Đã có thời, hoa thược dược được coi như một trong những loại hoa đẹp nhất để bày trong dịp Tết, "nhất là lay ơn thì nhì là thược dược". Dưới đây là hướng dẫn của chuyên gia Nguyễn Lân Hùng về cách trồng hoa thược dược nở đúng dịp Tết.
Cách trồng hoa thược dược
Hoa thược dược (Dahlia Variablis Desh) có nguồn gốc từ Mexico được du nhập vào nước ta và được trồng phổ biến ở một số vùng chuyên canh như Đà Lạt, Hà Nội, Hưng Yên...
Hoa thược dược là loài hoa quen thuộc với nhiều thế hệ người Việt. Hoa được trồng phổ biến tại Việt Nam từ thời Pháp thuộc và trở thành loài hoa cổ truyền trong ngày Tết tại nhiều vùng miền. Một số người quan niệm rằng nếu không có lọ hoa thược dược cắm trên ban thờ gia tiên thì chưa được coi là Tết.
Cây hoa thược dược có thể thích nghi với nhiều vùng khí hậu khác nhau, từ khí hậu lạnh đến nóng và ẩm nên kỹ thuật trồng cây hoa thược dược không phải bỏ công chăm sóc quá nhiều, chỉ cần nắm bắt một chút về thời tiết thích hợp sẽ cho ra những bông hoa nở tươi, đẹp đúng dịp Tết.
Những năm gần đây, thú chơi hoa thược dược cắt cành bỗng nở rộ, đi cùng với nó xuất hiện thêm thú chơi hoa thược dược mới - thược dược trồng chậu.
Sau đây là một số lưu ý trong việc trồng, chăm sóc thược dược trồng chậu để có được những chậu hoa thược dược sai hoa, hoa to, màu sắc rực rỡ.
Cách trồng hoa thược dược nở đúng Tết
Hoa thược dược là loài cây ra hoa nhiều với nhiều màu sắc khác nhau, hiện nay hoa thược dược đang có 2 loại hoa chính là hoa đơn và hoa kép, đối với giống hoa đơn là loài hoa cánh đơn, cánh mỏng, có một vòng cánh, màu sắc cũng đẹp, nhưng đã từ lâu được ít người quan tâm và trồng hoa thược dược đơn.
Giống hoa thược dược kép có nhiều hình dáng đẹp và màu sắc, có nhiều cánh hoa, và xếp thành nhiều vòng khác nhau khá là đẹp. Hiện nay giống có nhiều màu sắc khác nhau như: đỏ cờ, đỏ tươi, màu nhung, tiết dê, huyết dụ, màu Da cam, màu gạch cua, cánh sen thẫm, cánh sen nhạt, trắng sữa, trắng trong, vàng đậm, vàng hoàng yến…
Viện Nghiên cứu Rau quả mới đưa ra loại hoa thược dược lùn. Đây lại là một tin mừng. Loại hoa này chỉ cao độ 30 - 40cm là đã cho hoa.
Các cành hoa thược dược cắt ra chỉ tươi được 5 - 7 ngày là tàn, có khi chỉ được 4 ngày. Nhưng nếu trồng giống thược dược lùn thì có thể để nó nguyên trong chậu.
Khi đó mọi người có thể bày chậu trong nhà hoặc đặt ngay lên bàn. Cây trong chậu có thể đeo hoa tới cả tháng.
Hoa thược dược rất được ưa chuộng trong ngày Tết.
Như vậy, dùng hoa thược dược lùn, các bạn sẽ có hoa trong suốt dịp Tết. Đây là điểm ưu việt của giống hoa này.
Cây đưa vào chậu thì có thể xếp quanh sân, dọc các lối đi, ven bờ ao và có thể để cả ở trên sân thượng. Các bạn chăm sóc cho chúng như chăm sóc ngoài đồng ruộng.
Cách chăm sóc hoa thược dược
- Thược dược cần khí hậu mát mẻ, nhiệt độ ưa thích từ 15 - 30 độ C. Nó rất cần độ ẩm cao nhưng lại không chịu được ngập úng.
- Loài hoa này cần được chiếu sáng đầy đủ nhưng tới khi sắp ra hoa thì cần điều kiện bớt sáng và có lạnh để phân hóa chồi hoa.
- Thược dược ra hoa sớm, chỉ khoảng 50 - 60 ngày là cho hoa. Do đó, ai định trồng thược dược thì phải tính toán để có thể thu hoa đúng dịp Tết.
- Chăm sóc trước khi nở hoa: ngắt bỏ toàn bộ các chồi trên nhánh non từ lá thứ thư trở lên. Đặt chậu ở vị trí có ánh nắng, rồi tưới nước sau khi bề mặt đất trong chậu đã khô.
- Sau khi hoa nở: tiến hành cắt tỉa, chỉ giữ lại 2 – 3 nhánh để giúp chồi nách phát triển và có thể thưởng thức hoa thêm lần nữa vào mùa thu. Trong thời gian hoa nở nên bón phân mỗi tháng 1 lần.
- Loài hoa này cần được chiếu sáng đầy đủ nhưng tới khi sắp ra hoa thì cần điều kiện bớt sáng và có lạnh để phân hóa chồi hoa, nên để ở nơi không bị thấm sương.
Khoảng tháng 4 – 5 khi cây thượt dược không cho hoa nủa thì cắt bỏ thân.
Thược dược có thể nhân giống bằng hạt, bằng củ hoặc bằng giâm cành. Cành thược dược đem giâm, nếu có hóa chất kích thích thì chỉ 5 - 7 ngày là đã bật rễ.
Nhân giống bằng hạt, chỉ áp dụng với thước dược hoa đơn, giống hoa kép nhân giống bằng chồi mầm hoặc chồi ngọn, chồi nách. Khoảng tháng 4 – 5 khi cây thượt dược không cho hoa nủa thì cắt bỏ thân, chừa lại 20 – 30cm, đánh cây cả bầu, eất vào chỗ râm mát hoặc dủ đất bó thành từng bó, cất vào trong nhà.
Đầu tháng 8 đem củ trồng, nhớ rằng nếu mất đoạn gốc cây, tự củ không thể phát chồi mầm được chăm sóc tốt, sau 15 – 20 ngày từ các đốt thân mọc lên các chồi mầm. Cứ 12 – 15 ngày lấy chồi mầm một lần đem giâm. Nếu đất ở nơi cao ráo, để nguyên cả cây, mùa hè cần có các cây eao để che râm.
Tháng 7 – 8 cây phát chồi mầm, tách lấy nhiều chồi có 4 – 6 lá nhớ là nếu lấy được cả một gốc chồi bám vào thân cây mẹ mới mau ra rễ. Cũng có thể cắt ngọn cây.
Đào củ: thời gian thích hợp là giữa tháng 11. Sau khi đào củ lên không nên bỏ lớp đất trồng bên ngoài, nên bảo quản ở nơi không bị thấm sương.
Ngày xưa, người ta còn phải chẻ Chân chồi mầm thành 2 – 4 để Giấm cho ra rễ nhiều.
Sau 2 lần bấm ngọn từ 1 cây mẹ ban đầu sẽ cho ra từ 9 đến 15 ngọn có thể cắt đem giâm.
- Chuẩn bị vườn cây mẹ: nếu cần trồng từ 15 – 20 ha hoa thược dược cần có 1 ha vườn giống cây mẹ đảm bảo chất lượng, sạch sâu bệnh. Ngoài tiêu chuẩn của vườn sản xuất hoa, việc bố trí lực chọn vườn cây mẹ phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thật như cao ráo, kín gió, gần đường để thuận tiện cho việc vận chuyển, bảo quản mầm non và nếu có điều kiện nên làm nhà che bằng nylon để tránh mưa to, gió lớn, nắng nóng….
Những mầm cây mẹ được chọn là những giống nhập nội, từ nuôi cấy mô tế bào hoặc từ các mầm ngoài vườn sản xuất ra rễ nhiều, khỏe mạnh, không bị sâu bệnh được trồng với khoảng cách 15 x 15cm (mật độ 400.000 cây/ha). Sau trồng từ 12 đến 15 ngày tiến hành bấm ngọn lần 1 để cây ra nhiều nhánh và 20 ngày sau lại bấm ngọn lần 2.
Sau 2 lần bấm ngọn từ 1 cây mẹ ban đầu sẽ cho ra từ 9 đến 15 ngọn có thể cắt đem giâm. Lần bấm ngọn này cũng có tác dụng tạo tán, tạo mầm cho cây. Sau đó cứ 15 – 20 ngày lại thu được 1 lứa mầm. Như vậy, từ 1 cây có thể cho tới 50 – 70 mầm.
Với mức độ bấm ngọn và cắt mầm như vậy trong 1 vụ từ 4 – 6 tháng, 1 ha cây mẹ có thể cung cấp từ 6 – 8 triệu chồi giâm đủ trồng từ 15 – 20 ha.
Chọn những cành giâm bánh tẻ, không quá già, không quá non.
- Chuẩn bị nhà giâm cành: Nếu có điều kiện thì sử dụng các nhà giâm cố định bằng nhà kính, nhà lưới với các thiết bị điều tiết ánh sáng, gió, nhiệt độ, độ ẩm là tốt nhất. Ngoài ra bà con có thể tự thiết kế nhà giâm cách đơn giản bằng các vật liệu rẻ tiền như các thanh tre uốn thành hình vòng cung có độ vòm dài từ n2,2 – 2,5m, cao từ 1,8 – 2m có che phủ bằng 2 lớp nylon có tác dụng hạn chế cường độ ánh sáng và làm giảm nhiệt độ, hạn chế mưa gió và giữ ẩm bên trong.
Chọn những cành giâm bánh tẻ, không quá già, không quá non, có sức sống khỏe với chiều dài từ 6 – 8cm, có từ 3 – 4 lá xanh tốt, không bị sâu bệnh để đem giâm. Cành to, lá nhiều thì giâm thưa (3 x 3cm = 1.000 cành/m2 ); cành nhỏ, ít lá giâm dày hơn (2,5 x 2,5cm = 1.500 cành/m2); mùa thu giâm dày hơn mùa hè.
- Xử lý cành giâm: Cắt cành giâm vào buổi sáng, đem xử lý và giâm ngay để tránh mất nước, cây héo sẽ ảnh hưởng đến ra rễ. Sử dụng các chất kích thích sinh trưởng như IAA, IBA hoặc NAA pha loãng nồng độ từ 25 đến 50ppm, nhúng gốc cành vào dung dịch trong 10 – 15 giây để kích thích cây nhanh ra rễ.
- Giâm cành: Cắm gốc cành sâu 1,5 – 2cm trên nền luống hoặc trong các khay nhựa chuyên dụng có chứa đất sạch. Có thể giâm bằng hai cách: giâm khô (cắm gốc cành vào cát sạch rồi tưới nước) hoặc giâm ướt (tưới đẫm nước cho cát ẩm rồi giâm cành). Thời gian cho cành giâm ra rễ khoảng từ 10 – 15 ngày tùy theo thời tiết (mùa nóng và mùa lạnh mất từ 15 – 20 ngày, những tháng mát mẻ chỉ mất từ 7 – 10 ngày) do đó cần căn cứ thời vụ trồng sản xuất để bố trí giâm cành cho thích hợp.
Thường xuyên tưới đủ nước bằng cách phun sương cho cành giâm nhanh ra rễ (những ngày đầu phun 3 – 4 lần /ngày, những ngày sau phun giảm dần nhưng vẫn đảm bảo cho lá luôn xanh tươi). Cắt bỏ những lá vàng, lá già, phun bổ sung phân bón lá khi cành đã hồi phục và ra rễ cho cây sinh trưởng tốt. Sau 12 – 15 ngày kể từ khi giâm, mỗi cây cho 3 – 5 rễ dài 2 – 3cm, lá ổn định là có thể bứng đem trồng ra vườn sản xuất được.
Kỹ thuật chăm sóc hoa thược dược
Khi chuẩn bị ra nụ thì phải chú ý đưa cây vào chỗ tối, nơi có nhiệt độ thấp để cho cây tiện ra hoa.
Sau 7 – 8 ngày hạt sẽ nảy mầm. Sau 20 – 25 ngày sẽ chuyển cây con sang chậu mới để thực hiện chăm sóc. Thược dược là loài ưa ánh sáng nên để cây ở ngoài trời. Nhưng khi chuẩn bị ra nụ thì phải chú ý đưa cây vào chỗ tối, nơi có nhiệt độ thấp để cho cây tiện ra hoa. Đồng thời tưới nước vào mỗi buổi sáng và tối để tạo độ ẩm cho đất, tránh tình trạng cây bị cháy nắng.
Phân bón cho cây thược dược chủ yếu là phân chuồng hoai và phân rác đã mục. Trong quá trình cây ra nụ cần chú ý bổ sung thêm chất dinh dưỡng để cây cho hoa đẹp.
Phòng trừ sâu bệnh: Hoa thược dược thường bị sâu ăn lá, sâu cuốn lá và các loại nấm tấn công. Bệnh đốm lá sẽ phát sinh chủ yếu vào mùa mưa do thời tiết ẩm, ;úc đầu trên lá xuất hiện những chấm vàng, sau đó lan thành những đốm nâu tròn. Trong trường hợp này bạn nên dùng nước Zineb 0,1% và Boocdo 0,5% để phun.
Nếu cây bị thối rễ, nguyên nhân chủ yếu là do tưới nhiều nước làm đất quá ẩm. Cách duy nhất để xử lý tình huống này đó là vùng rượu 60 độ rửa sạch, sau đó trồng lại.
Ý nghĩa của hoa thược dược
Ý nghĩa trong phong thủy ngày Tết
- Hóa giải những vướng mắc trong tình yêu.
- Và đem lại may mắn, thành công cho cả gia đình.
Ý nghĩa của hoa trong cuộc sống
Hoa thược dược thông thường tượng trưng cho:
- Duyên dáng dưới sự áp lực, đặc biệt là trong những tình huống khó khăn
- Sức mạnh nội tâm để thành công
- Du lịch và thay đổi cuộc sống một cách tích cực
- Đứng ra khỏi đám đông và đi theo con đường của riêng mình
- Tử tế dù đã được thử thách bởi các sự kiện cuộc sống nhất định
- Tìm kiếm một sự cân bằng giữa phiêu lưu và thư giãn
- Cam kết với người khác, hoặc một lý tưởng nào đó
- Cảnh báo cho ai đó về một nguy cơ bị phản bội.
Tùy vào mỗi màu sắc khác nhau mà hoa thược dược có ý nghĩa vô cùng độc đáo, cụ thể:
Hoa thược dược màu đỏ: Đây là hoa tượng trưng cho tình yêu ngọt ngào, hạnh phúc vững bền. Bên cạnh đó, hoa thược dược đỏ còn tượng trưng cho nhiệt huyết, đam mê mãnh liệt của tuổi trẻ.
Hoa thược dược màu trắng: Màu sắc của loài hoa này tượng trưng cho sự trong sáng, thuần khiết và dịu dàng của người con gái.
Hoa thược dược màu vàng: Tượng trưng cho sự sang trọng, thịnh vượng, mang lại sự giàu sang, phú quý cho gia chủ. Đặc biệt, hoa thược dược vàng cũng mang đến thông điệp “ngập tràn hạnh phúc” nhằm gửi đến các cặp đôi.
Hoa thược dược màu tím: Tượng trưng cho sự thủy chung, son sắt của tình cảm vợ chồng, trước sau vẫn như một.
Hoa thược dược màu xanh: Tượng trưng cho niềm hy vọng, những điều tốt đẹp nhất sẽ đến trong tương lai.
Lưu ý cách trồng hoa thược dược nở đúng Tết
Bí quyết để hoa thược dược nở đúng tết là canh thời điểm trồng và bấm ngọn cho phù hợp với từng kiểu trồng:
Trồng bằng cây con thời gian sinh trưởng từ 90 – 100 ngày nên bắt đầu trồng từ giữa tháng 9 âm lịch, bấm ngọn 2 lần vào thời điểm 20 ngày và 40 ngày sau trồng.
Nếu trồng bằng hạt hoặc củ thì thời gian sinh trưởng từ 110 – 140 ngày, do đó bạn cần trồng sớm hơn. Bấm ngọn từ 1 – 2 lần tùy vào sự sinh trưởng của cây.
Cách cắm hoa thược dược ngày Tết
Chọn hoa
Chọn hoa thược dược đẹp và tươi. Cành hoa thược dược tươi là phải cành dài, mập cành hoa đủ cả bông to vừa, cả nụ và lá non, lá già.
Lá hoa thược dược phải xanh đều, không bị dập nát và không có lá vàng. Hoa cong nguyên các lớp cánh, cuống hoa phải dài và cứng không mùi hôi.
Chọn bình cắm hoa thược dược cũng khác với các loại hoa khác. Bình cắm hoa thược dược nên là bình tròn, bình trụ miệng chum hoặc bình miệng loe.
Cắm hoa
Với những người mới cắm thì nên chọn miếng xốp cắm hoa cho đơn giản và vào khuôn. Xốp cắm hoa thược dược nên bơm nước.
Sau khi có xốp chị em nên cắm 4 cành thược dược vào 4 góc của miếng xốp, phải tính toán sao cho 4 cành hoa sẽ như cái neo móc vào miệng bình chính.
Sau khi đã cắm xong 4 bông thì nhấc cả hoa và xốp chuyển sang bình chính. Nhớ là phải nhắc nhẹ nhàng kẻo hỏng bình hoa.
Sau đó đặt miếng xốp vào miệng bình hoa và tiếp tục cắm xen kẽ các cành non và nụ hoa xung quanh miệng bình.
Cuối cùng bạn cắm tiếp theo kiểu xiên cành các bông hoa thược dược còn lại, cắm cân đối đằng trước đằng sau bên trái bên phải.
Cắm hoa thược dược theo cách này vừa đơn giản lại đẹp mắt. Thích hợp với những người mới hoặc tay nghề cắm hoa chưa thành thạo.
Cách giữ hoa thược dược tươi lâu, cứng cuống
Để giữ được hoa thược dược tươi lâu và cứng cuống bạn cần phải lưu ý những điều dưới đây:
Mua hoa về chưa cắm vội mà phải làm sạch lá và thân bằng cách lấy một xô nước đặt cả bó hoa vào (nhớ là không ngập vào bông) khoảng 30 phút.
Bất cứ hoa nào khi mua về cũng làm như vậy, hoa sẽ hút nước đủ trước khi cắm, lá, thân được làm sạch sẽ không làm cho thối cuống và hôi nước.
Vì người bán chỉ phun nước cho hoa tươi chứ không thể đủ nước, nếu không làm động tác này trước khi cắm thì hoa không được rạng rỡ và tươi mới.
Cho giấm trắng vào bình trước khi cắm hoa: Một trong những cách tốt nhất để giữ hoa tươi lâu là hãy thêm giấm trắng vào bình hoa khoảng một phút trước khi cắm.
Giấm trắng và nước hoạt động như một chất xúc tác để ngăn chặn những bông hoa bị héo úa sau ngày thứ ba.
Thêm đường vào bình hoa: Thêm một muỗng canh đường vào bình hoa sẽ làm cho hoa tươi lâu hơn vì đường giúp gia tăng quá trình quang hợp. Nhưng một bất lợi của mẹo này là nó thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thử giữ hoa tươi lâu bằng cách này.
Cho vào lọ cắm hoa một ít nước chè nguội. Bằng cách này, bạn có thể giữ hoa tươi được 7 ngày.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa đỗ quyên mùa Tết
Kỹ thuật trồng hoa violet nở đúng dịp Tết chỉ vài bước đơn giản