Một nhóm nhà khoa học Israel đã thực hiện bước đi đầu tiên trong việc phát triển một chất thay thế thuốc kháng sinh, sau khi tách thành công một protein diệt khuẩn.
Chất được phát hiện ngăn vi khuẩn phân nhánh, do đó phá hủy chúng và chống nhiễm khuẩn.
Theo tiến sỹ Udi Qimron của trường Đại học Tel Aviv, thành viên nhóm nghiên cứu, các virus có rất nhiều thể thực khuẩn (vật ăn vi khuẩn) nên có thể sử dụng thuốc được làm từ chính những thực khuẩn chống virus này.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra một trong những protein được sản xuất bởi thể thực khuẩn T7, còn gọi là gene 04, nhiễm vào vật chủ là khuẩn đường ruột E. coli và cản trở việc phân nhánh tế bào bên trong tế bào của loại vi khuẩn này. Do việc phân tách tế bào bị ngăn chặn, các vi khuẩn E. coli tiếp tục kéo dài cho tới khi chết.
Theo tiến sỹ Qimron, protein này "có tiềm năng là thuốc kháng sinh lý tưởng".
Ảnh: ghreat.uci.edu
Hiện nhóm nghiên cứu muốn tìm hiểu vai trò các gene của thể thực khuẩn T7 khi sản sinh hơn 100 thực thể con trên mỗi vật chủ trong vòng chưa đầy 25 phút. Nếu thực thể T7 hoàn tất chu kỳ tăng trưởng của thực khuẩn một cách thành công thì sẽ phân tách tối đa tế bào của vật chủ.
Theo tiến sỹ Rotem Sorek, nhà nghiên cứu thuộc Viện khoa học Weizmann, đây là bước đột phá lớn đầu tiên trong cuộc chiến giữa các thể thực khuẩn và vi khuẩn. Mặc dù vẫn còn một chặng đường dài trước khi tới giai đoạn triển khai, ông Sorek cho rằng nghiên cứu này có thể "làm nền tảng cho điều trị kháng sinh trong tương lai".
Trái với các virus, thể thực khuẩn không gây hại cho con người. Chúng tự gắn vào một vi khuẩn, tiêm nhiễm DNA vào vật chủ và nhanh chóng sinh sản với số lượng có khi lên tới 5.000 thể thực khuẩn trong một tế bào vi khuẩn đơn lẻ. Tế bào vi khuẩn tiếp tục kéo dài cho tới khi bị phá hủy. Các thể thực khuẩn là sinh vật phổ biến nhất trên Trái Đất, với số lượng gấp 10 lần vi khuẩn trong tự nhiên.
Lâu nay, các thể thực khuẩn được xem như đồng minh tiềm năng trong cuộc chiến chống nhiễm khuẩn trong cơ thể người và đã được sử dụng rộng ở Đông Âu. Tuy nhiên, y học phương Tây hầu như loại bỏ chúng, một phần vì hoạt động rất cục bộ so với các loại kháng sinh.
Tiến sỹ Silvio Pitlik, chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm, cho biết vi khuẩn biết cách phát triển một kháng thể nào đó để chống các thể thực khuẩn vì chúng có những cơ chế phòng vệ. Tuy nhiên, ông nhận định rằng trong tương lai "các thể thực khuẩn sẽ được sử dụng nhiều hơn do sự giảm tốc độ trong phát hiện những thuốc kháng sinh mới".
Trong những thập niên gần đây, khả năng kháng thuốc kháng sinh của các loại vi khuẩn đã tăng đáng kể, khiến cho y học hiện đại đôi lúc bất lực trong việc chống những bệnh nhiễm trùng và nhiễm khuẩn.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định vấn đề này như là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng.