Dân gian dùng lá rẻ quạt giã nát, ngậm với muối để chữa viêm họng. Rễ rẻ quạt dùng đắp vết thương rất tốt. Rẻ quạt có tên khác là xạ can, lưỡi đòng, Belamcanda chinensis.
Cây rẻ quạt - Belamcanda chinensis |
Cây được trồng làm cảnh vì có lá và hoa đẹp.
Rẻ quạt là cây thuốc chuyên chữa bệnh về họng như ho, viêm họng, viêm amidan, đau cổ, nhiều đờm, khản tiếng. Khi dùng, lấy 10-20g thân rễ tươi rửa sạch, nhúng qua nước sôi, rồi giã nát với vài hạt muối, vắt nước ngậm và nuốt nước dần dần. Thuốc gây cảm giác cay và rất nóng. Bã còn lại đem hơ nóng, đắp vào cổ. Ngày làm hai lần. Dùng liền 3 - 5 ngày.
Có thể dùng dưới dạng thuốc sắc với 3 - 6g thân rễ phơi khô, sao vàng.
Rễ rẻ quạt phơi khô (8g) phối hợp với hạt đậu chiều sao vàng (8g), dây cam thảo để tươi (6g), sài đất phơi khô (10g). Tất cả thái hoặc giã nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày. Chữa viêm họng, ho có đờm.
Rễ rẻ quạt (20g), lá cúc tần (20g), lá thầu dầu tía (10g), giã nhỏ với cơm nóng, nặn thành bánh đắp vào chỗ sưng đau, băng lại. Ngày làm hai lần.
Ngoài ra, nhân dân còn dùng cả cây rẻ quạt gồm thân, rễ, lá và hoa giã nát, thêm nước, gạn uống, bã đắp để chữa rắn độc cắn.
Dược sĩ ĐỖ HUY BÍCH