Cuối tuần vừa rồi, Tesla đã thành công trong việc ra mắt phiên bản đầu tiên của chiếc xe điện rất được mong chờ là Model 3 mang tên SN1 (Serial Numer 1), là khởi đầu cho việc sản xuất số lượng lớn của mẫu xe này trong vài tháng tới. Model 3 sẽ không đơn thuần là một chiếc xe điện như Model S, nó sẽ là câu trả lời cho sự thành công hay thất bại của Tesla. Tesla sẽ là hãng xe điện như thế nào trong tương lai? Câu hỏi đó phụ thuộc nhiều vào mẫu xe này.
Tesla ra mắt Model 3 hơn một năm về trước, nó là chiếc xe rẻ nhất trong danh mục của hãng xe điện 15 năm tuổi này. Với giá 35 ngàn USD, nó chỉ bằng gần 1/3 so với Model S, mẫu xe điện hiện hành không dành cho số đông. Chỉ 1 tuần sau khi cho đặt trước thì Tesla nhanh chóng thu về khoảng 350 ngàn đơn hàng cho mẫu xe này, một con số thật khủng khiếp. Dự kiến vào ngày 28/7 tới, Tesla sẽ tổ chức một buổi tiệc để trao 30 chiếc Model 3 đầu tiên cho 30 khách hàng của họ.
"Tôi có thể nói rằng, đây là mẫu xe điện quan trọng nhất mà họ từng sản xuất", một nhà nghiên cứu của Gartner bình luận. Ông tiếp tục cung cấp lý lẽ cho lời bình luận của mình: "Bởi nếu họ có thể bán ra được hàng trăm ngàn đơn hàng, nó sẽ thay đổi toàn cảnh ngành xe điện toàn cầu. Nhưng nếu thất bại, nó sẽ hủy hoại toàn bộ quá trình đi lên xe điện mà hãng dành nhiều công sức".
Giá trị của Tesla phụ thuộc rất nhiều vào khả năng đưa một mẫu xe điện tới với đại chúng của Elon Musk.
Đã có nhiều hoài nghi về khả năng Tesla có thể sản xuất hàng loạt số lượng cực kỳ lớn, chẳng ai tin rằng Elon Musk có thể làm được những mục tiêu mà ông đặt ra từ khi ra mắt Model 3. Giá cổ phiếu của Tesla đã biến động nhiều trong tuần vừa rồi khi mất gần 20% giá trị, trong khi đó các nhà phân tích phố Wall dự đoán rằng nhu cầu cho hai mẫu xe hiện tại là Model X và Model S đã bão hòa. Một vài nhà phân tích khác thì cho rằng Elon Musk cần phải giảm khoảng 60% giá bán nếu muốn Model 3 có thể đem về lợi nhuận.
Quả thực những khó khăn và thách thức với Tesla nhiều hơn bất kỳ hãng xe nào, khi họ là một startup 15 năm tuổi. Có nhiều nhà sản xuất ô tô khởi nghiệp trong thế kỷ 20 này đã thất bại và chìm vào bóng tối. Việc sản xuất hàng loạt và kiểm soát chất lượng đối với một công ty xe hơi còn non trẻ như Tesla là cả một vấn đề.
Tesla đã tồn tại 15 năm trên thị trường nhưng họ chưa thể sinh lời từ việc bán xe hơi. Trong quý cuối cùng của năm 2016, hãng xe điện báo lỗ lên tới 121 triệu USD. Và họ cũng đặt cược rất nhiều vào Model 3 bởi đây là lần đầu tiên họ sản xuất một mẫu xe đại trà cho khách hàng phổ thông. Nếu Tesla có thể làm thỏa mãn những đơn hàng Model 3 bằng một mẫu xe tin cậy và sinh lời thì hoàn toàn có thể so sánh với GM về giá trị cổ phiếu. Nhưng nếu không thể, Tesla sẽ phải chấp nhận những lời chỉ trích rằng họ chẳng bao giờ có được một mô hình kinh doanh có sức đề kháng tốt.
Giá trị của Tesla phụ thuộc rất nhiều vào khả năng đưa một mẫu xe điện tới với đại chúng của Elon Musk. Cả Model S và Model X đều rất đắt tiền (từ 100.000 USD) trong khi Model 3 chỉ có giá khoảng 35.000 USD, biến nó thành chiếc xe rẻ nhất mà Tesla từng sản xuất. Để Tesla có thể bán được gấp 10 lần doanh số hiện tại, họ cần có một chiếc xe thật sự rẻ. Thế nhưng thị trường cho xe điện giá rẻ vốn đã chật chội vài năm trở lại đây khi có nhiều cái tên khác chứ không chỉ Model 3. Tháng 12 năm ngoái, Chevy thành công khi ra mắt chiếc xe điện Bolt chạy tới 383 km cho một lần sạc với giá khoảng 36 ngàn USD. Ngoài ra, Volkswagen cũng có e-Golf (36 ngàn USD), Ford cũng có Focus Electric (29 ngàn USD) và Nissan là Leaf với giá cũng chỉ 37 ngàn USD.
Tất cả đều ngang tầm giá với Model 3, một vài mẫu cũng có quãng đường di chuyển cho 1 lần sạc tương đương xe của Tesla. Những lợi thế mà các công ty xe hơi truyền thống có được là cơ sở hạ tầng tốt để duy trì chất lượng cũng như mạng lưới đại lý rộng khắp. Tuy nhiên, đã có những tín hiệu cho thấy Tesla thay đổi hướng tiếp cận về khâu bán hàng và bảo trì xe của mình.
Thế giới đang theo xu hướng xe điện và những nỗ lực của Elon Musk và Tesla góp phần không nhỏ vào điều đó.
Lượng đơn đặt trước cực lớn chưa thể nào đảm bảo 100% về một tương lai thành công cho Tesla, trước mắt họ là một con đường dài trước khi mọi thứ đi đúng quỹ đạo. Theo lộ trình mà Elon Musk đưa ra, họ đặt mục tiêu sản xuất được 100 chiếc Model 3 trong tháng 8, nâng lên thành 1500 trong tháng 9 và 20 ngàn xe mỗi tháng vào tháng 12 năm nay. Nếu như công ty này không đạt mục tiêu hoặc gặp sự cố nào đó trong khâu sản xuất hàng loạt, hoặc nhu cầu cho Model 3 giảm sút, các nhà phân tích cho rằng sẽ là một bước lùi không chỉ cho Tesla, mà cho cả ngành xe điện.
Năm 2016, Bloomberg đưa ra dự đoán xe điện và xe lai plug-in sẽ chiếm 35% thị phần ngành xe hơi toàn cầu vào năm 2040. Tới năm nay, họ điều chỉnh lại dự đoán này khi cho rằng tới 2040, sẽ có khoảng 54% tất cả các xe bán ra là xe điện. Sự điều chỉnh này là đúng khi ngày càng nhiều hãng xe và chính phủ các nước ủng hộ việc điện hóa. Chính phủ Pháp sẽ cấm toàn bộ xe chạy nhiên liệu hóa thạch vào năm 2040. Volvo thì nói rằng họ sẽ không bán xe chỉ chạy xăng vào 2019.
Thế giới đang theo xu hướng xe điện và những nỗ lực của Elon Musk và Tesla góp phần không nhỏ vào điều đó. Tesla đã góp phần kích thích những hãng xe hơi lớn nhất thế giới tham gia vào dự án xe điện. "Chiếc xe điện Chevy Bolt sẽ không bao giờ ra mắt nếu như không có Tesla", nhà phân tích của Navigant nói. "Còn tập đoàn Volkswagen thì đang cố gắng chuyển dịch từ diesel sang điện nhanh nhất có thể".