Các nhà khoa học thuộc ĐH Masaryk (Czech) vừa phát hiện hiện tượng đặc biệt: nhiều loài côn trùng và động vật ăn thịt, bao gồm cả con người, chọn ăn những phần cơ thể con mồi nhất định nhằm cân bằng lượng dưỡng chất đưa vào cơ thể.
Việc chọn lựa ăn gì không phải là điều quá quan trọng đối với con người khi bước vào bàn ăn tối. Thế nhưng, đối với một số loài ăn thịt như nhện hay mèo hoang, chúng chỉ ăn thường xuyên một hay hai phần đặc biệt trên cơ thể con mồi.
Nghiên cứu đăng tải trên tuần báo Hành vi Động vật, lần đầu tiên miêu tả cách thức các loài ăn thịt có được một chế độ ăn uống cân bằng. Sự lựa chọn này có thể bị điều khiển bởi sự thôi thúc của cơn đói. Ví dụ, với loài nhện ăn kiến Zodarion, đối tượng chính của nghiên cứu, cơn đói thúc ép chúng ăn phần đầu, chân hoặc ruột của kiến.
Stano Pekar, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: “Khi lũ nhện lựa chọn những phần rất khác nhau của con mồi để ăn, chúng tôi giả thuyết rằng, chúng sẽ chọn những gì mà cơn đói thôi thúc với loại chất dinh dưỡng nhất định. Chúng hoàn toàn dựa trên nhu cầu”.
Để kiểm chứng, các nhà nghiên cứu đã thu nhập nhiều cá thể nhện Zodarion hơn. Đây là một loài nhện ăn đêm, nhỏ và rất hiếm gặp.
Những con nhện lựa chọn ăn những phần nhất định của con kiến, theo đúng nhu cầu dinh dưỡng cơ thể, có tỉ lệ sống sót cao hơn những con ăn toàn bộ con kiến. |
Cuộc kiểm tra đầu tiên được tiến hành: các nhà nghiên cứu chuẩn bị và phân tích về mặt dinh dưỡng những bữa ăn dành cho lũ nhện với thực đơn là những món kiến khác nhau.
Thực đơn gồm: toàn bộ con kiến, phần bụng kiến, phần đầu kiến và những phần phụ khác. Mục đích của họ là phân tích sự lựa chọn của lũ nhện khi ăn các thực đơn khác nhau và tỉ lệ sống sót của chúng trong suốt thời gian kiểm tra.
Kết quả, tỉ lệ sống sót của những con nhện phụ thuộc một cách rõ ràng vào thực đơn mà nó chọn. Những con nhện ăn toàn bộ con kiến có tỉ lệ sống tồi hơn những con nhện chỉ chọn và ăn những phần nhất định của con kiến.
Điều này do mỗi phần của con kiến cung cấp những loại chất khác nhau. Phần chân kiến có nhiều nitrogen, trong khi phần đầu có nhiều protein, còn phần bụng có nhiều chất béo, cung cấp nhiều calory hơn.
Nghiên cứu về việc chọn ăn những phần nhất định trên cơ thể chỉ áp dụng với một số loài nhện, côn trùng và động vật nhất định. Ví dụ như một số loài thuộc họ mèo như báo gê-pa hay sư tử thường hạn chế trong bữa ăn của chúng một số con mồi như linh dương (với báo gê-pa) hay ngựa vằn (với sư tử).
Chúng cũng lựa chọn những bộ phận nhất định trên cơ thể con mồi và bỏ lại toàn bộ phần khác cho các con thú khác. Ví dụ như khi cần protein, chúng chọn ăn các múi cơ, còn nếu cần lipid, chúng chỉ chọn ăn phần có nhiều mỡ.
Con người cũng có sự lựa chọn nhất định. Mặc dù hàng ngày, chúng ta có thể ăn rất nhiều loại thức ăn, nhưng thường có xu hướng chọn các loại có chứa hàm lượng calory cao. Điều này thể hiện qua việc chúng ta thường thích ăn món thịt rán hơn là món rau luộc. Lí do là ở hàm lượng chất.
Những thức ăn nhiều năng lượng như sô cô la, món rán, xào thường có chứa nhiều calory nhất trong mỗi đơn vị khối lượng, trong khi hoa quả và rau có lượng năng lượng cung cấp ít hơn.
Bên cạnh đó, sự lựa chọn thức ăn cũng thay đổi theo thể trạng cơ thể. Điều này thể hiện khá rõ ở phụ nữ mang thai. Họ có sự lựa chọn khác biệt rõ rệt về những loại thức ăn trong các thời kì mang thai khác nhau, khi đạt ba, sáu hay tám tháng. Điều này liên quan đến nhu cầu về loại dinh dưỡng nhất định của bà mẹ nhằm cung cấp cho sự phát triển của thai nhi.
Còn đối với những người muốn giảm cân, cách tốt nhất không phải là cố gắng kiểm soát cơn thèm đồ ăn chứa nhiều calory. Thay vào đó, hạn chế cho họ tiếp xúc với loại đồ ăn đó, hoặc thay bằng các đồ ăn thay thế có mùi vị tương tự nhưng ít calory hơn.