Nhóm nghiên cứu ở Đại học Bristol và Đại học Zurich phát hiện Titanichthys, loài cá bọc giáp dài hơn 5m cuối kỷ Devon kiếm ăn tương tự cá mập phơi.
Từ lâu, Titanichthys đã được biết tới như một trong những động vật lớn nhất ở kỷ Devon, sinh sống ở đại dương cách đây 380 triệu năm. Kích thước chính xác của loài này rất khó xác định, nhưng chắc chắn dài hơn 5 m. Giống như cá mập phơi, hàm dưới của Titanichthys dài hơn một mét. Tuy nhiên, khác với Dunkleosteus, loài cá bọc giáp lớn không kém, trước đây các nhà nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng về cách ăn của Titanichthys. Trong khi hàm dưới của Dunkleosteus có răng nanh rõ ràng và các tấm nghiền, hàm dưới của Titanichthys khá hẹp, thiếu răng hoặc cạnh sắc phù hợp với hoạt động cắn.
Cá Titanichthys là loài cá da phiến khổng lồ sống ở cuối kỷ Devon. (Ảnh: Mark Witton).
Do đó, giới nghiên cứu đến từ Anh và Thụy Sĩ cho rằng Titanichthys là loài kiếm ăn bằng cách chờ đợi, chuyên ăn động vật phù du nhỏ bằng cách bơi chậm rãi với chiếc miệng mở to trong nước để bắt lượng lớn phù du. Kỹ thuật này được gọi là ăn dạo liên tục. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là suy đoán chưa chắc chắn bởi không có bằng chứng hóa thạch nào về cấu tạo hàm phù hợp với cách kiếm ăn trên như mang lược kéo dài giống cá mập phơi hiện đại.
Thay vào đó, nhóm nghiên cứu tìm cách gián tiếp giải đáp câu hỏi thông qua phân tích cơ sinh học để so sánh hàm dưới của Titanichthys với các loài khác. Họ công bố phát hiện hôm 19/5 trên tạp chí Royal Society Open Science. Trưởng nhóm nghiên cứu Sam Coatham tiến hành phân tích khi học tiến sĩ ngành cổ sinh học ở Trường Khoa học Trái Đất thuộc Đại học Bristol.
"Chúng tôi nhận thấy Titanichthys nhiều khả năng là loài kiếm ăn bằng cách chờ đợi. Hàm dưới của chúng kém chắc chắn về mặt cơ học hơn so với những loài cá da phiến ăn con mồi lớn hoặc có vỏ cứng. Do đó, những chiến thuật kiếm ăn phổ biến khác có thể không phù hợp với Titanichthys", Coatham cho biết.
Hóa thạch Titanichthys sử dụng trong nghiên cứu được tìm thấy trên sa mạc Sahara ở Morocco bởi đồng tác giả nghiên cứu Christian Klug, nhà khoa học ở Đại học Zurich. Nhóm nghiên cứu thử tác dụng lực để kiểm tra sự dẻo dai của bộ hàm, sử dụng kỹ thuật mang tên Finite Element Analysis (FEA) nhằm đánh giá bộ hàm dễ bị vỡ hoặc uốn cong tới mức nào. Kết quả hé lộ hàm dưới của Titanichthys chịu lực kém hơn nhiều và dễ vỡ hơn so với các loài cá da phiến khác, trong đó có Dunkleosteus. Vì vậy, bộ hàm Titanichthys có thể không chịu được áp lực cao gắn liền với những chiến thuật săn con mồi lớn. Phân tích sâu hơn cho thấy sự phân bố áp lực ở bộ hàm của Titanichthys và cá mập phơi có nhiều điểm tương đồng.