Những biện pháp này áp dụng đối với các hộ gia đình chưa được cấp nước sạch từ các cơ sở cung cấp nước tập trung hoặc trong trường hợp khẩn cấp không có nước sạch.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên lựa chọn nước giếng đào, nước giếng khoan để xử lý nước. Trong trường hợp không có nguồn nước ngầm, phải sử dụng nước ao hồ, sông suối, kênh rạch, mọi người cần lựa chọn những điểm có khả năng ít bị ô nhiễm nhất, cố gắng lấy nước càng xa bờ càng tốt.
Bước đầu tiên để xử lý nước là phải làm trong nước. Hiện tại, 2 cách làm trong nước phổ biến, đơn giản là dùng phèn chua và lọc bằng vải sạch.
Người dân ở vùng hạn hán, lũ lụt bị thiếu nước sạch có thể áp dụng các phương pháp xử lý nước đơn giản để có nước sinh hoạt. (Ảnh: Lê Quân).
Đối với cách làm trong bằng phèn chua, mọi người thực hiện theo tỷ lệ một gram phèn với 20 lít nước. Nếu không có phèn chua, các gia đình có thể dùng vải sạch để lọc nước vài lần cho đến khi được nước trong. Đối với cách làm này, mọi người chú ý sử dụng vải lọc chất liệu cotton và thay vải khi thấy cặn trên vải lọc nhiều.
Trong trường hợp phải sử dụng nguồn nước bề mặt quá đục hoặc nhiều phù sa, các gia đình cần lọc bỏ bớt phù sa bằng lớp vải màn trước khi làm trong nước.
Sau khi đã làm trong nước, mọi người có thể khử trùng nước bằng hóa chất hoặc đun sôi.
Các hộ gia đình có thể khử trùng nước bằng Cloramin B. Hiện nay, loại phổ biến nhất là viên Cloramin B 0,25 gram hoặc viên Aquatabs 67 mg, rất tiện lợi cho khử trùng các thể tích nước nhỏ như chum, vại, lu, xô, chậu hoặc bể chứa nước nhỏ.
Một viên Cloramin B 0,25 gram có thể khử trùng được 25 lít nước trong, trong khi một viên Aquatabs 67 mg có thể khử trùng được 20 lít nước trong.
Đối với nguồn nước cấp cho tập thể hoặc nhiều hộ gia đình sử dụng, mọi người có thể khử trùng bằng hóa chất bột (thường là Cloramin B loại 27% clo hoạt tính, Clorua vôi).
Tuy nhiên, Bộ Y tế khuyến cáo công tác khử trùng này phải do cán bộ y tế chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện. Bên cạnh đó, người dân không tiến hành khử trùng đồng thời với đánh phèn vì phèn làm mất tác dụng khử trùng của Clo.
Việc khử trùng chỉ có tác dụng khi ngửi thấy mùi Clo. Nếu lỡ cho quá nhiều Clo, người dân cần mở nắp, chờ thêm nửa giờ hoặc một giờ nữa cho bớt mùi rồi mới sử dụng.
Trước khi tiến hành khử trùng, người dùng cần kiểm tra hạn sử dụng của hóa chất. Người dân nên sử dụng hóa chất còn hạn sử dụng để đảm bảo liều lượng và hiệu quả khử trùng.
Qua 2 bước làm trong và khử trùng, nước đã có thể sử dụng cho mục đích sinh hoạt. Tuy nhiên, nước này vẫn phải đun sôi rồi mới uống trực tiếp được. Nước sau khi đun sôi không được để quá lâu, nên thường xuyên đun nước mới hàng ngày để uống.
Trong trường hợp không có hóa chất khử trùng, người dân chỉ ăn uống nước đã đun sôi kỹ, không ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.
Ngoài các biện pháp xử lý nước như trên, hộ gia đình có thể sử dụng thêm thiết bị lọc để xử lý nước. Hiệu quả lọc nước của thiết bị phụ thuộc vào chất lượng nước đầu vào, công nghệ lọc, tình trạng và chất lượng của thiết bị lọc, thời gian sử dụng…
Hiện nay, thị trường có nhiều loại thiết bị lọc nước của nhiều hãng với các loại công nghệ khác nhau. Người dân nên sử dụng những thiết bị đã được kiểm tra của các cơ quan chức năng, đồng thời tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả lọc nước.
Nếu sử dụng thiết bị lọc nước, người dân cần chú ý sử dụng nước đã được làm trong, không dùng trực tiếp nước bề mặt từ ao hồ, sông suối, kênh rạch… để tránh bít tắc thiết bị lọc.