Khó khăn về tài chính cũng như thiếu mục đích cụ thể là những lý do khiến con người không trở lại mặt trăng dù trình độ công nghệ đã vượt xa những năm 70.
Ngày 21/7/1969, phi hành gia Neil Amstrong từ tàu vũ trụ Apollo 11 đặt những bước chân đầu tiên lên mặt trăng, mở ra kỷ nguyên chinh phục không gian vũ trụ của loài người. Ông cùng với Buzz Aldrin là những người đầu tiên trên thế giới đặt chân lên "cung trăng".
Phi hành gia Buzz Aldrin đứng bên cạnh lá cờ của Mỹ cắm trên mặt trăng, gần vị trí thiết bị hạ cánh Lunar trong chuyến bay của Apollo 11. (Ảnh: NASA)
Đến ngày 7/12/1972, tàu vũ trụ Apollo 17 mang theo 3 phi hành gia Eugene Cernan, Ronald Evans và Harrison Schmitt là những người cuối cùng đặt chân lên vmặt trăng. Đây cũng là chuyến bay kết thúc chương trình Apollo của Mỹ. Công nghệ hàng không vũ trụ ngày nay hiện đại hơn nhiều so với 43 năm trước, vậy tại sao không một quốc gia nào khác ngoài Mỹ đưa con người lên mặt trăng?
Rào cản tài chính
Tài chính là một trong những rào cản lớn nhất đối với ý định chinh phục không gian vũ trụ của mọi quốc gia. Theo báo cáo mà Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) trình lên Quốc hội vào năm 1973, tổng chi phí cho chương trình Apollo kéo dài từ đầu những năm 1960 đến khi kết thúc vào năm 1972 lên đến 25,4 tỷ USD (quy đổi theo tỷ giá vào năm 2005 là 170 tỷ USD).
Như vậy, tính trung bình 17 chuyến bay của chương Apollo theo tỷ giá năm 2005 lên đến 10 tỷ USD cho mỗi lần phóng. Số tiền cho mỗi lần đưa tàu Apollo lên không gian lên tới 9,01 tỷ USD - cao hơn cả GDP của Uganda vào năm 2005, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới.
Ngay cả với quốc gia có nền kinh tế số một thế giới như Mỹ cũng phải kết thúc chương trình chinh phục mặt trăng vì chi phí quá lớn. Dù công nghệ hàng không vũ trụ đã tiến bộ vượt bậc, tài chính tiếp tục là thách thức to lớn với con người trong việc quay trở lại mặt trăng.
Thiếu mục đích rõ ràng
Chương trình Apollo là một nỗ lực nhằm khẳng định sức mạnh của Mỹ so với Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. (Ảnh: Wikipedia)
Không phải ngẫu nhiên mà Washington chi một khoản tiền lớn cho chương trình Apollo. Mỹ triển khai chương trình chinh phục không gian vũ trụ nằm trong giai đoạn Chiến tranh Lạnh gay cấn giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô. Tháng 10/1957, Moscow phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên của loài người lên không gian.
Theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ (FAS), sự kiện này đã tạo nên cơn hoảng loạn ở nước Mỹ. Giới quân sự Washington nhận thấy, loại tên lửa đưa vệ tinh Sputnik lên quỹ đạo có thể mang đầu đạn hạt nhân đến bất kỳ nơi đâu trên thế giới.
Chính quyền Washington quyết định đầu tư mạnh cho chương trình không gian vũ trụ nhằm vượt mặt Liên Xô, qua đó khẳng định sức mạnh công nghệ số 1 thế giới của Mỹ. Nhưng khi Neil Amstrong bước chân lên Mặt trăng, người Mỹ nhận thấy rằng, chương trình tiêu tốn hàng chục tỷ USD không giúp nhiều cho Washington trong việc tạo ra lợi thế áp đảo so với Liên Xô, vì Moscow phát triển chương trình không gian của họ theo chiều hướng khác.
Sau thành công của Apollo 11, các sứ mệnh chinh phục Mặt trăng trở nên nhàm chán bởi nó không đem lại lợi ích cụ thể nào cho Mỹ. Năm 1972, Tổng thống Richard Nixon đã quyết định kết thúc chương trình Apollo vì không còn cần thiết.
Thực tế, chương trình Apollo đem lại nhiều lợi ích về mặt khoa học cũng như tạo ra bước đột phá về công nghệ điện tử ứng dụng trong hàng không vũ trụ. Những thành tựu từ chương trình đã được ứng dụng rộng rãi trong ngành hàng không vũ trụ thế giới.
Do đó, việc một quốc gia nào đó muốn đặt chân lên Mặt trăng để nghiên cứu khoa học hay khẳng định sức mạnh là điều không còn cần thiết, bởi họ có thể ứng dụng lại các thành tựu công nghệ từ dự án Apollo. Mặt khác, bối cảnh thế giới đã có nhiều thay đổi, Chiến tranh Lạnh kết thúc, cuộc chạy đua công nghệ giữa 2 siêu cường không còn.
Bên cạnh đó, công nghệ không gian vũ trụ đã có những bước tiến vượt bậc, con người muốn chinh phục những khu vực xa xôi của vũ trụ hơn là đưa con người quay trở lại Mặt trăng.
Cuộc đổ bộ lên Mặt trăng năm 1969.
Tai nạn
Ngoài ra, tai nạn cũng là một rào cản với nỗ lực quay trở lại Mặt trăng. Con người đã làm chủ công nghệ chinh phục không gian vũ trụ, nhưng tai nạn vẫn là nỗi ám ảnh mỗi lần phóng tên lửa đẩy lên quỹ đạo.
Theo AP, cuộc thử nghiệm đầu tiên của tàu vũ trụ Apollo 1 vào 27/1/1967 đã xảy ra thảm họa khiến toàn bộ 3 phi hành gia thiệt mạng. Hay thảm họa tàu con thoi Challenger vào tháng 1/1986 khiến 7 thành viên phi hành đoàn tử vong trở thành nỗi ám ảnh với nỗ lực chinh phục không gian của con người.
Đến năm 2003, tàu con thoi Columbia lại nổ tung khi quay trở lại bầu khí quyển khiến 7 người thiệt mạng. Tai nạn gần đây nhất diễn ra vào ngày 28/6, tàu con thoi không người lái Dragon cùng tên lửa đẩy Falcon 9 phát nổ chỉ ít phút sau khi rời bệ phóng.
Các phương tiện chinh phục không gian như tàu vũ trụ, tên lửa đẩy đòi hỏi quy trình chế tạo và tiêu chuẩn kỹ thuật rất cao, chỉ cần một sai sót nhỏ có thể dẫn đến tổn thất về người và tiêu tốn hàng trăm triệu USD.