Người phụ nữ phải rụng đồng thời 2 trứng trong cùng một chu kỳ kinh nguyệt và cả 2 trứng được thụ thai bởi 2 tinh trùng khác biệt, tình huống này cực kỳ hiếm gặp.
Mới đây một ông bố ở Hòa Bình đưa hai con sinh đôi đi xét nghiệm ADN và kết quả bất ngờ chỉ có một bé là con của anh. Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho rằng đây là trường hợp hiếm gặp, cần phải xem xét lại người phụ nữ mang thai cùng trứng hay mang thai khác trứng, xét nghiệm lại gene mới có câu trả lời chính xác.
Theo Thứ trưởng Tiến, sinh đôi hay song sinh là hiện tượng đa thai phổ biến, khi người mẹ sinh ra 2 em bé trong cùng một lần mang thai. Hai em bé sinh đôi có thể giống nhau về giới tính và diện mạo nhưng cũng có thể khác biệt hoàn toàn cả về giới tính lẫn dung mạo. Điều này tùy thuộc hoàn toàn vào quá trình mang thai của người mẹ là sinh đôi cùng trứng hay sinh đôi khác trứng.
Sinh đôi hay song sinh là hiện tượng đa thai phổ biến. (Ảnh: albanydailystar.com).
Theo y học, song sinh cùng trứng là hiện tượng một trứng được một tinh trùng thụ tinh rồi tách làm 2 trong giai đoạn phát triển thành hợp tử và phát triển thành 2 bào thai riêng biệt. Những thai nhi trong trường hợp này giống nhau như giọt nước cả về hình thức và cấu trúc gen. Hai bé cũng thường có cùng giới tính.
Sinh đôi khác trứng là khi người phụ nữ rụng đồng thời 2 trứng trong cùng một chu kỳ kinh nguyệt và cả 2 trứng này được thụ thai bởi 2 tinh trùng khác biệt. Trong trường hợp này, hai thai nhi cùng chia sẻ tử cung của người mẹ trong suốt 9 tháng dài nhưng phát triển theo những hướng hoàn toàn khác nhau. Trong trường hợp sinh đôi khác trứng, rất có thể bố của 2 em bé không phải là một người.
Trên thế giới đã có vài trường hợp song sinh khác bố. Các chuyên gia chỉ có thể lý giải sự việc hy hữu này rằng: Khi người mẹ rụng nhiều trứng trong cùng một chu kỳ kinh nguyệt và quan hệ với hơn một đối tượng, mỗi trứng có thể được thụ tinh bởi một người đàn ông khác nhau, dẫn tới sự khác biệt lớn của cặp song sinh. Thậm chí 2 đứa trẻ sinh đôi có thể không chào đời cùng một lần sinh.
Có trường hợp, người mẹ đã có thai lại thụ thai thêm một lần nữa khi một trứng thụ tinh với một tinh trùng khác trong cùng tháng. Hiện tượng này gọi là bội thụ tinh khác kỳ. Điều đó xảy ra sau một vài tuần sau khi hợp tử đầu tiên đã được hình thành. Nó cũng giải thích cho lý do tại sao khi chào đời, một bé song sinh sẽ lớn hơn và trưởng thành hơn so với bé kia.
Về mặt sinh học, một phụ nữ có thể thụ thai cặp song sinh khác trứng với hai người đàn ông khác nhau khi đã mang thai và rụng trứng một lần nữa. Một thai nhi hình thành khi trứng thứ hai được thụ tinh bởi tinh trùng từ một người đàn ông khác.
Một chu kỳ rụng trứng bình thường thực sự chỉ kéo dài 24 giờ. Nếu không được thụ tinh bởi tinh trùng, trứng và niêm mạc tử cung sẽ bong ra, từ đó dẫn đến kinh nguyệt. Ngược lại, khi người phụ nữ có quan hệ tình dục với 2 người đàn ông trong vòng 24 giờ này, khả năng mang thai đôi khác cha sẽ xảy ra dẫu chỉ rơi vào một tỷ lệ rất nhỏ.
Điều này cũng xảy ra tương tự với trường hợp sinh ba bao gồm một cặp song sinh giống hệt nhau và một em bé khác diện mạo so với hai bé kia. Bạn có thể biết cặp song sinh cùng trứng nhờ vẻ ngoài giống hệt nhau, còn song sinh khác trứng nhìn giống như các anh chị em khác. Đây là lý do các màng nhau thai được kiểm tra rất cẩn thận. Xét nghiệm nhau thai hoặc DNA sẽ cho biết đây là cặp song sinh cùng trứng hay khác trứng. Tuy nhiên không phải kết quả nào cũng hoàn toàn chính xác.
Thực tế, hiện tượng bội thụ tinh khác kỳ khá phổ biến ở thế giới động vật. Các trường hợp tương tự đã được phát hiện ở bò, chó, mèo và động vật gặm nhấm. Nhưng đối với con người thì sao?
Cơ hội để một chàng tinh binh thụ tinh với trứng là khá nhỏ trong điều kiện thụ thai bình thường. Điều này là bởi hành trình mà chàng ta đi đến gặp trứng sẽ rất gian nan, với chặng đường dài và thông qua một hệ thống sinh sản khắc nghiệt nơi các tế bào bạch cầu coi các tế bào tinh trùng như kẻ xâm lược cần bị tiêu diệt.
Do đó, cơ hội của hai tinh trùng, đặc biệt là từ hai người đàn ông khác nhau, thụ tinh với trứng là thực sự hy hữu. Mặt khác, một nghiên cứu ước tính rằng tỷ lệ một người phụ nữ có quan hệ tình dục với hai người đàn ông khác nhau có thể cho ra đời một cặp sinh đôi là 1/400 hoặc 0,25% ca sinh đôi ở Mỹ. Cũng có một nghiên cứu khác báo cáo rằng 2,4% tổng số nguyên nhân ly hôn liên quan đến việc trẻ sinh đôi khác cha.
Lý do duy nhất giải thích cho vấn đề tại sao các con số này nằm ở mức ước tính là bởi việc xác định bội thụ tinh khác kỳ chỉ được thực hiện khi nào một thành viên trong gia đình nghi ngờ về mối quan hệ cha con của cặp song sinh. Có thể vẫn còn những trường hợp khác nhưng vẫn chưa được khám phá do không đi xét nghiệm DNA.
Theo Thứ trưởng Tiến, trường hợp mang song thai phổ biến hơn ở những người làm thụ tinh ống nghiệm (IVF). Tỷ lệ thành công của các ca IVF chỉ khoảng 35-40% nên để tăng khả năng thành công, các bác sĩ khi tiến hành thụ tinh ống nghiệm sẽ chuyển nhiều hơn một phôi vào tử cung người phụ nữ, do vậy sẽ có các trường hợp sinh hai, sinh ba.
Có khi do lo lắng thất bại khi làm IVF, nhiều cặp vợ chồng đề xuất bác sĩ thụ tinh thêm một trứng với tinh trùng lấy từ ngân hàng để tạo thành phôi. 2 phôi này được đưa vào tử cung người mẹ để phát triển thành thai nhi, may mắn cả 2 phôi đều phát triển tốt và người mẹ sinh 2 con khỏe mạnh. Trong trường hợp này, cặp sinh đôi sẽ có một bé mang ADN từ tinh trùng của bố và một bé mang ADN từ tinh trùng của người hiến tặng.