Một chiếc váy cổ được mua cách đây một thập kỷ có chứa những những thông điệp bí ẩn được mã hóa từ thế kỷ XIX, qua đó hé lộ đây là công cụ quan sát thời tiết của Binh chủng Thông tin quân đội Mỹ.
Phát hiện này giúp người ta hiểu biết nhiều hơn về hoạt động quan sát khí tượng trong lịch sử.
Vào năm 2013, bà Sara Rivers Cofield thấy một chiếc váy màu nâu được bày bán tại một trung tâm mua sắm đồ cổ ở bang Maine.
Là một nhà khảo cổ học, cũng là người thích sưu tập váy và túi xách cũ, bà Sara lập tức yêu thích những chiếc cúc kim loại và phần ren cầu kỳ của chiếc váy.
Khi mua chiếc váy về nhà, bà Sara phát hiện một chiếc túi bí mật ẩn dưới lớp áo lót, bên trong đường may của váy. Chiếc túi chứa những mảnh giấy nhàu nát.
Chiếc váy cổ có chứa thông điệp bí ẩn. (Ảnh: Sara Rivers Cofield/Commitment to Costumes).
Bà Sara cho rằng cả chiếc váy và tờ giấy đều có thể có từ những năm 1880, song bà không thể hiểu đầy đủ ý nghĩa của những thông điệp được viết trên đó.
Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), một số dòng chữ bắt đầu bằng tên địa điểm, theo sau là những động từ và danh từ dường như ngẫu nhiên.
Bà Sara mô tả những phát hiện trên blog cá nhân: "Ngoài ra, còn có các con số ở giữa các dòng, mỗi dòng được đánh dấu bằng một màu khác nhau và có những ghi chú kỳ lạ, giống như thời gian ở ngoài lề như 10 giờ, 11 giờ 13 phút và 11 giờ 24 phút tối. Tôi có cảm giác như những manh mối này thực sự đang nói đến một loại mã nào đó".
Những dòng mật mã bí ẩn trên chiếc váy cổ. (Ảnh: Sara Rivers Cofield/Commitment to Costumes).
Sau khi bà Sara đăng lời kêu gọi giải mã lên mạng, các diễn đàn trực tuyến trên thế giới như Reddit đã đưa ra nhiều giả thuyết khác nhau, từ ghi chú tình yêu đến số đo trang phục, thậm chí cả cờ bạc bất hợp pháp hay mật mã thời chiến.
Tuy nhiên, những người buôn bán đồ cổ và chuyên gia giải mã có kinh nghiệm hơn đã bác bỏ các giả thiết trên. Một số người cho rằng đây có thể là một loại mã điện báo nào đó liên quan đến cơ sở hạ tầng truyền thông mới bắt đầu lan rộng khắp thế giới vào những năm 1800.
Theo NOAA, việc phát minh ra điện báo đã thay đổi cách chia sẻ tin tức vào giữa những năm 1800, giúp mọi người gửi tin nhắn từ thị trấn này sang thị trấn khác một cách nhanh chóng.
(Ảnh: Sara Rivers Cofield/Commitment to Costumes).
Nhà nghiên cứu Wayne Chan từ ĐH Manitoba (Canada) giải thích trong một bài viết: "Kể từ khi các công ty điện báo tính phí theo số từ trong một bức điện, người ta đã nghĩ ra nhiều từ mật mã quy ước để giảm số từ xuống".
Tuy nhiên, ông Wayne Chan và nhiều chuyên gia khác vẫn không thể xác định loại mã trên chiếc váy. Trường hợp này đã được xếp vào danh sách 50 mật mã bí ẩn nhất thế giới trong thập kỷ qua.
Với quyết tâm giải mã được bí ẩn trên, ông Wayne Chan tìm đọc 170 cuốn sách về điện báo. Sau đó, ông quyết định tìm hiểu sâu thêm về kỷ nguyên của điện báo.
Cuối cùng, ông Wayne phát hiện trong một cuốn sách cũ có nội dung về mật mã thời tiết được Binh chủng Thông tin Quân đội Mỹ sử dụng. Trong đó, nhà nghiên cứu nhận thấy các ví dụ tương tự cách viết mã trên chiếc váy, khiến ông tin rằng mật mã đó liên quan đến thời tiết.
Vị trí chiếc túi cất những mật mã bí ẩn trong lớp lót của bộ váy. (Ảnh: Sara Rivers Cofield/Commitment to Costumes).
Theo các chuyên gia, điện báo ra đời đã cách mạng hóa việc dự báo thời tiết, cho phép tin tức thời tiết được truyền đi xa. Nhưng để tiết kiệm chi phí, các biến số về khí tượng cần được ghi rút gọn thành mã.
Do đó, mật mã trên chiếc váy lụa có thể đã được Phòng Thông tin quân đội Mỹ sử dụng từ năm 1870 đến năm 1891. Bộ phận này cũng chính là tiền thân của Cơ quan Thời tiết quốc gia thuộc NOAA.
Dựa trên một số tài liệu có được, ông Wayne Chan kết luận rằng, các tin nhắn đến từ các trạm khí tượng của Phòng Thông tin quân đội tại Mỹ và Canada. Mỗi dòng viết cung cấp thông tin về thời tiết được quan sát tại một địa điểm và thời điểm nhất định trong ngày. Thông tin này được điện báo đến trụ sở của Phòng Thông tin quân đội Mỹ ở thủ đô Washington.
Tóm lại, theo ông Wayne Chan, đây là mật mã thời tiết được Binh chủng Thông tin quân đội Mỹ sử dụng trong giai đoạn 1870-1891. Nghiên cứu sâu hơn, ông xác định những quan sát thời tiết đó được thực hiện vào ngày 27-5-1888.
Vẫn còn một số bí ẩn liên quan chưa có lời giải. Chẳng hạn, NOAA không biết ai sở hữu chiếc váy hoặc tại sao người này lại nhét mã thời tiết trong một chiếc túi nói trên.
Bà Sara cho rằng đây không phải là kiểu váy mặc đi dự vũ hội. Nó giống trang phục đi làm thời đó hơn. Còn theo ông Wayne Chan, có một số phụ nữ làm việc tại các văn phòng của Cơ quan Tín hiệu quân đội ở Washington vào những năm 1880.
Một nhãn nhỏ ghi tên "Bennett" bên trong váy. (Ảnh: Sara Rivers Cofield/Commitment to Costumes).
Có một nhãn nhỏ được tìm thấy bên trong chiếc váy ghi "Bennett". Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không tìm thấy thông tin về người phụ nữ nào tên Bennett từng làm việc ở đây.
Trong khi đó, một người đàn ông tên Maitland Bennett được cho là từng làm nhân viên văn thư ở đó trong khoảng thời gian nói trên và vợ ông ta có thể đã sở hữu chiếc váy.
Tuy nhiên, người phụ nữ này lại đang mang thai 8 tháng vào thời điểm diễn ra những quan sát thời tiết được mã hóa nên khó có thể mặc nó.
Bà Sara cảm thán: "Mọi người đều thích sự bí ẩn!".