3,2 tỉ năm trước, có một hành tinh dạng khối cầu rắn, bề mặt gần như trơn nhẵn bắt đầu nứt vỡ thành nhiều mảnh, các vật liệu bên ngoài và bên trong bị xáo trộn. Nhờ vậy, chúng ta có cơ hội ra đời.
Đó chính là những gì đã xảy ra với Trái đất cổ đại, một nghiên cứu đột phá dẫn đầu bởi nhà địa động lực học Zheng Xiang Li từ Đại học Curtin (Úc) chứng minh điều đó.
Vào năm 2020, nhóm của tiến sĩ Li đã báo cáo về sự thay đổi thành phần hóa học của các loại đá hình thành trong lớp phủ Trái đất vào 3,2 tỉ năm trước, qua đó gợi ý rằng có một sự pha trộn quy mô hành tinh đã xảy ra.
Trái đất 3,2 tỉ năm trước - (Ảnh đồ họa từ LIVE SCIENCE).
Mới đây, công bố trên Science Direct, họ cho biết đã tìm thấy bằng chứng về điều đó thông qua "báu vật" khai quật trong các mỏ chì - kẽm ở Úc.
Hệ thống U-Th-Pb, tức hệ thống các đồng vị của uranium, thorium và chì là một trong những "đồng hồ địa chất" chuẩn nhất được giới khoa học công nhận.
Các mỏ ở Úc đã giúp họ xác định được hành tinh của chúng ta đã "lộn tùng phèo" vào thời điểm đó, khiến tỉ lệ các đồng vị không còn giống như vật liệu của Hệ Mặt trời sơ khai, vốn được tìm thấy trong các thiên thạch carbonaceous chondrites sơ khai mà thỉnh thoảng chúng ta phát hiện ra.
Tất cả những điều này kể lại dấu mốc cực kỳ quan trọng của Trái đất: Từ một khối cầu rắn, yên tĩnh như sao Kim hay sao Hỏa, nó bắt đầu hoạt động kiến tạo mảng vào 3,2 tỉ năm trước, khi hành tinh mới chỉ 1,3 tỉ tuổi.
Khi rơi vào "điểm tới hạn", hoạt động kiến tạo sơ khai cực kỳ dữ dội khiến các vật liệu bên trên và trong Trái đất được trộn lẫn mạnh mẽ.
Ngày nay, Trái đất vẫn kiến tạo mảng. Vỏ hành tinh thật ra là gần 20 mảnh lớn nhỏ đang được "xếp tạm", liên tục di chuyển, bên trên mỗi mảnh cõng theo đại dương hoặc lục địa. Đó chính là lý do trong lịch sử hành tinh, các lục địa nhiều lần hợp thành siêu lục địa rồi lại tách ra như ngày nay.
Quá trình kiến tạo mảng này cực kỳ quan trọng với chúng ta, vì cung cấp động lực cho những phản ứng hóa sinh hình thành sự sống sơ khai; cũng như giúp duy trì một hành tinh có khí quyển, từ quyển, môi trường ổn định để sự sống có thể duy trì và tiến hóa.
Mốc quan trọng mà các nhà khoa học Úc tìm thấy - 3,2 tỉ năm - cũng phù hợp với một số bằng chứng về thời điểm sự sống sơ khai thực sự hiện diện dưới dạng một sinh vật.
Vì vậy, có thể nói các nhà khoa học đã tìm ra một "trang sử thất lạc" cực kỳ quan trọng của hành tinh.