Tuatara là một loài bò sát độc đáo và cổ xưa, được mệnh danh là "hóa thạch sống" của New Zealand. Chúng là loài duy nhất còn tồn tại của bộ Rhynchocephalia, một nhóm bò sát đã từng rất đa dạng vào thời kỳ khủng long.
Vườn thú Chester, Anh quốc, đã công bố một thành tựu đáng kể trong công tác bảo tồn: sự xuất hiện và nhân giống thành công loài Tuatara, một loài bò sát cổ đại nổi tiếng với đặc điểm đặc biệt là có "ba mắt".
Tuatara là một trong những loài động vật sống sót lâu đời nhất trên hành tinh, đã tồn tại qua hơn 200 triệu năm, từ trước thời kỳ khủng long cho đến ngày nay. Thành tựu này không chỉ mở ra một cơ hội quý báu để hiểu thêm về loài bò sát này, mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn những sinh vật đang bị đe dọa bởi biến đổi môi trường và sự xuất hiện của các loài xâm lấn.
Tuatara là một trong những loài động vật lâu đời nhất trên hành tinh.
Bí ẩn về con mắt thứ ba của Tuatara
Tuatara (Sphenodon punctatus) không chỉ là một loài bò sát cổ đại mà còn mang trong mình một đặc điểm sinh học đặc biệt: "con mắt thứ ba". Điều này có thể khiến nhiều người ngạc nhiên, nhưng sự thật là không chỉ riêng Tuatara mà nhiều loài động vật khác cũng sở hữu cơ quan nhạy sáng này. Mắt đỉnh, hay còn gọi là con mắt thứ ba, được tìm thấy ở một số loài thằn lằn, ếch, và cá. Mặc dù có cấu trúc tương tự như mắt thật với giác mạc, thủy tinh thể và võng mạc, mắt đỉnh lại không có khả năng nhìn như mắt thường. Võng mạc của mắt đỉnh chỉ là một phiên bản đơn giản hóa, khiến nó chỉ có thể phát hiện sự thay đổi ánh sáng thay vì hình ảnh rõ ràng.
Vai trò chính xác của mắt đỉnh vẫn còn là một điều bí ẩn đối với các nhà khoa học. Một số giả thuyết cho rằng nó có thể giúp động vật định hướng bằng cách sử dụng ánh sáng Mặt Trời, trong khi những giả thuyết khác lại cho rằng mắt đỉnh có thể đóng vai trò trong việc điều chỉnh nhịp sinh học, giúp các loài này thích nghi với chu kỳ ngày đêm.
Vị trí con mắt thứ 3 của Tuatara.
Tuatara: Nhân chứng sống từ thời tiền sử
Tuatara được coi là một trong những "kỳ quan vĩ đại nhất" của thiên nhiên. Loài này đã sống sót qua nhiều kỷ nguyên biến động của Trái đất, chứng kiến sự xuất hiện và tuyệt chủng của khủng long, và tồn tại cho đến tận ngày nay. Dù có ngoại hình tương đối khiêm tốn, Tuatara chứa đựng trong mình những thông tin quý giá về quá trình tiến hóa của các loài bò sát.
Hiện nay, Tuatara chỉ còn tồn tại trong tự nhiên tại New Zealand. Tuy nhiên, vườn thú Chester đã trở thành nơi đầu tiên trên thế giới bên ngoài New Zealand nhân giống thành công loài bò sát này. Đây là một kỳ tích lớn đối với các nhà bảo tồn và những người yêu thích động vật. Karen Lambert, người quản lý chính của khoa Ectotherms tại vườn thú Chester, chia sẻ: "Tuatara là một trong những kỳ quan vĩ đại nhất của thiên nhiên và cung cấp một cửa sổ đáng kinh ngạc vào quá khứ tiền sử của hành tinh chúng ta. Việc chúng tồn tại trong khoảng 200 triệu năm là minh chứng cho sự thích nghi và khả năng sống sót của loài này".
Hộp sọ của Tuatara.
Những nỗ lực bảo tồn và thách thức
Dù đã sống sót qua hàng trăm triệu năm, Tuatara hiện đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong tự nhiên. Các loài xâm lấn như chuột và mèo đã xuất hiện trên các đảo nhỏ nơi Tuatara sinh sống, đe dọa trực tiếp đến sự sống còn của loài này. Ngoài ra, biến đổi khí hậu cũng đang làm thay đổi môi trường sống của Tuatara, gây khó khăn cho việc duy trì quần thể trong tự nhiên.
Những thách thức này đặt ra câu hỏi: Tại sao một loài đã sống sót từ thời kỳ khủng long lại cần đến sự giúp đỡ của con người? Câu trả lời nằm ở sự thay đổi môi trường sống tự nhiên, mà Tuatara đã thích nghi suốt hàng triệu năm. Khi môi trường thay đổi quá nhanh chóng, như trong trường hợp biến đổi khí hậu hoặc sự xâm lấn của các loài ngoại lai, khả năng thích nghi của Tuatara có thể không đủ để đảm bảo sự tồn tại của chúng.
Tuatara hiện đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong tự nhiên.
Vườn thú Chester: Hy vọng mới cho Tuatara
Những nỗ lực bảo tồn tại vườn thú Chester đã mang lại hy vọng mới cho tương lai của Tuatara. Sau gần bốn thập kỷ nghiên cứu và thử nghiệm, vườn thú đã thành công trong việc nhân giống loài này, với một số lứa nở thành công vào năm 2017 và 2020. Thành công này là kết quả của sự cống hiến và nỗ lực không ngừng của các chuyên gia tại vườn thú, đồng thời mở ra cơ hội cho việc nghiên cứu sâu hơn về loài bò sát này.
Những cá thể Tuatara mới tại vườn thú Chester không chỉ là một thành tựu khoa học mà còn là một công cụ giáo dục quan trọng. Sự hiện diện của chúng tại vườn thú có thể giúp nâng cao nhận thức của công chúng về tầm quan trọng của việc bảo tồn loài động vật cổ đại này, cũng như những thách thức mà chúng đang phải đối mặt trong tự nhiên.
Tuatara được coi là một trong những "kỳ quan vĩ đại nhất" của thiên nhiên.
Tuatara, loài bò sát với lịch sử hàng trăm triệu năm và con mắt thứ ba bí ẩn, là một trong những sinh vật đáng kinh ngạc nhất của hành tinh chúng ta. Mặc dù đã sống sót qua những biến động lớn trong lịch sử Trái đất, Tuatara hiện đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do sự tác động của con người. Thành công trong việc nhân giống Tuatara tại vườn thú Chester không chỉ là một bước tiến lớn trong công tác bảo tồn mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm của chúng ta trong việc bảo vệ những loài sinh vật quý hiếm và cổ xưa này.
Hy vọng rằng, với những nỗ lực bảo tồn không ngừng, Tuatara sẽ tiếp tục tồn tại và trở thành một biểu tượng của sự sống sót và khả năng thích nghi trong thế giới tự nhiên, mang lại cảm hứng và kiến thức quý báu cho các thế hệ tương lai.