Bên dưới nền móng lịch sử của lâu đài cổ Zerzevan ở tỉnh Diyarbakir - phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà khoa học đã phát hiện một khu định cư không thể tin nổi.
Theo Ancient Origins, cuộc khai quật khổng lồ kéo dài suốt 9 năm qua đã hé lộ một thành phố ngầm nhiều tầng, trải rộng trên diện tích lên đến 10 triệu m2 và sức chứa hàng ngàn người, ẩn bên dưới phế tích Zerzevan cổ kính.
Phế tích lâu đài cổ Zerzevan - (Ảnh: AA).
Tờ Daily Sabah đưa tin cuộc khai quật còn phát hiện các công sự dạng tường thành và tháp quan sát quanh lâu đài cổ. Trong khi đó, thành phố bí ẩn bên dưới lâu đài chứa cả một nhà thờ và một kênh nước kéo dài ít nhất vài dặm.
Ngoài ra, các nhà khảo cổ còn khai quật được một con dấu từ thời Assyrian, được khắc trên khối đá có niên đại 3 thiên niên kỷ.
Một trong những "đường vào thế giới ngầm" của lâu đài cổ - (Ảnh: ANCIENT ORIGINS).
Bản thân lâu đài cổ Zerzevan, còn được gọi là pháo đài Samachi, đã là một di tích có lịch sử phong phú và đa dạng. Ban đầu, lâu đài này được lập như nơi đồn trú biên giới của Đế chế La Mã vào thế kỷ thứ III sau Công nguyên.
Lâu đài này được kế thừa, hoàn thiện và sửa đổi nhiều thế kỷ sau, trong đó chủ yếu được xây vào giai đoạn từ thế kỷ III đến thế kỷ V. Lâu đài hiện nay chỉ còn là phế tích nhưng mỗi năm vẫn chứng kiến hàng trăm ngàn lượt du khách, dù trung tâm tiếp đón vẫn chưa hoàn thành.
Trong thời kỳ hòa bình, khoảng 1.500 người, bao gồm cả binh lính và thường dân, đã sinh sống bên trong những bức tường thành của lâu đài. Tuy nhiên, trong các thời kỳ xung đột, dân số trong khuôn viên có lúc tăng lên 10.000 người, bao gồm người dân tìm nơi ẩn náu.
Đó có thể là nguyên nhân ra đời của thành phố bí ẩn dưới lòng đất, được cải tạo một cách công phu.
Khoảng 6 khu dân cư đã được khai quật xung quanh lâu đài, bên trong các bức tường thành của nó. Các nhà khảo cổ ước tính có tới 100 khu dân cư như vậy ẩn dưới bề mặt.
Theo NPR, cuộc khai quật vẫn đang tiếp diễn với hy vọng làm sáng tỏ phương thức cư trú đặc biệt này. Những thứ đã lộ diện bao gồm cả các tòa nhà hành chính, các kho vũ khí gây kinh ngạc.
"Khu vực đào mà chúng tôi đang thực hiện bên trong các bức tường thành của lâu đài là 57.000m2. Đó là một khu vực rộng lớn và bên ngoài có thể lên tới 10 triệu m2" - nhà khảo cổ Aytac Coskun của Thổ Nhĩ Kỳ, người đứng đầu cuộc khai quật, cho biết.