Quả cơm cháy có nhiều công dụng đối với sức khoẻ, đặc biệt loại quả này được ví như "vắc xin chống cúm" tự nhiên nhờ có tác dụng tăng cường miễn dịch và kháng virus.
Quả cơm cháy có tên khoa học Sambucus javanica Reinw, thuộc họ Cơm cháy (Caprifoliaceae). Đây là một loại cây nhỏ, cao từ 1,5-7m; cành nhẵn, màu lục nhạt; lá mềm, mọc đối, kép lông chim lẻ gồm 3-9 lá chét, dài 8-15cm, rộng 3-5 cm, mép khía răng cưa.
Hoa và quả cơm cháy thường mọc thành chùm, hoa có nhỏ màu trắng hoặc kem và quả có màu xanh và đen khi chín.
Thông tin dinh dưỡng của quả cơm cháy
Trong 100g quả cơm cháy, có chứa:
- Lượng calo: 10
- Protein: 1g
- Chất xơ: 10g
- Chất béo: 0,7g
- Carbohydrate: 27g
- Vitamin A: 870mg
- Kali: 406mg
- Vitamin C: 52,2mg
- Canxi: 55mg
- Sắt: 2,32mg
Nhờ có hàm lượng dinh dưỡng phong phú và đa dạng, quả cơm cháy đem lại nhiều lợi ích đối với sức khoẻ:
1. Phòng chống cảm lạnh và cúm
Bổ sung quả cơm cháy vào chế độ ăn uống có thể phòng ngừa cúm và cảm lạnh nhờ vitamin C và các chất chống oxy hoá khác trong loại quả này có thể giúp tăng cường miễn dịch. Khi hệ miễn dịch khoẻ mạnh có thể phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng như cúm.
Ngoài ra, không chỉ có tác dụng phòng ngừa, quả cơm cháy còn có thể làm giảm triệu chứng của bệnh cúm hoặc cảm lạnh do có đặc tính kháng virus, ngăn chặn virus xâm nhập và nhân lên trong tế bào.
Quả cơm cháy giàu chất chống oxy hoá, giúp tăng cường miễn dịch và phòng bệnh cúm.
2. Cải thiện sức khoẻ tim mạch
Quả cơm cháy rất giàu chất chống oxy hóa, có thể giúp giảm viêm cũng như cholesterol và huyết áp - kiểm soát được các yếu tố này giúp tăng cường sức khoẻ tim mạch.
Các chất dinh dưỡng thực vật và chất xơ trong quả cơm cháy giúp giảm lượng cholesterol lưu thông trong máu bằng cách liên kết với cholesterol và đào thải nó ra khỏi cơ thể.
Quả cơm cháy cũng có thể giúp giảm huyết áp bằng cách giảm lượng axit uric trong máu. Nồng độ axit uric trong máu cao được phát hiện có thể dự đoán chính xác sự phát triển của chứng tăng huyết áp (huyết áp cao).
3. Giảm viêm và phòng ngừa bệnh mãn tính
Viêm là một phần bình thường trong hoạt động bên trong cơ thể bạn, nhưng viêm mãn tính có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như ung thư, bệnh tim.
Ngoài ra, các gốc tự do cũng góp phần gây viêm và ảnh hưởng đến sức khoẻ. Các gốc tự do tích tụ trong cơ thể thông qua nhiều cách, bao gồm tiếp xúc với ô nhiễm, căng thẳng và thậm chí là các chức năng cơ thể bình thường.
Quả cơm cháy có chứa nhiều chất chống oxy hoá như polyphenol. Các chất này có tác dụng ngăn ngừa tác động của gốc tự do và viêm tới có thể, từ đó giúp ngăn ngừa nhiều bệnh mãn tính.
4. Giảm lượng đường trong máu
Theo phương pháp truyền thống, cả hoa cơm cháy và quả cơm cháy đều được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường.
Quả và hoa cơm cháy có tác dụng này là do chiết xuất từ hoa cơm cháy kích thích quá trình chuyển hóa glucose và tiết insulin, có khả năng giúp hạ thấp lượng đường trong máu. Trong khi đó, chiết xuất nước của quả cơm cháy làm tăng đáng kể quá trình vận chuyển glucose, oxy hóa glucose và tạo glycogen mà không cần thêm insulin, từ đó cũng giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Quả cơm cháy tốt cho người bị tiểu đường.
5. Giúp nhuận tràng
Quả cơm cháy được ví như thuốc nhuận tràng tự nhiên vì có hàm lượng chất xơ cao. Trong 100g quả cơm cháy có đến 10g chất xơ.
Chất xơ có tác dụng nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp nhu động ruột hoạt động đều đặn hơn và từ đó ngăn ngừa táo bón.
6. Cải thiện làn da
Trong quả cơm cháy có hàm lượng bioflavonoid, chất chống oxy hóa và vitamin A tương đối cao và giúp làm đẹp da và ngăn ngừa lão hoá. Không chỉ vậy, các nhà nghiên cứu còn nghi ngờ rằng một hợp chất có trong quả mọng này có thể mang lại sự thúc đẩy tự nhiên cho làn da.
Anthocyanin là một loại sắc tố thực vật tự nhiên có trong quả cơm cháy đã được chứng minh là có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa. Một số nhà nghiên cứu cho rằng hợp chất này có thể cải thiện cấu trúc và tình trạng của da để tăng cường sức khỏe tổng thể của da.
Một số lưu ý khi ăn quả cơm cháy
- Quả cơm cháy có rất nhiều cách sử dụng nhưng không thể ăn sống vì chúng có chứa một lượng xyanua có thể gây ngộ độc, đặc biệt khi quả còn xanh. Bạn có thể sử dụng quả cơm cháy làm siro, sấy khô, làm mứt, thạch,...
- Quả cơm cháy chín, nấu chín được coi là an toàn khi ăn ở mức độ vừa phải. Tuy nhiên, cũng như một số loại trái cây khác, ăn nhiều quả cơm cháy có thể gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, đau bụng quặn thắt.
- Tránh sử dụng các bộ phận như lá, rễ cây, vỏ cây, thân cây cơm cháy vì chúng chứa một hợp chất hóa học tự nhiên gọi là cyanogenic glycoside, giải phóng chất độc hydro xyanua và có thể gây ngộ độc.
- Những người mắc một số bệnh tự miễn nên tránh dùng quả cơm cháy vì loại quả này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh tự miễn.
- Quả cơm cháy không được khuyến cáo cho trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
Kỳ lạ thứ trái cây giống xoài nhưng màu tím, còn bên trong như quả chuối