Khi bạn ào ra đường trong một ngày mùa đông, xuống được nửa cầu thang bạn mới nhận ra rằng đôi tai đang rét cóng vì quên mang mũ. Nay các nhà khoa học nhận thấy cho dù bạn đôi lúc bị đãng trí, nhưng bộ não không bao giờ quên những gì bạn đã làm.
Ký ức hoạt động chủ yếu bằng sự liên tưởng. Chẳng hạn, khi bạn cố gắng nhớ ra đã để chìa khoá ở đâu, bạn sẽ nhớ lại nhìn thấy chúng lần cuối trong phòng khách, từ đó bạn nhớ ra có một chương trình quảng cáo xà phòng trên tivi, và nó khiến bạn nhận thấy mình đã hết bánh xà phòng... Và khi bạn đang ra phía cửa để đi mua xà phòng, thì bạn nhớ rằng đã để chìa khoá ở trên bệ bếp.
Bộ não bạn luôn biết vị trí của chiếc chìa khoá, nhưng nó phải đi lòng vòng để đến được đúng chỗ đó.
Nay các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu sinh học Salk, Mỹ, đang tìm hiểu ký ức liên tưởng ở khỉ để tìm ra quá trình phức tạp này hoạt động thế nào.
Đầu tiên, các nhà nghiên cứu đào tạo một nhóm khỉ nâu ghi nhớ các cặp biểu tượng bất kỳ. Sau đó, họ cho nhóm khỉ xem một biểu tượng (trời lạnh) và cho chúng một chọn trong 2 biểu tượng khác, trong đó có cái liên quan tới biểu tượng đầu tiên (cái mũ). Khi chọn đúng, con khỉ sẽ được thưởng món nước quả yêu thích.
Kết quả là hầu hết các con khỉ thực hiện bài kiểm tra hoàn hảo, nhưng một con vẫn luôn bị mắc lỗi.
"Chúng tôi tự hỏi điều gì xảy ra trong não con khỉ luôn làm sai, mặc dù nó tỏ ra đã ghi nhớ đúng các cặp ký hiệu", người đứng đầu nghiên cứu Thomas Albright nói.
Albright và nhóm đã quan sát tín hiệu trong tế bào thần kinh của vỏ thái dương dưới của khỉ (ITC), vùng não dành cho việc nhận thức hình ảnh và lữu trữ ký ức dạng này.
Khi con khỉ quyết định chọn biểu tượng nào, một phần tư hoạt động não xảy ra trong vùng ITC. Trong khi đó, hơn một nửa hoạt động lại diễn ra tại nhóm tế bào thần kinh khác. Các nhà khoa học tin rằng vùng não này đảm đương việc nhớ đúng các cặp ký hiệu. Nhưng điều ngạc nhiên là những tế bào này vẫn phát sáng kể cả khi con khỉ chọn sai.
"Như thế, các tế bào não biết rõ hơn bản thân con khỉ - thể hiện ở hành động của nó. Vì thế, hành vi có thể thay đổi, nhưng kiến thức thì bền vững", Albright nhận định.
M.T. (theo Livescience)