Một dãy gồm 59 tảng đá lớn cạnh bờ biển Thụy Điển đang được đặt nghi vấn có thể là bản sao của Stonehenge ở Anh.
>>> Bãi đá cổ khổng lồ thần bí
Người Scandinavia cổ đại từng kéo 59 tảng đá lớn đến một vách đá bên bờ biển gần khu vực hiện nay là làng cá Kaseberga của Thụy Điển. Họ cũng cẩn thận sắp xếp những khối đá khổng lồ này, với mỗi tảng nặng đến 1800kg, theo hình dạng một con tàu dài 67m nhìn ra bờ biển Baltic. Trước nay, giới khảo cổ học hầu như cùng đồng ý rằng cấu trúc cự thạch này, được biết đến với cái tên Ales Stenar (những tảng đá của Ale), đã được hình thành khoảng 1.000 năm trước, tức gần cuối thời đại đồ đồng. Tuy nhiên, một nhóm các chuyên gia vừa đưa ra giả thuyết mới về lịch sử nơi này.
Bãi đá Ales Stenar
Đồng tác giả cuộc nghiên cứu mới là Nils-Axel Mörner, nhà địa chất học đã về hưu của Đại học Stockholm, cho rằng Ales Stenar có thể đã hơn 2.500 tuổi, và được xây dựng làm lịch thiên văn với cấu trúc hình học tương tự Stonehenge của Anh. “Có thể nói rằng Stonehenge đã có người em nhỏ hơn, nhưng đẹp đẽ hơn nhiều”, ông Mörner phát biểu trên chuyên san International Journal of Astronomy and Astrophysics. Nhóm chuyên gia quan sát được mặt trời mọc và lặn tại những vị trí cụ thể xung quanh Ales Stenar vào hạ chí và đông chí. Điều này có thể cho thấy nơi này được xây dựng để làm lịch thiên văn, nhằm xác định thời điểm tổ chức những nghi lễ tôn giáo hằng năm, hoặc để đánh dấu lúc cần gieo trồng và gặt hái vụ mùa. Ông Mörner còn cho rằng thông qua Ales Stenar, con người hiện đại có thể biết thêm nhiều điều về tình trạng giao thương trong thời đại đồ đồng giữa khu vực Scandinavia, Anh và Hy Lạp.
Thế nhưng một số nhà nghiên cứu khác chỉ ra rằng kết quả xác định đồng vị carbon bác bỏ hoàn toàn diễn dịch của nhóm Mörner. Nhà khảo cổ học Martin Rundkvist, Tổng biên tập chuyên san Fornvännen của Thụy Điển, cho rằng con tàu đá trên chỉ là bia mộ hoa mỹ không hơn không kém. Quốc gia Bắc Âu là nơi có nhiều cấu trúc cự thạch tương tự như Ales Stenar. Hầu hết chúng có niên đại cách đây từ 500 đến 1000 năm, và được dựng làm đài tưởng niệm người chết. Theo chuyên gia Rundkvist, những người dựng lên Ales Stenar thuộc cộng đồng những người đi biển giống như người hùng huyền thoại Beowulf. “Những người bí ẩn thời đó thích dựng các tảng đá đứng như vậy", ông Rundkvist kết luận.