Nghiên cứu về cơ chế tham gia vào những bệnh thoái hóa thần kinh ví dụ như Alzheimer's, đột quỵ, chứng mất trí, Parkinson's một số bệnh xơ cứng xương, đã đạt được bước tiến mới nhờ nỗ lực của nghiên cứu sinh bậc tiến sĩ sinh học Sonia Do Carmo, dưới sự hướng dẫn của giáo sư Éric Rassart thuộc Khoa sinh học Université du Québec à Montreal (UQAM) cùng sự hợp tác của các nhà nghiên cứu khác thuộc Học viện Armand-Frappier và Đại học Valladolid, Tây Ban Nha
Do Carmo và các cộng tác viên đã chứng minh thành công vai trò bảo vệ và chữa trị của apolipoprotein D, hay ApoD, đối với những loại bệnh suy hóa thần kinh. Phát hiện của họ mở ra một hướng mới trong việc ngăn chặn và trì hoãn sự phát triển của những loại bệnh kể trên.
Những nghiên cứu này nối tiếp công việc được nhóm nghiên cứu của Giáo sư Rassart thực hiện 10 năm trước đây, những người sau đó đã phát hiện sự tăng của ApoD trong não người với một số loại chứng rối loạn suy thoái thần kinh, bao gồm Alzheimer's. Nhóm nghiên cứu đưa ra giải thuyết rằng protein này có thể có vai trò bảo vệ và chữa trị nhưng đã không thể chứng minh điều này vào thời điểm đó.
Thí nghiệm
Để chứng minh vai trò bảo vệ và chữa trị của ApoD, các nhà nghiên cứu đã sử dụng 2 loại chuột đã được sửa đổi về mặt di truyền: một loại với nồng độ ApoD nhiều hơn trong não và loại thứ hai không hề có ApoD. Cả 2 loại chuột sau đó được cho tiếp xúc với những tác nhân suy thoái thần kinh. Một nhóm những chuột đã được thay đổi và một nhóm kiểm soát được tiếp xúc với paraquat, một loại thuốc diệt cỏ được sử dụng rộng rãi và làm tăng nguy cơ của bệnh Parkinson's.
| Bệnh Alzheimer's. (Ảnh: drkassicieh.com) |
Sau đó loại thí nghiệm tương tự được thực hiện bằng cách tiêm virus gây viêm não vào hai nhóm chuột. Trong cả hai trường hợp, những con chuột đã được thay đổi để có nồng độ ApoD cao hơn có kết quả tốt nhất, với khả năng chống chọi với bệnh cao hơn và tỷ lệ sống sót cũng cao hơn. Những con chuột không có ApoD có kết quả kém nhất. Những thí nghiệm này minh họa cho vai trò bảo vệ và chữa trị của protein này.
Khi nào dược phẩm được đưa vào sử dụng?
Một số bước vẫn cần thực hiện trước khi nghiên cứu có thể chuyên thành những loại thuốc hiệu quả chữa trị những tình trạng thoái hóa thần kinh. Nhà nghiên cứu tiên phong, giáo sư Éric Rassart, giải thích: “Bạn không thể tiêm ApoD một cách đơn giản, vì nó phải vào được trong não mới có tác dụng. Chúng tôi đã chứng minh thành công vai trò của ApoD, nhưng chúng tôi cần hiểu rõ hoạt động của protein này. Chỉ sau đó chúng tôi sẽ có thể nghĩ tới việc tạo ra loại thuộc để ngăn chặn những chứng bệnh thần kinh này và làm chậm quá trình tiến triển của chúng. Phát hiện này của Sonia Do Carmo và các cộng tác viên là một bước tiến quan trọng, vì chúng ta biết rất ít về cơ chế của những bệnh suy thoái thần kinh”.
Phát hiện này đã tạo ra sự quan tâm đang kể trong cộng đồng sinh học phân tử. Hai tập chí khoa học chính đã công bố phát hiện của nghiên cứu: Aging Cell (Vol. 7: 506-515, 2008) và Neuroscience (Vol. 28: 10330-10338, 2008).