Nếu bạn cho rằng piranha là một loài cá đáng sợ thì bạn nên mừng rằng Megapiranha không còn tồn tại nữa.
Megapiranha dài đến 3 feet (1 mét) - lớn gấp 3 lần so với loài piranha hiện đại ngày nay. Loài vật này sống cách đây 8 đến 10 triệu năm
Một loài họ hàng gần của cá piranha, gọi là pacu, không hề đáng sợ. Pacu có hàm răng được sử dụng để nhai thực vật. (Lưu ý rằng những câu chuyện mà cá piranha ăn thịt người hoàn toàn là hư cấu)
Hoá thạch xương hàm mới được phát hiện của một loài chuyển tiếp, gọi là Megapiranha paranensis, đã nối liền khoảng trống tiến hoá giữa loài piranha ăn thịt và họ hàng ăn thực vật của chúng.
Đây là những điều đã được biết đến:
Cá piranha ngày nay có một hàng răng hình tam giác, giống như lưỡi của một cái cưa, các nhà nghiên cứu giải thích. Pacu có hai hàng răng vuông, được cho là để nhai quả và hạt.
Wasila Dahdul, nhà khoa học tại Trung tâm tổng hợp tiến hoá quốc gia, North Carolina, cho biết: “Ở các piranha hiện đại, răng được sắp xếp theo một hàng. Nhưng ở những loài họ hàng của piranha, thường là những loài cá ăn thực vật, răng được sắp xếp theo hai hàng”.
| Minh hoạ của Megapiranha paranensis, tổ tiên dài 3 feet của cá piranha hiện đại. (Ảnh: Ray Troll) |
Hoá thạch mới cho thấy một cách sắp xếp nằm ở giữa: răng được sắp xếp theo một hàng zig-zag. Điều này cho thấy hai hàng răng ở pacu được ép lại để hình thành nên một hàng ở piranha. John Lundberg, người phụ trách thuộc Học viện khoa học tự nhiên tại Philadelphia, đồng thời là đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: “Nó giống như việc các răng từ hàng thứ hai “di cư” vào hàng thứ nhất”.
Nếu điều này là đúng, Megapiranha có thể là bước trung chuyển trong quá trình dài hình thành nên hàm răng đặc biệt của piranha. Để tìm hiểu vị trí của Megapiranha trong cây tiến hoá của các loài cá này Dahdul đã xem xét hàng trăm mẫu vật của cá piranha hiện đại và họ hàng của chúng.
Dahdul cho biết: “Điều thú vị về nhóm cá này là răng của chúng có những đặc điểm riêng biệt. Chỉ một cái răng có thể cho bạn biết rất nhiều điều về một loài cá cũng như các loài họ hàng khác của nó”. Phân tích hệ thống loài đã khẳng định trực giác của bà – Megapiranha có vẻ như nằm giữa piranha và pacu trong cây tiến hoá.
Hoá thạch Megapirnha được thu thập ở một vách đá bờ sông Đông Bắc Argentina đầu những năm 1900, nhưng chưa hề được nghiên cứu cho đến khi nhà nhân loại học Alberto Cione thuộc Bảo tàng La Palta Argentina tái phát hiện một mẫu vật đáng sửng sốt – hàng răng trên với 3 răng lớn và nhọn – trong một ngăn kéo của bảo tàng những năm 1980
| Bức ảnh của răng và hàm trên hoá thạch của Megapiranha paranensis cho thấy sự sắp xếp răng nằm ở giữa cá piranha một hàng và những bà con hai hàng của chúng. Hoá thạch có độ dài 3 inch, và cả con cá có độ dài 3 feet. (Ảnh: Mark Sabaj-Pérez) |
Mặc dù không ai rõ Megapiranha ăn gì, nhưng loài vật này có thể có một khầu phần ăn đa dạng.
Tuy nhiên vẫn có một số điều khó hiểu tồn tại. Dahdul cho biết: “Piranha có 6 răng, trong khi Megapiranha có 7 răng. Vậy điều gì đã xảy ra với cái răng thứ 7”.
Lundberg giải thích: “Một trong các răng có thể đã bị mất. Hoặc 2 trong số 7 răng đã hợp nhất lại với nhau trong quá trình tiến hoá. Đó là một câu hỏi chưa có câu trả lời. Có thể một ngày nào đó chúng ta sẽ phát hiện ra”.
Piranha chỉ sinh sống ở vùng nước ngọt Nam Mỹ, bao gồm khu vực sống Amazon. Những câu chuyện về sự tấn công hung bạo của loài vật này đối với con người hoàn toàn là hư cấu.
Theo bách khoa Encarta và các nguồn khác: “Không hề có trường hợp tử vong nào của con người do cá piranha tấn công được ghi chép. Chúng thường ăn giun và các loài cá nhỏ. Một thói quen của chúng là ăn một phần nhỏ của vây hoặc vảy của các loài cá khác. Điều này cho phép con mồi sống sót và mọc lại những phần bị tổn thương, cung cấp nguồn thức ăn có thể phục hồi cho piranha”.