Hà mã lùn Hippopotami dae, là động vật ăn cỏ có vú với trong lượng vào khoảng 5kg khi mới sinh và đạt 150kg khi trưởng thành, chỉ bằng 1/10 trọng lượng của họ hàng hà mã. Trước đây, hà mã lùn có mặt cả những nước châu Âu, nhưng hiện nay người ta chỉ tìm thấy ở các khu đầm lầy, rừng ngập mặn phía Tây của châu Phi cận Sahara.
Hà mã lùn đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, ở mức cực kỳ nguy cấp. Chúng có nguy cơ biết mất trước sự tàn sát của con người và thay đổi của môi trường sống. Ước tính chỉ còn khoảng 3000 cá thể tồn tại trên toàn thế giới.
Khác hẳn với dáng vẻ hung tợn, dữ dằn của những chú hà mã khổng lồ, hà mã lùn là những con vật nhu mì, bẽn lẽ và vô cùng đáng yêu. Loài thú này có môi trường sống rất đặc biệt, chúng sống nửa dưới nước, nửa trên cạn và là một "kình ngư" điêu luyện vì tài bơi và lặn sâu trong nước.
Thời gian ngụp lặn của những chú "kình ngư" này lên tới 5 phút. Chúng là loài thú 4 chân có thói quen "ngày đi chơi, tối lặn mặt trời đổ thóc ra xay". Một ngày chúng dành tới 16h đồng hồ để bơi, lặn, đắm mình trong nước và bùn lầy.
Chúng nằm sâu trong nước và chỉ thò phần phần đầu, để hở mắt, mũi nhằm quan sát và thở. Đôi mắt lim dim, mơ màng đầy vẻ hài lòng, tận hưởng sự mát mẻ của dòng nước. Loài này lại có một cách làm mát cơ thể rất đặc biệt. Nhiều người bàng hoàng khi thấy "máu tươi" túa đẫm trên đầu và lưng những con hà mã trong một khu nuôi dưỡng.
Họ tố cáo các nhà chức trách và nhân viên chăm sóc chúng vì nghĩ rằng chúng đã bị con người nơi đây xử tệ. Nhưng đó chỉ là một hỗn dịch có chức năng như một loại kem chống nắng giàu chất kháng sinh nhằm làm mát và bảo vệ cơ thể. Hỗn dịch có màu đỏ tựa như máu đó còn là "mỹ phẩm" giúp loài hà mã luôn có dáng vẻ hồng hào, đẹp đẽ.
Hoàng hôn buông xuống mới là thời điểm chúng bắt đầu "làm việc" để nuôi thân. Cỏ và hoa trái là món ăn mà chúng ưu thích. Hà mã cái bắt đầu sinh nở khi đạt tuổi 5 – 6. Thời gian mang thai cũng khá dài, gần bằng thời gian mang thai là 8 tháng.
Hà mã lùn cũng có hệ thống "nắp" vô cùng đặc biệt trên lỗ mũi, mắt và tai. Những cái nắp này sẽ tự động đóng lại khi xuống nước, nhằm tránh cho nước lọt vào bên trong. Với những cái "nắp" này, những chú hà mã con có thể bú mẹ bất cứ lúc nào nếu muốn dù trên cạn hay dưới nước.
Mới đây, các cán bộ, nhân viên vườn thú Blijdorp, Rotterdam tại Nam Phi đã vô cùng hạnh phúc khi chào đón một chú hà mã lùn ra đời. Giám đốc vườn thú chia sẻ rằng, đây là chú hà mã lùn con đầu tiên chào đời tại đây trong suốt 23 năm qua.