4 thanh niên Eskimo sống vào những năm 1500 đã thành xác ướp nhờ khí hậu đặc biệt của hòn đảo Greenland, giữ nguyên bí mật về cái chết trẻ cho đến tận hôm nay.
Sau hơn 9 thập kỷ được khai quật, kỹ thuật hiện đại đã giúp các nhà khoa học Canada hiểu được nguyên nhân cái chết của 4 thợ săn đảo Greenland, những người rong ruổi bằng thuyền kayak giữa vùng băng giá này từ 500 năm trước. "Lời kể" của xác ướp thông qua các máy quét hiện đại thật khó tin: họ chết vì… ô nhiễm không khí gây xơ vữa động mạch.
Trước đó, các nhà khoa học từ Trung tâm Chăm sóc sức khỏe cao cấp Milwaukee (Mỹ) đã thắc mắc vì sao 4 xác ướp người Inuit (còn gọi là người Eskimo) này lại biểu hiện những cái chết trẻ do bệnh tật, cho dù họ được xác định là có chế độ ăn lành mạnh bậc nhất thế giới, với nguồn đạm chính là các loại cá, chim, động vật có vú sống ở biển.
Một trong các xác ướp - (ảnh: JAMA Network Open).
Các hình ảnh tái hiện 3D từ kết quả CT scan thể hiện phần cơ thể bên trong càng gây ngạc nhiên: họ đã chết vì chứng xơ vữa động mạch, vấn đề gây tử vong hàng đầu ở các quốc gia phát triển, do có thể dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim và nhiều biến chứng khác. Xơ vữa động mạch ngày nay có nguyên nhân chủ yếu do chế độ ăn thiếu lành mạnh, nhiều cholesterol.
Thế nhưng, trong mạch máu của các thợ săn luôn anh lành mạnh này, cholesterol dư thừa vẫn tạo thành những mảng bám làm tắc nghẽn mạch, cho dù lượng Omega-3 dồi dào từ chế độ ăn nhiều cá của họ vẫn được cho là đẩy lùi xơ vữa động mạch.
Phân tích sâu hơn đưa ra kết quả bất ngờ: họ mắc bệnh không do ăn uống, mà do phải sống thường xuyên trong bầu không khí ô nhiễm – chính từ những đống lửa mà họ đã đốt thường xuyên để chống lại cái lạnh và nấu nướng. Các nghiên cứu hiện đại cũng từng chứng minh ô nhiễm không khí có thể là nguyên nhân gây ra các vấn đề tim mạch và chuyển hóa.
Ảnh dựng từ kết quả CT scan cho thấy mỡ đã bao vây các mạch máu của các thanh niên này - (ảnh: JAMA Network Open).
4 xác ướp này được khai quật từ năm 1929. Có vẻ họ không cố gắng ướp xác khi qua đời, nhưng cái lạnh của hòn đảo Greenland đã biến họ thành xác ướp. Họ gồm 2 nam và 2 nữ, tuổi từ 18-30. Họ sống trong những túp lều làm bằng đá và xương cá voi; săn bắn trên thuyền kayak bằng giáo, cung tên; bắt cá, chim, hải cẩu… để sinh tồn.
Nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học JAMA Network Open .