Ai bảo đinh rỉ liên quan đến nhiễm trùng uốn ván?

Phụ huynh thường cảnh báo bọn trẻ cẩn thận với những chiếc đinh rỉ sét. Họ nói về sự nguy hiểm của rỉ sét, cảnh báo về nguy cơ của bệnh uốn ván khi chẳng may bị những chiếc đinh này đâm phải.

Lời khuyên này chắc chắn là tốt. Nhưng thực ra cơ bản lại sai.

Điều này không có nghĩa là uốn ván không nguy hiểm như lời cha mẹ nói. Ở Bắc Mỹ, Phòng khám Cleveland ước tính, 10% các trường hợp uốn ván gây tử vong. Ở các quốc gia có dịch vụ chăm sóc y tế hạn chế, con số này được cho là cao hơn nhiều.

Uốn ván không liên quan gì đến oxit sắt, một hợp chất hóa học thường được gọi là "rỉ sắt".

Mới đây, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ đã phát hành phần mới trong loạt bài "Notes from the Field" nói về một cậu bé 6 tuổi bị mắc bệnh uốn ván do chưa được tiêm chủng ở Oregon. Vi khuẩn được ủ bên trong cơ thể bé nhỏ của cậu bétrong vài ngày, sau đó cơ thể cậu đột nhiên xuất hiện co giật, nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ cơ thể thay đổi bất thường. Cậu bé đã sống sót, sau 57 ngày điều trị trong bệnh viện với hóa đơn y tế hơn 800.000 đô.

Tuy nhiên, ngược lại với những cảnh báo về những chiếc đinh rỉ, căn bệnh này không liên quan gì đến oxit sắt, một hợp chất hóa học thường được gọi là "rỉ sắt". Thực ra, uốn ván là do vi khuẩn Clostridium tetani, có trong bụi bẩn và phân ở mọi nơi. Nó có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua các vết thương sâu và cả các vết cắt nông, vết cắn của côn trùng, trong quá trình phẫu thuật và qua bất kỳ vết xước nào khác trên da. Nó có thể xâm nhập từ việc giẫm lên một chiếc đinh rỉ sét, hoặc tiếp xúc với đất trong khu vườn của bạn. Đó là lý do tại sao chúng ta rất cần các mũi tiêm phòng.

Nếu vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể và bạn không tiêm chủng, những vi khuẩn bắt đầu phát triển nhanh chóng. Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 3 đến 21 ngày và không biểu hiện triệu chứng gì. Nhưng khi vi khuẩn bắt đầu chết, chúng tạo thành một chất độc tấn công hệ thần kinh. Cụ thể, nó ức chế chất GABA, điều chỉnh các cơn co thắt cơ bắp. Kết quả là toàn thân căng cứng, từ căng cơ mặt đến co thắt không kiểm soát được ở lưng rồi đến ngón chân.

Không rõ vì sao nhiều người lại tin rằng đinh rỉ sét có liên quan tới bệnh uốn ván. Ôxít sắt về cơ bản là vô hại đối với cơ thể con người. Hàng triệu người uống nước được vận chuyển bằng các ống sắt rỉ sét mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Hay như Esther Inglis-Arkell đã lập luận trên trang i09, việc này có thể liên quan đến môi trường yếm khí trong đó vi khuẩn Clostridium tetani gây bệnh uốn ván phát triển mạnh. Khi sắt oxy hóa, nó ăn hết oxy trong khí quyển, tạo ra môi trường oxy thấp cho vi khuẩn phát triển. Rỉ sét không gây uốn ván, cả hai có thể có mối quan hệ cộng sinh.

Trong hàng ngàn năm, uốn ván làm khổ loài người. Bác sĩ Hy Lạp cổ đại Hippocrates đã đề cập đến căn bệnh này trong các công trình của mình. Nhưng vào năm 1884, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra cách thức hoạt động của căn bệnh này và chỉ 40 năm sau, các nhà khoa học mới phát triển ra loại vắc-xin phòng bệnh. Ngày nay, ba mũi tiêm phòng trong 10 năm về cơ bản có hiệu quả 100% trong việc ngăn ngừa bệnh uốn ván. Bởi vậy, hãy chắc chắn rằng bạn đã có đủ các mũi tiêm phòng uốn ván!

• Chích ngừa uốn ván: ngừa bệnh được tới 30 năm!