Mảnh da hóa thạch lâu đời nhất được biết đến trên thế giới thuộc về một loài bò sát sống trước khi khủng long lang thang trên Trái đất.
Một nghiên cứu mới cho thấy, mảnh da bò sát hóa thạch được tìm thấy trong một hang động đá vôi ở Oklahoma, Mỹ và có niên đại ít nhất 130 triệu năm so với hóa thạch da lâu đời nhất được biết đến trước đây.
Theo một thông cáo báo chí được công bố hôm 11/1/2024, các nhà nghiên cứu từ Đại học Toronto Mississauga đã xác định được một mảnh da có bề mặt rải sỏi tương tự như da cá sấu.
Có niên đại khoảng 289 triệu năm trước, đây là mẫu biểu bì được bảo tồn lâu đời nhất được biết đến, là lớp da bên ngoài của các loài bò sát, chim và động vật có vú trên cạn.
Mảnh da có bề mặt rải sỏi tương tự như da cá sấu.
Bài báo cho biết, lớp biểu bì “là một sự thích nghi tiến hóa quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang cuộc sống trên cạn”.
Tác giả đầu tiên Ethan Mooney, một sinh viên tốt nghiệp ngành cổ sinh vật học tại Đại học Toronto, cho biết: “Thỉnh thoảng chúng ta có cơ hội đặc biệt để nhìn lại thời gian sâu thẳm. Những khám phá kiểu này thực sự có thể làm phong phú thêm sự hiểu biết và nhận thức của chúng ta về những loài động vật tiên phong này”.
Đồng tác giả nghiên cứu Robert Reisz, giáo sư sinh học tại Đại học Toronto Mississauga, người nghiên cứu về cổ sinh vật có xương sống, nói với CNN rằng, “rất hiếm” tìm thấy da hóa thạch “mặc dù thực tế nó là cơ quan lớn nhất trong cơ thể”.
“Nó phân hủy rất dễ dàng sau khi con vật chết”, ông Reisz nói, giải thích rằng, mẫu này được bảo tồn nhờ những đặc điểm độc đáo của hệ thống hang động đá vôi Richards Spur, nơi tìm thấy nhiều ví dụ cổ nhất về động vật trên cạn thời kỳ đầu.
“Điều kiện trong hang thực sự rất bất thường”, CNN dẫn lời ông Reisz, trích dẫn tính chất hóa học của trầm tích đất sét, nước và sự hiện diện của hydrocarbon.
Động vật rơi vào hệ thống hang động sẽ bị chôn vùi trong trầm tích đất sét mịn, làm chậm quá trình phân hủy và sau đó tương tác với hydrocarbon trong dầu thấm qua, bảo tồn da.
Theo các nhà nghiên cứu, hang động này cũng có thể là một môi trường không có oxy.
Giáo sư Reisz nói với CNN rằng, mẫu này là một trong số hàng nghìn mẫu được nhà sưu tập nghiệp dư Bill May tặng cho nhóm vào năm 2018.
Hầu hết các mẫu đều là xương và rất dễ nhận biết. Tuy nhiên, hóa thạch da “mỏng manh” này là duy nhất, có độ dày khoảng 1/4 mm hoặc nhỏ hơn.
Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy các mô biểu bì trong quá trình kiểm tra bằng kính hiển vi hóa thạch da nhỏ, nhỏ hơn móng tay.
“Chúng tôi hoàn toàn bị sốc trước những gì nhìn thấy vì nó hoàn toàn không giống bất cứ điều gì chúng tôi mong đợi. Việc tìm thấy một hóa thạch da cổ như vậy là một cơ hội đặc biệt để nhìn về quá khứ và xem da của một số loài động vật đầu tiên này có thể trông như thế nào”, ông Mooney nói.
Các nhà nghiên cứu nói rằng, bề mặt da có sỏi tương tự như da cá sấu và các vùng bản lề giữa các vảy tương tự như ở rắn và thằn lằn.
Bất chấp những đặc điểm này, các nhà nghiên cứu không thể cho biết mẫu này đến từ động vật hoặc vùng cơ thể nào, vì hóa thạch không liên quan đến bất kỳ di tích nào khác.
Nhưng Reisz nói với CNN rằng, bộ da đó thuộc về “một con vật nhỏ trông hơi giống thằn lằn”. Và ông tin bộ da đó có thể thuộc về một loài bò sát nhỏ tên là Captorhinus, hóa thạch của loài này được tìm thấy trong hệ thống hang động phổ biến hơn nhiều so với bất kỳ loài động vật nào khác.
Tuy nhiên, việc mẫu này có một số điểm tương đồng với các loài bò sát còn sống cho thấy tầm quan trọng của da đối với động vật sống trên cạn.
“Lớp biểu bì là một đặc điểm quan trọng cho sự sống sót của động vật có xương sống trên cạn. Đó là rào cản quan trọng giữa các quá trình bên trong cơ thể và môi trường khắc nghiệt bên ngoài”, ông Mooney cho biết.
Ngoài ra, mẫu này có thể là một ví dụ về cấu trúc da mà cuối cùng đã phát triển thành lông chim và nang lông của động vật có vú, theo bài báo.