Một công nhân vô tình phát hiện xác ướp voi ma mút con khi đang tiến hành khai thác vàng tại một khu vực hẻo lánh của Canada.
“Tôi mới chỉ làm thợ khai thác vàng được 30 ngày khi có phát hiện chấn động. Công ty Treadstone Gold, nơi tôi làm việc, vừa bắt đầu mùa khai thác thứ hai tại Eureka Creek, một khu vực xa xôi thuộc Yokon, tây bắc Canada”, Travis Delawski, người đầu tiên phát hiện ra xác ướp, nói.
Vào buổi chiều 21/6, anh Delawski vận hành máy xúc đào như những ngày khác. Đầu máy xúc có một thiết bị kim loại lớn, cho phép anh đào xuyên qua lớp băng vĩnh cửu.
Khu vực anh làm việc được bao quanh bởi rừng thông và sâu khoảng 20 m so với mặt đất. Khi tiếp cận một bờ đất bị đóng băng, thứ đầu tiên anh nhìn thấy là một hộp sọ.
Những người thợ đào vàng thường phát hiện ra bộ xương của các loài động vật cổ đại ở khu vực này. Như những thành viên khác trong đội, Delawski được đào tạo để loại bỏ những phát hiện này một cách cẩn thận, theo Guardian.
Delawski và xác ướp voi ma mút. (Ảnh: Treadstone Gold).
Phát hiện khảo cổ bất ngờ
“Anh nên xuống đây đi. Tôi nghĩ tôi đã tìm thấy một xác ướp”, Delawski gọi Brian, sếp của anh, xuống kiểm tra hiện trường.
“Có phải xác người không”, Brian hỏi.
“Tôi nghĩ đó là một con trâu hay loài động vật nào đó”, anh đáp. Lúc ấy, anh nghĩ rằng mình đang phải đối mặt với một vài khúc xương. Nhưng nhìn kỹ hơn, Delawski nhận ra rằng xác ướp này có gì đó bất thường hơn nhiều. Nó vẫn còn nguyên da, tai và thứ gì giống như vòi voi.
“Nó giống như một con voi nhỏ. Tôi nghĩ rằng nó là một con voi ma mút con”, anh nói với Brian qua bộ đàm.
Brian yêu cầu anh đào xác ra và đưa thẳng lên khu vực tập trung. Người thợ đào vàng ban đầu chỉ phát hiện ra nửa trước cơ thể, vì vậy anh cẩn thận dùng máy xúc kiểm tra khu vực xung quanh.
Cuối cùng, anh phát hiện ra chân sau, mông và đuôi của voi ma mút. Chiều dài tổng thể của chú voi khoảng 140 cm.
Delawski chất xác ướp lên một chiếc thùng và đưa đến trại chính của mỏ. Brian rất ngạc nhiên khi thấy xác chú voi vẫn còn nguyên vẹn.
Xác ướp của chú voi sơ sinh được tìm thấy tại Eureka. (Ảnh: Guardian).
Xác được bảo quản tốt đến nỗi trông giống như mới chết khoảng một tuần trước. Các lỗ chân lông trên da và các vân bàn chân vẫn còn nguyên vẹn.
Brian đã liên lạc với nhà cổ sinh vật học Grant Zazula của chính quyền Yukon. Ông hứa sẽ đem một nhóm khảo sát thực địa đến ngay lập tức. Trong khi đó, xác ướp được che đậy bằng chăn ướt và bạt.
Đoàn khảo sát địa chất đã rất vui mừng khi thấy xác ướp. Họ dành vài giờ để kiểm tra hiện trường và phát hiện nhiều lông voi ma mút và những dấu tích của thực vật cổ đại.
Sau khi kiểm tra xác ướp, đoàn khảo sát kết luận đây là con cái khoảng một tháng tuổi. Có lẽ nó đã chết trong kỷ Băng hà, ít nhất 30.000 năm trước.
Chuyến đi giông bão
Xác ướp được các nhà nghiên cứu bảo quản bằng đá khi vận chuyển đến thành phố Dawson. Khi xác rời khỏi khu vực mỏ, một cơn giông bão đáng kinh ngạc đã tới từ hư không.
Sấm sét và mưa lớn liên tục trút xuống. Thậm chí, trên bầu trời xuất hiện những viên mưa đá có kích thước bằng trái bóng golf, khiến khu vực mỏ vàng phải ngưng hoạt động.
“Nó giống như cảnh trong một bộ phim, như thể chúng tôi đã phát hiện một thứ gì đó, không chỉ là voi ma mút”, Delawski nói.
Phải mất một vài ngày để Delawski nhận ra tầm quan trọng của khám phá này. Con voi ma mút lông xoăn mà anh phát hiện được đánh giá là hoàn chỉnh nhất và được bảo quản tốt nhất từ trước tới nay tại Bắc Mỹ.
Xác chú voi được cuốn lại sau một buổi lễ của cộng đồng Tr'ondek Hwech'in. (Ảnh: Guardian).
Khu vực tìm thấy xác ướp nằm trong lãnh thổ của người bản địa Trʼondek Hwechʼin.
Những bô lão người Tr'ondek Hwech'in đã đặt tên cho chú voi là Nun cho ga, có nghĩa là “động vật con to lớn” trong ngôn ngữ Han. Người dân đã tổ chức một buổi lễ ban phước tại Eureka, nơi phát hiện ra Nun cho ga.
“Nun cho ga thật đẹp. Đây là một trong những xác ướp động vật kỷ Băng hà khó tin nhất từng được phát hiện”, nhà cổ sinh vật học Grant Zazula nói.
Voi ma mút lông xoăn từng sinh sống tại Bắc Mỹ khoảng 300.000 cho đến 10.000 năm trước. Một số nghiên cứu cho rằng chúng biến mất do biến đổi khí hậu, nhưng nhiều người khẳng định sự tuyệt chủng của chúng liên quan đến con người.
“Tôi vẫn tập trung vào việc khai thác vàng, mặc dù ý thức được những gì khác tôi có thể tìm thấy. Ai biết được, có lẽ mẹ của Nun cho ga vẫn còn ở đó”, Delawski nói.