Chuột lang nước (Hydrochoerus hydrochaeris) là loài gặm nhấm có kích thước khác thường. Trên thực tế, nó là loài gặm nhấm lớn nhất trên thế giới còn tồn lại - dù là một con chuột nhưng nó lại có kích thước của một con chó Labrador.
Chuột lang nước được tìm thấy ở hầu hết Nam Mỹ và sống trong các khu rừng bên cạnh mặt nước. Chúng thích ở dưới nước và dành phần lớn thời gian để bơi lội, tránh báo đốm và ăn rất nhiều cỏ.
Những con chuột lang nước có thể nặng từ 35 đến 66kg và có thể dài tới 1,3 mét. Con cái thường lớn hơn và nặng hơn con đực. Chúng cao 60cm. Kích thước của chúng tương đương với những con chó Labrador, mặc dù thực tế là loài chuột này mập mạp và nặng hơn.
Loài chuột này có họ hàng gần với chuột lang và chuột hang đá. Tuy nhiên, chúng không phải là loài gặm nhấm lớn nhất từng tồn tại - Josephoartigasia monesi trông tương tự như chuột lang nước nhưng sống cách đây 2 đến 4 triệu năm. Những con quái vật này nặng 1 tấn, với chiều dài cơ thể là 3 mét!
Những con Josephoartigasia monesi cổ đại có cái cổ ngắn và thân hình mập mạp, chứa rất nhiều mô mỡ. Chúng thường đi bộ và chạy trên bốn chân như những con bò rừng hiện đại. Cũng giống như những con chuột lang nước, chúng có 4 ngón ở bàn chân trước và 3 ngón ở bàn chân sau các ngón chân được liên kết bởi một lớp màng cho phép chúng có thể bơi lội. Không giống như đa phần những loài gặm nhấm hiện đại sở hữu một cái đuôi dài, chúng thường không có đuôi hoặc sở hữu cái đuôi ngắn hơn rất nhiều khi so sánh với tỷ lệ cơ thể.
Tên khoa học của chuột lang nước bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp và tạm dịch là "lợn nước" (cả tên chi và tên loài). Mặc dù chúng không phải là lợn, nhưng loài chuột này rất thích nước.
Chúng là động vật có vú bán thủy sinh và dành nhiều thời gian ở dưới nước. Hầu hết thời gian của cuộc đời, chúng sống trong những khu rừng rậm cạnh hồ, sông hoặc đầm lầy.
Chuột lang nước có sự thích nghi đặc biệt cho cuộc sống của chúng xung quanh vùng đất ngập nước. Chúng có bàn chân hơi có màng giúp chúng bơi lội. Chúng cũng có thể áp tai vào đầu để nước không lọt vào và có thể ở dưới nước trong 5 phút. Hành vi này có thể giúp chúng trốn tránh những kẻ săn mồi.
Mắt, tai và lỗ mũi của chúng đều nằm trên đỉnh đầu nên chúng có thể ngập phần lớn đầu trong nước. Điều này cũng giúp chúng ít lộ diện hơn trước những kẻ săn mồi nhưng vẫn có thể quan sát được những gì đang diễn ra.
Loài chuột khổng lồ này thậm chí còn giao phối dưới nước.
Ngày nay, loài gặm nhấm lớn nhất thế giới là loài chuột lang nước capybara, chúng sinh sống ở Paraguay, Argentina, Brazil, Bolivia, Colombia, Venezuela và hầu hết miền Bắc của Nam Mỹ, so với các loài gặm nhấm khác, kích thước của chúng vẫn rất lớn với chiều dài cơ thể 1,3 mét, chiều cao tính tới vai là 0,5 mét và trọng lượng từ 35 đến 66 kg.
Chuột lang nước là loài kén ăn và chỉ ăn những loài thực vật rất cụ thể. Tuy nhiên chúng sẽ ăn thêm nhiều loại thực vật khác nhau hơn vào mùa khô khi không có loại yêu thích của chúng.
Loài gặm nhấm khổng lồ này chủ yếu ăn cỏ và thực vật thủy sinh. Chúng cũng ăn phân của chính mình để lấy tối đa chất dinh dưỡng và hỗ trợ tiêu hóa bằng cách tích lũy vi khuẩn có ích.
Elizabeth Congdon, giáo sư và nhà nghiên cứu capybara tại Đại học Bethune-Cookman ở Florida, nói với The Verge: "Nó được gọi là coprophagy - một cơ chế để lấy tất cả các chất dinh dưỡng".
Giống như các loài gặm nhấm khác, răng của chúng không ngừng phát triển do bị hao mòn liên tục khi ăn.
Chúng ăn 3-4 kg (trọng lượng tương đương với một con mèo trung bình) cỏ mỗi ngày. Chuột lang nước sẽ nhai từ bên này sang bên kia (giống như lạc đà), trong khi con người nhai lên xuống.
Đúng với tên gọi của nó, chuột lang nước đặc biệt thích nước. Thậm chí, chúng còn giao phối ngay khi ở dưới nước. Chuột lang nước có thể lặn và ở dưới nước tối đa 5 phút. Theo National Geographic, chúng là những "vận động viên bơi lội xuất sắc". Bàn chân có màng giúp chuột lang nước dễ dàng di chuyển trong nước. Lối sống bán thủy sinh cũng giúp chúng thoát khỏi những lần bị mèo hoang, đại bàng hay rắn anacondas truy đuổi.
Trong điều kiện lý tưởng, những con chuột lang nước có thể sống tới 10 năm, nhưng chúng thường không sống lâu hơn 4 năm trong tự nhiên vì chúng thường được coi là là bữa ăn ngon cho báo đốm, báo sư tử, đại bàng, caimans và anacondas.
Loài chuột này có tính xã hội và thường sống theo nhóm từ 10-20 con, mặc dù vào mùa khô, chúng có thể sống theo nhóm từ 40 con trở lên.
Khi ở trên cạn, loài này cũng sở hữu tốc độ đáng nể. Nó có thể tăng tốc tới 35 km/h - ngang loài ngựa.
Hành vi của loài động vật này thường được so sánh với hành vi của những con bò — chúng chỉ cần được yên tĩnh và có cỏ ăn là đủ.
Tuy nhiên, những con chuột lang nước dường như khá dễ huấn luyện: đôi khi chúng được nuôi làm thú cưng và một người mù ở Suriname đã sử dụng chúng làm động vật dẫn đường. Những người nuôi loài chuột khổng lồ này cũng nói rằng chúng học nhanh hơn chó khi thực hiện những động tác đơn giản.
Chuột lang nước cũng được nuôi làm thú cưng. Ở Nhật Bản, một vườn thú tên Izu Shaboten còn cho chúng tắm nước nóng để thu hút khách.