Chính quyền của Tổng thống Barack Obama đã nhất trí bán nhiên liệu và công nghệ hạt nhân cho Việt Nam. Đây được xem là một thỏa thuận nhằm tăng cường quan hệ giữa Mỹ với các nền kinh tế đang nổi lên ở châu Á.
Tờ Wall Street Journal đưa tin, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh, đã ký tắt thỏa thuận nói trên vào sáng (10/10) tại hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 23 đang diễn ra ở Brunei.
Các quan chức Mỹ cho biết, Việt Nam đã nhất trí ban đầu sẽ mua nhiên liệu hạt nhân từ các nhà cung cấp nước ngoài để dùng cho các lò phản ứng hạt nhân của mình, thay vì sản xuất nhiên liệu này trong nước. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cũng nói rằng, theo thỏa thuận, Việt Nam giữ quyền được tự phát triển khả năng hạt nhân trong nước sau này, có thể thông qua làm giàu uranium hoặc tái chế lại nhiên liệu lò phản ứng đã qua sử dụng.
Phi phổ biến hạt nhân là một trong những mục tiêu chính sách then chốt của Tổng thống Obama. Vào năm 2009, ông Obama đã gọi thỏa thuận phi phổ biến hạt nhân với Các tiểu vương quốc Arab (UAE) thống nhất là “tiêu chuẩn vàng” cho các thỏa thuận trong tương lai. Thỏa thuận đó, với sự nhất quán của cả hai chính quyền Obama và George W. Bush trước đó, trực tiếp cấm UAE sản xuất nhiên liệu hạt nhân.
Khi được hỏi về sự khác biệt giữa các thỏa thuận về hạt nhân, một quan chức cấp cao của Chính phủ Mỹ nói rằng, Việt Nam đã chấp nhận các tiêu chuẩn cao hơn và đưa ra cam kết chính trị không làm giàu uranium. Ngoài ra, theo vị quan chức này, thỏa thuận với Việt Nam cho phép Mỹ kiểm soát bất kỳ vật liệu hay công nghệ hạt nhân nào mà nước này bán cho Việt Nam.
Lẽ ra, Tổng thống Obama đã có mặt tại hội nghị cấp cao ASEAN đang diễn ra ở Brunei, nhưng ông phải hủy chuyến đi do tình trạng đóng cửa của Chính phủ Mỹ, và Ngoại trưởng Kerry đi thay. Ông Obama sẽ thông qua thỏa thuận hạt nhân giữa Mỹ và Việt Nam sau đó gửi lên Quốc hội Mỹ.
Một quan chức cấp cao khác của Mỹ cho biết, chính quyền Obama đã có các cuộc thảo luận với các nghị sỹ về thỏa thuận nói trên và chưa thấy có những quan ngại lớn có khả năng cản trở thỏa thuận phát huy hiệu lực.
Vị quan chức này cũng nói rằng, chính quyền Obama có cách nhìn khác nhau về Việt Nam và Iran. Mỹ đã áp dụng những lệnh trừng phạt cứng rắn đối với Iran về chương trình hạt nhân của nước này, và Tổng thống Obama đã chỉ trích Iran về việc mà ông cho là Tehran liên tục coi thường các tiêu chuẩn quốc tế về phi phổ biến hạt nhân.