Tưởng chừng khi sắp chết vì lạnh người ta sẽ phải bó chặt người để giữ ấm, tuy nhiên những người sắp chết vì lạnh lại có hành vi bất thường như cởi bỏ quần áo, giày, thậm chí cả tất.
Khi con người đối mặt với những thách thức của môi trường khắc nghiệt, các chức năng sống thường biểu hiện một số hiện tượng đáng kinh ngạc. Trong số đó, “hiện tượng cởi quần áo bất thường” là một phản ứng sinh lý khó hiểu. Khi con người chết cóng vì lạnh, họ không những không bó chặt người để giữ ấm như chúng ta mong đợi mà còn cư xử bất thường bằng cách cởi bỏ quần áo, giày, thậm chí cả tất.
Điều khó hiểu hơn nữa là vào những giây phút cuối đời, nét mặt của những người này không hề giãy giụa vì đau đớn mà dường như đang nở một nụ cười ôn hòa. Hiện tượng này từ lâu đã khiến các nhà khoa học pháp y và các nhà nghiên cứu khoa học bối rối. Chỉ trong những năm gần đây, với sự hiểu biết sâu sắc hơn về cơ chế điều chỉnh nhiệt độ cơ thể con người, chúng ta mới bắt đầu khám phá ra sự thật khoa học đằng sau bí ẩn này.
. Khi con người chết cóng vì lạnh, họ không những không bó chặt người để giữ ấm mà còn cởi bỏ quần áo, dép, giày.
Trong lịch sử đã có nhiều hiểu lầm về hiện tượng lột da bất thường này. Trong thời đại mà thiếu những lời giải thích khoa học, những hành vi bất thường này khi cận kề cái chết thường bị nhầm lẫn là cho thấy người quá cố đã phải chịu đựng một số cực hình không thể diễn tả được trong suốt cuộc đời của họ. Những hiểu lầm này thường xuất phát từ sự thiếu hiểu biết của con người về quá trình đóng băng đến chết và bản chất không trực quan của các phản ứng của cơ thể con người trong những điều kiện khắc nghiệt.
Mãi cho đến khi nghiên cứu khoa học dần chạm đến lĩnh vực này, người ta mới bắt đầu nhận ra rằng, những hành vi này không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên của người đã khuất mà là một hành động bất lực của cơ thể nhằm tồn tại trong môi trường khắc nghiệt. Thông qua quan sát và phân tích số lượng lớn các trường hợp chết cóng, các nhà khoa học pháp y đã dần dần thiết lập được hiểu biết khoa học về hiện tượng này, từ đó cung cấp cho chúng ta chìa khóa để tìm hiểu bí ẩn của sự sống này.
Để hiểu được cơ chế khoa học đằng sau hiện tượng cởi quần áo bất thường, chúng ta cần bắt đầu từ hệ thống điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể. Là động vật máu nóng, con người có cơ chế điều chỉnh nhiệt độ cơ thể phức tạp để đảm bảo nhiệt độ cơ thể có thể được duy trì ở khoảng 37°C trong nhiều môi trường bên ngoài khác nhau. Quá trình điều chỉnh này chủ yếu được điều khiển bởi các dây thần kinh tự trị và không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của con người.
Khi một người ở trong môi trường lạnh giá, hệ thống điều chỉnh nhiệt độ cơ thể sẽ khởi động một loạt các biện pháp tự cứu hộ. Ban đầu, cơ thể tạo ra nhiệt thông qua sự run rẩy trong khi các lỗ chân lông co lại tạo thành lớp cách nhiệt nhằm giảm sự mất nhiệt.
Nếu giai đoạn này không thể tăng nhiệt độ cơ thể một cách hiệu quả, cơ thể sẽ chuyển sang giai đoạn thứ hai và cố gắng bảo vệ nhiệt độ cốt lõi của cơ thể bằng cách co mạch máu ở các chi để giảm lượng nhiệt cung cấp cho các bộ phận không quan trọng. Nếu tình hình tiếp tục xấu đi, não sẽ chọn cách từ bỏ tứ chi để đảm bảo sự sống sót của các cơ quan quan trọng như thân và não. Đây là giai đoạn thứ ba.
Những hành vi này không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên của người đã khuất. (Ảnh minh họa).
Bước sang giai đoạn thứ tư cuối cùng, khi mọi biện pháp tự cứu đều thất bại, não sẽ từ bỏ việc điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, mạch máu sẽ giãn ra, máu sẽ chảy ngược về tứ chi, tạo ra cảm giác ấm áp giả tạo. Ảo ảnh này có thể khiến não gửi sai hướng dẫn, khiến con người cảm thấy nóng bức, khiến họ phải cởi bỏ quần áo. Trong chuỗi phản ứng tự cứu này, cơ thể con người thực sự đang thực hiện một cuộc đấu tranh cuối cùng, cố gắng cứu lấy mạng sống của chính mình trước cái chết không thể tránh khỏi.
Hiện tượng cởi quần áo bất thường không phải là suy luận lý thuyết mà là một ví dụ thực tế trong đời sống. Một trong những trường hợp nổi tiếng nhất là hồi ức của những người sống sót sau vụ chìm tàu Titanic. Trong đêm lạnh giá đó, một số hành khách chết cóng đã cởi bỏ gần hết quần áo khi được tìm thấy, thậm chí họ còn mỉm cười như thể cảm thấy ấm áp vào giây phút cuối cùng của cuộc đời. Cảnh tượng này đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người thời bấy giờ và cung cấp những bằng chứng quý giá cho những nghiên cứu khoa học sau này.
Ngoài đời thực cũng có những trường hợp tương tự. Các báo cáo cho thấy một số người già sống một mình được phát hiện chết cóng tại nhà vào những đêm đông lạnh giá. Họ thường chỉ có ít quần áo trên người, thậm chí có người chỉ mặc bộ đồ ngủ mỏng.
Những thảm kịch này xảy ra không chỉ vì người già không có biện pháp sưởi ấm đầy đủ mà còn vì họ cởi quần áo một cách bất thường ở nhiệt độ thấp. Mặc dù những trường hợp này thật đau lòng nhưng chúng cũng cung cấp cho chúng ta những thông tin quý giá về phản ứng của cơ thể con người trong môi trường khắc nghiệt, giúp chúng ta hiểu sâu hơn về cơ chế sinh lý đằng sau hiện tượng này.
Không thể bỏ qua ý nghĩa khoa học của hiện tượng cởi quần áo bất thường. Thông qua những giải thích khoa học về hiện tượng này, chúng ta có thể bác bỏ những quan điểm sai lầm như mê tín và suy đoán thiếu hiểu biết, đồng thời đưa ra cách hiểu chính xác về phản ứng của cơ thể con người trước những điều kiện khắc nghiệt. Điều này không chỉ giúp công chúng nhận thức được tầm quan trọng của kiến thức khoa học mà còn thúc đẩy sự hiểu biết và cảm thông của xã hội đối với những hiện tượng sinh lý như vậy.
Quan trọng hơn, hiện tượng cởi quần áo bất thường cho chúng ta thấy bản năng tự cứu của cơ thể con người khi đứng trước nguy cơ sinh tồn. Mặc dù những phản ứng bản năng này không thể cứu sống trong hầu hết các trường hợp, nhưng chúng tiết lộ những cơ chế phức tạp mà các sinh vật sống đã tiến hóa để tồn tại.
Hiện tượng này không chỉ là sự bộc lộ sâu sắc về sinh lý con người mà còn là sự tôn vinh sự kiên trì của cuộc sống. Dưới ánh sáng của nghiên cứu khoa học, chúng ta có thể tôn trọng và hiểu rõ hơn mọi nỗ lực đấu tranh trong cuộc sống, bất kể chúng có thể bất thường hay khó hiểu đến mức nào.