Kho báu vô giá trong mộ cổ đó là gì?
Một phát hiện bất ngờ trong quá trình xây dựng tuyến tàu điện ngầm Thành Đô (thuộc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc) đã thu hút sự chú ý rộng rãi của giới khảo cổ Trung Quốc, đồng thời gây chấn động giới y học nước này.
Năm 2012, khi Thành Đô đang xây dựng tàu điện ngầm, ba ngôi mộ cổ đã được khai quật. Những ngôi mộ từ lâu đã bị bọn trộm mộ cướp, nhưng điều đáng ngạc nhiên là những kẻ trộm mộ vì vội vã hoặc vì của cải làm mờ mắt mà không biết rằng ở phía dưới quan tài có chứa "kho báu" gây chấn động giới y học Trung Quốc.
Loạt kho báu gây chấn động Trung Quốc
Câu chuyện chi tiết về phát hiện khảo cổ chấn động này bắt đầu vào tháng 7/2012 khi đó Thành Đô đang xây dựng Tuyến tàu điện ngầm số 3. Nhiều loại máy móc xây dựng quy mô lớn đang hoạt động rầm rộ và các công nhân thì bận rộn xây dựng nó đến tận Lão Quân sơn (ngoại ô phía bắc Thành Đô, Tứ Xuyên, Trung Quốc).
Đột nhiên có người phát hiện ra một cái hố lớn, tối tăm, họ nhanh chóng xác định đó là một ngôi mộ cổ và báo cáo cho các chuyên gia khảo cổ thuộc Viện Di tích Văn hóa và Khảo cổ học Thành Đô.
Xie Tao, một chuyên gia về di tích văn hóa, vội vã đến hiện trường và từ từ trèo vào bên trong ngôi mộ cổ tối tăm và bốc mùi khó chịu. Khi bật đèn pin lên, vị chuyên gia thấy khu vực bên trong khá rộng. Dựa trên kinh nghiệm trước đây, ông phán đoán đây là một ngôi mộ từ thời nhà Hán.
Đoàn chuyên gia ngay lập tức bắt tay vào công việc khai quật và bảo vệ. Khi lăng mộ nhà Hán hiện ra trước mắt, các chuyên gia biết ngay nó đã bị những tay trộm mộ càn quấy.
Nếu ngôi mộ bị đánh cắp vào thời cổ đại, những kẻ trộm mộ thường chỉ lấy đi vàng bạc và các đồ dùng khác, nhưng nếu nó bị đánh cắp vào những năm gần đây, những kẻ trộm mộ sẽ lấy đi hầu hết các di tích văn hóa quan trọng.
Đi sâu nghiên cứu khảo cổ học, các chuyên gia phát hiện tổng cộng có 3 ngôi mộ lớn, sau đây gọi là lăng số 1, 2 và 3.
1. Kho báu số 1
Tại lăng mộ số 1, các chuyên gia phát hiện bên dưới quan tài chứa bảo vật quý giá nhất của lăng. Đó không phải là vàng bạc, châu báu mà là sách thẻ tre chữa đầy chữ viết tay và một vài đồng xu. Điều này khiến đội khảo cổ mừng rỡ.
Tổng cộng có hơn 50 thẻ tre được tìm thấy trong lăng mộ số 1. Sau khi thu nhặt cẩn thận, các chuyên gia lập tức cho vào hộp để bảo quản khỏi không khí và vi khuẩn.
Trong số thẻ tre có thẻ khắc chữ: Gia tộc họ Cảnh.
Nói cách khác, chủ nhân của lăng mộ số 1 tên có họ là Cảnh. Sau khi nghiên cứu, chuyên gia phát hiện ra rằng Cảnh là họ quý tộc của nước Chu. Từ đó có thể suy ra chủ nhân của ngôi mộ là người Chu đã chuyển đến Tứ Xuyên sinh sống.
Để xác định tuổi của lăng mộ người Hán ở Lão Quân sơn, các chuyên gia đã nghiên cứu kỹ lưỡng những đồng xu được khai quật trong lăng mộ, có những đồng xu từ thời nhà Hán và những đồng xu từ thời nhà Tần.
Đánh giá từ đồng xu mới nhất, có thể suy ra rằng chủ nhân của ngôi mộ sống vào đầu thời nhà Hán, và rất có thể được chôn cất dưới thời trị vì của Hán Cao hậu, và không muộn hơn thời trị vì của Hán Cảnh Đế trong lịch sử Trung Quốc.
2. Kho báu số 3 - Gây chấn động y học Trung Quốc
Sau khi đội khảo cổ kiểm tra xong lăng mộ số 1, họ bắt đầu tiến hành tìm kiếm lăng mộ số 3 (việc trì hoãn mở lăng mộ số 2 là do còn có các tòa nhà bên trên chưa được giải phóng). Tương tự như lăng mộ số 1, lăng mộ số 3 cũng bị bọm trộm mộ cướp phá, những di vật văn hóa tinh xảo bên trong đã bị đánh cắp và lấy đi từ lâu.
Dựa theo kinh nghiệm khảo cổ ở lăng số 1, các chuyên gia cũng bắt đầu tìm kiếm ở đáy quan tài. Đúng như dự đoán, dưới đáy quan tài quả thực có một "mật thất" nhỏ, nhưng lớn hơn nhiều so với ở lăng mộ 1.
Các chuyên gia khảo cổ đã lấy ra một số lượng lớn đồ vật tang lễ từ lăng mộ số 3. Thật không may, hầu hết các đồ bằng vàng, bạc và đồng tinh xảo đã bị bọn cướp mộ lấy đi từ trước, chỉ để lại những mảnh gỗ và đồ sơn mài.
Nhóm khảo cổ cẩn thận làm sạch bùn trên bức tượng gỗ sơn mài. Sau khi làm sạch, các chuyên gia kinh ngạc hét lớn: Nhìn kìa!
Trước mắt họ là bức tượng gỗ hình người. Theo phong tục cổ xưa, đây là những người hầu đi cùng chủ nhân lăng mộ dưới âm phủ. Nhưng khi để ý kỹ, các chuyên gia nhận thấy những đường vẽ trên tượng thực chất là kinh mạch của cơ thể con người!
Bức tượng gỗ với đường vẽ trên tượng thực chất là kinh mạch của cơ thể con người!
Điều này khiến các chuyên gia run lên vì sung sướng. Họ nhận định ban đầu rằng, chủ nhân của lăng số 2 là một thầy thuốc nổi danh thời xưa.
Trước đó, những bức tượng gỗ hình người có vẽ các đường kinh mạch sớm nhất phát hiện ở Trung Quốc được khai quật tại lăng mộ thời nhà Hán ở Song Bảo sơn ở Miên Dương, Tứ Xuyên vào năm 1993. Từ phát hiện này, các chuyên gia cho rằng, y học cổ truyền Trung Quốc chỉ nở rộ trong thời kỳ Hán Vũ Đế.
Lý do là huyệt đạo là một phần quan trọng của y học cổ truyền Trung Quốc, và vị trí của huyệt đạo trên tượng kinh mạch càng rõ ràng càng chứng tỏ sự tiến bộ của ngành châm cứu thời xưa.
Cho đến khi những bức tượng người được khai quật từ lăng mộ nhà Hán ở Lão Quan sơn, những hiểu biết về kinh mạch của y học cổ truyền Trung Quốc đã được đẩy lùi gần 100 năm!
Đánh giá về kích thước, các bức tượng kinh mạch ở Song Bảo sơn lớn hơn các bức tượng kinh mạch ở Lão Quan sơn.
Các chuyên gia đã sử dụng hóa chất đặc biệt để làm sạch các bức tượng kinh mạch được khai quật ở lăng mộ số 3 ở Lão Quan sơn, sau đó lấy kính lúp ra quan sát kỹ.
Có thể thấy rõ trên thân tượng kinh mạch có những huyệt đạo dày đặc. Và bên cạnh mỗi huyệt đạo đều có dòng chữ nhỏ ghi chú. Qua những dòng chữ nhỏ có thể thấy rõ các huyệt đạo của các cơ quan nội tạng, khuôn mặt và tứ chi của cơ thể con người.
Các kinh tuyến phức tạp trải rộng khắp các bức tượng nhỏ, tim, gan, lá lách và phổi được đánh dấu rõ ràng, cũng như các huyệt đạo khác nhau trên vai và thậm chí cả các huyệt đạo xung quanh rốn. Tất cả điều này khiến các chuyên gia khảo cổ thực sự khâm phục.
Bất cứ khi nào văn bản được phát hiện trong các di tích văn hóa được khai quật từ các ngôi mộ cổ, đều có thể bổ sung cho lịch sử của Trung Quốc thêm phần phong phú. Những bức tượng nhỏ được khai quật từ lăng mộ số 3 ở Lão Quan sơn khiến giới y học Trung Quốc phải chấn động.
Đối với những sinh viên nghiên cứu y học cổ truyền Trung Quốc, họ thường tiếp xúc với các tượng đồng châm cứu. Thời gian sớm nhất là vào thời Bắc Tống. Vì vậy, những người hành nghề y học Trung Quốc thường lầm tưởng rằng châm cứu chỉ phát triển từ thời nhà Tống.
Trên thực tế, châm cứu đã có lịch sử hơn 4.000 năm, và những bức tượng kinh mạch được khai quật từ lăng mộ nhà Hán ở Lão Quân sơn đã chứng minh rằng nhà Hán đã có kỹ thuật châm cứu và châm cứu thuần thục.
Điều khiến các chuyên gia khảo cổ mừng khôn xiết hơn nữa là họ đã khai quật được hơn 900 thanh gỗ mỏng viết đầy chữ cổ.
Thẻ tre được tìm thấy trong mộ cổ.
Các chuyên gia ở Thành Đô không thể giải mã được chữ viết trên các thanh gỗ nên đã mời các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực khảo cổ học của Trung Quốc đến giải mã - Tiến sĩ Wu Jiabi.
Khi chuyên gia này cầm những thanh gỗ lên, ông sửng sốt nói rằng: Đây là những dòng chữ viết về y thuật của Biển Thước (407 TCN - 310 TCN) - một thầy thuốc trứ danh thời Chiến Quốc, người sáng lập ra phương pháp chẩn đoán mạch trong y học cổ truyền Trung Quốc.
Chân dung Biển Thước - thần y của Trung Quốc cổ đại. (Nguồn: Baidu).
Biển Thước tên thật là Tần Việt Nhân. Sở dĩ nhân gian gọi ông là Biển Thước - tên của loài chim linh thiêng trong thần thoại Trung Hoa - là để thể hiện sự kính trọng đối với tài năng y thuật hiếm có trên đời của ông.
Trong các cuốn sách y học này có các cuốn “Chẩn đoán mạch ngũ sắc”, “Chuyên y cổ”, “Sáu mươi bài thuốc chữa bệnh”, “Nguyên nhân gây bệnh”, “Triệu chứng của các loại bệnh”...
Việc khai quật những cuốn sách y học của Biển Thước này có ý nghĩa to lớn trong việc tìm hiểu sự phát triển của y học cổ truyền truyền Trung Quốc; đồng thời mở ra một kho tài liệu quý báu về y thuật thời xưa. Bởi theo ghi chép lịch sử chính xác, y thuật của Biển Thước đã bị thất truyền và biến mất trong hàng nghìn năm qua.
10 năm sau khi phát hiện kho báu quý giá này, năm 2022 tờ Nhân Dân nhật báo (Trung Quốc) cho biết, tập thể các chuyên gia đến từ Viện Lịch sử và Tài liệu Y học Trung Quốc - thuộc Viện Khoa học Y học Trung Quốc; Đại học Y học Cổ truyền Trung Quốc Thành Đô;Trung tâm Bảo vệ Di tích Văn hóa Kinh Châu; và Viện Văn hóa Thành Đô đã biên soạn xong 900 thanh gỗ mỏng thành 8 cuốn sách y học quý giá.
Như vậy, bộ sách y khoa từ hàng nghìn năm trước đã được “tái bản”, giúp cho Trung Quốc có cơ hội nghiên cứu, bảo tồn 'kho báu vô giá' này.
3. Kho báu số 2
Việc khai quật lăng mộ số 2 bị trì hoãn cho đến năm 2013, chủ yếu là do trên lăng mộ có một số lượng lớn các tòa nhà thương mại. Khi nhóm khảo cổ khám phá từng lớp đất, những khám phá lịch sử quan trọng mới đã được tiết lộ cho thế giới.
Xét về diện tích, lăng số 2 lớn hơn hai ngôi mộ còn lại và xét về tay nghề, nó cũng có vẻ tinh xảo hơn. Từ phân tích này có thể thấy, trong ba ngôi mộ ở Lão Quan sơn, chủ nhân của ngôi mộ số 2 là người có địa vị cao quý nhất.
Tuy nhiên, một hài cốt được tìm thấy bên ngoài quan tài khiến mọi người vô cùng hoang mang.
Sau khi mở nắp quan tài, giới chuyên gia nhận ra hài cốt bên ngoài quan tài chính là của chủ nhân ngôi mộ. Sở dĩ có vị trí như vậy là vị bọn trộm mộ đã khiêng hài cốt ra khỏi quan tài hòng dễ dàng cướp bóc hơn. Điều này cũng chứng tỏ chủ nhân ngôi mộ số 2 đã bị bọn trộm mộ cướp không lâu sau khi được chôn cất.
Sau 30 ngày dọn dẹp lăng mộ, cuối cùng các chuyên gia cũng có phát hiện đột phá: Có nhiều mảnh thổ cẩm trong lăng mộ.
Trước đây, thổ cẩm nổi tiếng của Thục có nguồn gốc từ thời tiền Tần, nhưng chưa từng có mảnh thổ cẩm nào của Thục từ trước nhà Hán được khai quật ở Tứ Xuyên.
Sau này do chiến tranh nên chỉ có một trong bốn kỹ thuật dệt thổ cẩm chính của nhà Thục được lưu truyền.
Sau khi trùng tu các miếng thổ cẩm, các chuyên gia đã thành công khôi phục lại nghề thủ công thổ cẩm thời Thục xưa.