Nghiên cứu công bố hôm 4/5 cho thấy hiện tượng nóng lên toàn cầu đang kích thích tảo độc nở hoa, làm gián đoạn hoạt động đánh bắt cá của ngư dân.
Sử dụng ảnh vệ tinh của NASA, các nhà nghiên cứu từ Đài quan sát Trái Đất Lamont - Doherty (LDEO) của Đại học Columbia, Mỹ đã chỉ ra mối liên quan giữa hiện tượng sông băng tan chảy trên dãy Himalaya với sự sinh sôi nảy nở của tảo độc Noctiluca dưới biển Arab trong những năm gần đây.
Tảo độc (màu xanh lục) phát triển mạnh trên biển Arab nhìn từ không gian. (Ảnh: NASA).
"Hầu hết các nghiên cứu liên quan đến biến đổi khí hậu và sinh học đại dương đều tập trung vào vùng biển cực và ôn đới. Những thay đổi ở vùng biển nhiệt đới không được chú ý đến", chuyên gia Joaquim Goes tại LDEO cho biết.
Những cơn gió đông thổi từ dãy Himalaya giúp làm mát bề mặt biển Arab, khiến nước lạnh chìm xuống và được thế chỗ bởi nước ấm giàu dinh dưỡng hơn ở phía dưới. Quá trình này, được gọi là trộn đối lưu, cho phép thực vật phù du nổi lên gần mặt nước, nơi có điều kiện sinh trưởng tốt hơn do nhận được nhiều ánh sáng mặt trời.
Tuy nhiên, các dòng sông băng tan chảy từ khu vực cao nguyên Himalaya - Tây Tạng đã khiến gió thổi vào bề mặt đại dương ấm và ẩm hơn, làm giảm quá trình trộn đối lưu. Sự thay đổi này gây tổn thương hầu hết sinh vật phù du, ngoại trừ Noctiluca vì chúng không cần ánh sáng mặt trời.
Hệ quả là Noctiluca có điều kiện phát triển mạnh mẽ, lấn át các loài thực vật phù du khác - nguồn thức ăn quan trọng của một loạt sinh vật biển. Nghiên cứu cho thấy chỉ có sứa và Salpidae có thể tiêu thụ loài tảo độc này, dẫn đến sự mất cân bằng trong chuỗi thức ăn dưới đại dương.
"Đây có lẽ là một trong những thay đổi mạnh mẽ nhất mà chúng ta từng thấy liên quan đến biến đổi khí hậu", Goes nhấn mạnh. Sự sinh sôi của tảo độc ảnh hưởng đến cuộc sống của ngư dân, cũng như hoạt động của các nhà máy khử muối, lọc dầu và khai thác khí đốt tự nhiên. Nhóm nghiên cứu lo ngại sự gián đoạn trong chuỗi thức ăn còn có thể làm tăng nạn cướp biển ở Yemen và Somalia.