầu khiến lượng carbon thải vào bầu khí quyển ngày càng tăng, khiến cho vấn đề (khí hậu) còn tồi tệ hơn cả hiện tại”, Fabian Rønningen - nhà phân tích tại công ty nghiên cứu Rystad Energy - nhận định.
"Tình hình hơi tồi tệ thành tồi tệ bất thường"
Xu hướng tiêu thụ năng lượng ít hơn vào mùa hè tại châu Âu đang thay đổi do nhiệt độ tăng rất cao thời gian gần đây. Giới phân tích cho biết mức tiêu thụ điện đã tăng tới 10% ở Đức trong đợt nắng nóng vừa qua. Do nguồn cung gặp sức ép trong khi nhu cầu lại cao, Đức đã phải dùng khí đốt trong một số cơ sở lưu trữ vào đầu tháng này, thay vì bổ sung để chuẩn bị cho mùa đông tới.
Tại Pháp, công ty quản lý lưới điện quốc gia Réseau de Transport d’Électricité cho biết khi nhiệt độ chạm mốc 25 độ C, nhu cầu sử dụng quạt và điều hòa tăng mạnh.
“Cứ mỗi độ C tăng lên, chúng tôi phải đáp ứng nhu cầu điện tăng thêm tương đương mức sử dụng của một thành phố có kích thước bằng Bordeaux”, người phát ngôn RTE so sánh. Vùng đô thị Bordeaux có dân số khoảng một triệu người.
Máy điều hòa nhiệt độ đặt bên ngoài một quán pub ở London. (Ảnh: Zuma Press).
Henning Gloystein - Giám đốc năng lượng, khí hậu và tài nguyên tại công ty tư vấn Eurasia Group - nhận định đợt nắng nóng ở châu Âu đã khiến “tình hình hơi tồi tệ trở nên tồi tệ một cách bất thường”.
Giới phân tích cho rằng các công ty năng lượng châu Âu không thể tăng sản lượng từ các nguồn năng lượng chính khác. Nhiều nhà máy điện hạt nhân của Pháp đã ngừng hoạt động, trong khi năng lượng gió ở một số nơi thấp hơn trong mùa hè này. Sản lượng thủy điện trong nửa đầu năm nay giảm hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái, theo Rystad Energy.
Tuy nhiên, châu Âu cũng được bù đắp phần nào từ năng lượng mặt trời khi sản lượng điện từ nguồn này đạt mức kỷ lục trên 27 quốc gia EU hai tuần trước. Ở Đức, sản lượng năng lượng mặt trời trong tháng 7 tăng hơn 30% so với một năm trước đó, theo dữ liệu nhà điều hành lưới điện châu Âu ENTSO-E.
Khuyến khích giảm thời gian tắm để tiết kiệm năng lượng
Tuy nhiên, ở một số nơi, phần bù đắp này không thể lấp đầy chỗ trống do sản lượng thủy điện sụt giảm để lại. Tại Na Uy - nhà sản xuất điện dựa vào thủy điện hàng đầu châu Âu, các công ty đang cắt giảm sản lượng để tiết kiệm nước cho mùa đông.
“Đây là một trong những năm tồi tệ nhất với ngành thủy điện Na Uy. Mức lưu trữ trong các đập và hồ chứa ở Na Uy gần với mức thấp nhất mọi thời đại”, ông Rønningen nói.
Hạn hán ở Tây Ban Nha và Italy, mực nước sông thấp ở Pháp và Đức đều ảnh hưởng đến sản lượng thủy điện, theo dữ liệu của ENTSO-E.
Mạng lưới tàu điện ngầm ở London gián đoạn và đóng cửa giữa đợt nắng nóng kỷ lục ở Anh. (Ảnh: Bloomberg).
Trong đợt nắng nóng tuần trước, bốn lò phản ứng hạt nhân mà Pháp đang vận hành suýt nữa phải giảm sản lượng vì các quy định về môi trường. Các lò phản ứng hạt nhân tại Pháp cần dùng nước sông để làm mát, trong khi nước nóng được thải ngược trở lại sông. Nếu nhiệt độ đạt ngưỡng quy định thì phải ngăn việc xả nước nóng gây hại cho môi trường địa phương.
Tuy nhiên, giới chức đã cho phép bốn nhà máy - ba nhà máy trên sông Rhone và một nhà máy ở cửa sông Garonne - hưởng ngoại lệ và tiếp tục hoạt động hết công suất.
Châu Âu đang chuẩn bị cho tình trạng thiếu hụt năng lượng trong tương lai bằng cách cam kết cắt giảm mức tiêu thụ.
Hôm 26/7, các nhà bán lẻ Pháp đặt mục tiêu giảm 10% mức sử dụng năng lượng trong hai năm tới. Họ hứa hẹn sẽ giảm độ sáng đèn trong thời gian cao điểm và giảm nhiệt độ sưởi trong nhà gần lối thanh toán, gần cửa ra vào từ mùa thu năm nay.
Tại Đức, Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck phát động chiến dịch khuyến khích người dân tiết kiệm năng lượng vào mùa hè này, bao gồm giảm thời gian tắm và hạ nhiệt độ nước.
Thành phố Augsburg đã giảm ánh sáng đèn đường và tắt đèn tại tòa thị chính, nhà thờ và viện bảo tàng. Các quan chức cũng đang tắt một số đài phun nước, hạ nhiệt độ nước tại các bể bơi và vòi sen ở bể bơi ngoài trời.
“Trong những tháng mùa hè, quý vị thực sự có thể hành động để tiết kiệm năng lượng", thị trường thành phố Eva Weber cho biết hồi đầu tháng này.