Những con bò sát khổng lồ thời tiền sử chưa bao giờ có lông vũ. Tuyên bố của một nghiên cứu mới đây đã giáng một đòn mạnh vào giả thuyết phố biến lâu nay rằng chim là hậu duệ trực tiếp của những con khủng long hai chân ăn thịt.
Đăng trên tạp chí Journal of Morphology, nhóm nghiên cứu khẳng định chim và khủng long có thể từng có chung một tổ tiên bò sát nào đó, song chắc chắn nhiều nhà khoa học trước đây đã đưa ra những kết luận sai lầm về mối liên quan giữa chim hiện đại ngày nay với những con khủng long tiền sử.
Alan Feduccia, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết vấn đề thực sự nổi lên từ năm 1996, khi một quan chức của Bảo tàng Địa chất Quốc gia ở Bắc Kinh công bố một bức ảnh được cho là của "con khủng long có lông vũ" đầu tiên - một con khủng long nhỏ có tên Sinosauropteryx, sống ở đầu kỷ Creta, khoảng 127 triệu năm trước.
Nhóm của Feduccia đã phân tích dữ liệu từ Trung Quốc và nghiên cứu cấu trúc cũng như thành phần các sợi collagen trên các động vật ngày nay, như rắn và thằn lằn. Kết quả là, những sợi collagen này khi bị phân huỷ cũng để lại dấu tích tương tự như các "sợi tơ" trên xương khủng long.
"Cái gọi là tiền lông vũ dường như chỉ là bộ da bị rách và hoá đá lại", ông nói. Feduccia cũng bổ sung thêm rằng những con khủng long kỷ Creta ở Trung Quốc xuất hiện muộn hơn khoảng 25 triệu năm so với những con chim sớm nhất - Archaeopteryx (khoảng 150 triệu năm trước).
"Archaeopteryx có bộ não của chim, cánh và lông vũ gần như giống hệt với chim hiện đại, vì thế thật phi lý nếu phỏng đoán rằng những con khủng long ở đầu kỷ Creta khởi nguồn đã có lông, và là tổ tiên trực tiếp của các loài chim, vì chim có lông vũ đã ra đời trước đó", Feduccia nhấn mạnh.
Ông cũng tin rằng Velociraptor và các loài ăn thịt nhỏ bé khác có ngoại hình giống như chim, với bộ lông và được phân loại vào nhóm khủng long, thực tế chỉ là những con chim không biết bay.
Nhiều nhà khoa học ủng hộ giả thuyết chim tiến hoá từ khủng long đã chỉ ra rằng cả hai nhóm động vật này đều có hệ thống 3 ngón, có thể so sánh với ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa ở người.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới tìm thấy chim còn có thêm một ngón trỏ, ngón giữa và "ngón đeo nhẫn" xắp xếp trong cánh và trên bàn chân. Điều này khác biệt hẳn so với những con khủng long hai chân, nên Feduccia cho biết phát hiện của họ đã củng cố mối nghi ngờ về giả thuyết chim tiến hoá từ khủng long.
Thay vào đó, ông ủng hộ lập luận cho rằng chim và khủng long có một tổ tiên chung, nhưng chúng tiến hoá độc lập theo những con đường riêng. Nghiên cứu kỹ lưỡng của Feduccia đã nhận được sự ủng hộ của nhiều nhà khoa học.
T. An (theo Discovery)