Xấu hổ không phải là cảm xúc vui vẻ. Nghiên cứu cho thấy khi chúng ta cảm thấy xấu hổ, chúng ta thường làm giảm giá trị toàn bộ con người của chúng ta.
Ngược lại, nghiên cứu cho thấy khi chúng ta cảm thấy có lỗi, chúng ta làm giảm giá trị hành vi cụ thể nào đó của chúng ta. Chúng ta không xem bản thân như một con người kinh khủng như khi chúng ta cảm thấy xấu hổ. Thay vào đó, chúng ta xem bản thân như một con người tốt đã làm những hành động xấu nào đó.
Mọi người cũng đánh giá họ cảm thấy đau đớn hơn khi cảm thấy xấu hổ so với cảm thấy buồn, tức giận và ghê tởm.
Ảnh: karabess.wordpress.com
Nghiên cứu do giáo sư Matthew Vess (Montana State University) dẫn đầu cho rằng, bạn có thể làm giảm phần lớn nỗi xấu hổ bạn cảm nhận bằng một cách đơn giản: là chính bạn. Khi bạn sống một cuộc sống chân thật, và sống đúng với những giá trị của bạn thì bạn ít có khả năng cảm thấy xấu hổ. Điều này ngược với sống một cuộc đời mà bạn nghĩ và làm những việc bạn tin là người khác muốn bạn làm, hoặc sống với áp lực phải làm những việc nào đó.
Trong một nghiên cứu, những người trưởng thành hoàn thành những bản đánh giá cảm xúc xấu hổ và tội lỗi của họ sau khi viết về hoăc là một lần họ từng giúp người khác, hoặc làm tổn thương người khác. Nghĩ về việc làm tổn thương người khác làm tăng sự xấu hổ. Nhưng điều này không xuất hiện ở những người có số điểm cao ở phần “sống chân thật” (ví dụ, “tôi là chính tôi trong hầu hết các tình huống”).
Trong nghiên cứu khác, các sinh viên đại học cảm thấy rất xấu khổ khi thất bại ở một nhiệm vụ, trừ khi trước đó họ từng viết về “họ thực sự là ai".
Trong cả hai trường hợp, sống chân thật, và cảm thấy như bạn là một người sống thật với chính mình, làm giảm cảm xúc xấu hổ.
Nhưng con người chúng ta chưa bao giờ thật sự 100% là chính bản thân chúng ta. Lúc nào cũng có những yếu tố bên ngoài bắt buộc chúng ta hành động ngược lại với con người thực của chúng ta. Tiền bạc buộc chúng ta dành thời gian làm những việc chúng ta ghét; lịch sự với người khác buộc chúng ta lắng nghe khi chúng ta không muốn nghe.
Nhưng, nghiên cứu này chỉ ra rằng, bằng cách nỗ lực hơn để là chính bản thân chúng ta, sống đúng với những giá trị cốt lõi của chúng ta, thì chúng ta có thể ít cảm thấy xấu hổ hơn.