Bí đỏ là một trong những "siêu thực phẩm" không thể bỏ qua nếu bạn đang muốn giảm cân hay cải thiện sức khỏe.
Bí đỏ là loại bí mùa đông thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae). Nó có nguồn gốc từ Bắc Mỹ và đặc biệt phổ biến vào dịp Lễ Tạ ơn và Halloween.
Bí đỏ thường được xem là rau củ. Nhưng về mặt khoa học, nó là một loại trái cây vì có chứa nhiều hạt. Khi xét về mặt dinh dưỡng, nó lại giống với rau củ hơn là trái cây.
Bí đỏ có chứa rất nhiều carotenoid. Carotenoid là thuật ngữ dùng để chỉ một họ gồm khoảng 600 sắc tố thực vật khác nhau. Sắc tố thực vật carotenoid được coi là dưỡng chất màu bởi có nhiều đặc tính tương tự như vitamin.
Cũng như nhiều dưỡng chất thiết yếu khác, carotenoid mang lại những lợi ích cho sức khỏe, như tăng cường khả năng đề kháng, chống nhiễm khuẩn… Đáng chú ý, carotenoid là chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng bảo vệ tế bào trước sự tấn công của các gốc tự do. Do đó, ăn thực phẩm chứa nhiều carotenoid giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính như bệnh tim, cao huyết áp và thậm chí là ung thư.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, carotenoid giúp ngăn ngừa hiệu ung thư vú, ung thư dạ dày và ung thư tuyến tụy.
Bí ngô giúp hạ đường huyết?
Có 2 luồng ý kiến về ảnh hưởng của bí ngô đối với sức khỏe của con người.
- Thứ nhất, người ta cho rằng bí ngô chứa nhiều đường vì vậy những người có lượng đường huyết cao thì không nên ăn bí ngô.
- Thứ hai, lại có ý kiến nói bí ngô giúp kiểm soát, hạ đường huyết và rất tốt cho những người có lượng đường huyết cao.
Câu trả lời là cả 2 đều sai. Những người bị đường huyết cao vẫn có thể ăn bí ngô, nhưng ăn bí ngô cũng không thể giúp bạn kiểm soát được lượng đường huyết trong cơ thể.
Thực tế, bí ngô có hàm lượng chất xơ (carbonhydrate) 5.3%, cao hơn nhiều so với hàm lượng chất xơ trung bình trong các loại rau củ, chỉ số đường huyết (GI) của bí ngô khá cao khoảng 75. Tuy nhiên, như nhiều loại quả họ dưa khác, khi bí ngô được hấp thụ sẽ tạo thành đường glucose, do đó lượng đường trong máu sẽ tăng lên nhưng nó sẽ tăng một cách từ từ, quá trình tăng thậm chí còn chậm hơn cả khi chúng ta ăn bánh bao chay.
Nhưng bù lại, trong bí ngô cũng có những chất giúp hạ đường huyết, làm lượng đường được hấp thụ vào cơ thể người giảm xuống, như polysacarit (các thành phần cấu trúc của thành tế bào thực vật), axit amin cyclopropyl giúp thúc đẩy bài tiết isulin từ tuyến tụy và giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Dù vậy, các chất này cũng có hàm lượng rất nhỏ, khó phát huy được tác dụng mong muốn.
Do đó, lượng đường và tác dụng kiểm soát lượng đường trong bí ngô không quá rõ ràng. Điều quan trọng hơn cả mà chúng ta nên quan tâm là bí ngô là thực phẩm giàu chất xơ.
Giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính
Gốc tự do là các phân tử được tạo ra bởi quá trình trao đổi chất của cơ thể. Mặc dù không ổn định, chúng có nhiều vai trò hữu ích trong việc tiêu diệt vi khuẩn có hại.
Tuy nhiên, các gốc tự do quá mức trong cơ thể tạo ra trạng thái gọi là stress oxy hóa. Đó là sự mất cân bằng giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể, có khả năng gây ra bệnh mạn tính bao gồm bệnh tim và ung thư.
Bí đỏ chứa chất chống oxy hóa như alpha-carotene, beta-carotene và beta-cryptoxanthin. Những chất này có thể vô hiệu hóa các gốc tự do, ngăn chặn chúng gây hại cho tế bào của cơ thể.
Hạ huyết áp
Lượng kali lớn trong bí đỏ có thể giúp hạ huyết áp, từ đó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, theo CDC Mỹ. "Một chế độ ăn giàu kali giúp giảm huyết áp ở những người huyết áp cao bằng cách khiến thận bài tiết lượng natri dư thừa", giáo sư Blake giải thích.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Bệnh tim là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Bổ sung thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như bí đỏ có thể tăng cường sức khỏe cho tim mạch nhờ chất xơ, kali và chất chống oxy hóa. Những chất physterol và những axit béo omega 3, omega 6 trong bí đỏ cũng có tác dụng làm giảm lượng cholesterol xấu, ngăn ngừa bệnh tim mạch và huyết áp.
Theo một đánh giá được công bố vào tháng 8 năm 2019 trên Tạp chí của Hội Tim mạch học Hoa Kỳ, chất xơ đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và cải thiện mức cholesterol và chất béo trung tính.
Tăng cường hệ miễn dịch
Bí đỏ chứa nhiều chất dinh dưỡng có thể tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Nghiên cứu cho thấy vitamin A có thể tăng cường hệ thống miễn dịch và giúp chống lại nhiễm trùng. Ngược lại, những người bị thiếu vitamin A, hệ miễn dịch có thể kém hơn.
Bí đỏ cũng chứa nhiều vitamin C, được chứng minh có tác dụng tăng sản xuất bạch cầu, giúp các tế bào miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn và làm vết thương nhanh lành hơn.
Ngoài 2 loại vitamin nêu trên, bí đỏ cũng là nguồn cung cấp vitamin E, sắt và folate. Tất cả chất trên đều được chứng minh có tác dụng hỗ trợ hệ thống miễn dịch.
Hơn nữa, bí đỏ là nguồn chất xơ dồi dào, có thể giúp hạn chế sự thèm ăn. (Ảnh: Herzindagi).
Bí ngô đóng hộp tốt như bí ngô tươi?
Câu trả lời là không. Bí ngô đóng hộp đã được trộn thêm với kem và một chút đường, khoảng 8g trong mỗi hộp. Trong khi đó, bí ngô tươi chỉ chứa đường tự nhiên.
Lưu ý khi ăn bí đỏ
Theo các chuyên gia về sức khỏe, để phát huy hết công dụng của bí đỏ với sức khỏe và phòng tránh rủi ro có thể xảy ra, trong quá trình sử dụng loại quả này cần lưu ý không ăn quá nhiều trong một thời điểm vì hàm lượng chất xơ của nó quá cao, dễ làm rối loạn tiêu hóa và đầy bụng.
Người có cơ địa mẫn cảm có thể bị dị ứng với bí đỏ nên cần lưu tâm chú ý tình trạng buồn nôn, khó thở, đau bụng... và nhanh chóng tới gặp bác sĩ nếu cần.
Không nên ăn bí đỏ để lâu ngày hoặc đã quá già vì khi đó hàm lượng đường tăng, dễ bị lên men và biến chất gây ra các độc tố nguy hại cho sức khỏe; Tránh ăn bí đỏ khi đang bị rối loạn tiêu hóa.
Bí đỏ tốt với sức khỏe và được chế biến thành nhiều loại đồ ăn khác nhau nhưng không nên lạm dụng mà mỗi tuần chỉ nên dùng 2 - 3 lần.
Ngoài việc ăn các món ăn từ loại trái này thì mỗi người cũng nên bổ sung các loại thực phẩm khác để có một khẩu phần ăn đa dạng, không bị thiếu chất.