Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Trung tâm lịch Vilnius của Litva là Di sản văn hóa thế giới năm 1994.
Vilnius là thủ đô và là thành phố lớn nhất của nước cộng hòa Litva. Mặc dù du lịch của thành phố rất phát triển song Vilnius vẫn còn giữ đươc những bản sắc riêng của một thành phố vùng Baltic. Khu vực trung tâm của thành phố với khu phố cổ và nhiều công trình kiến trúc đẹp đã được Unecso công nhận là Di sản văn hóa thế giới năm 1994.
Vilinius nằm giữa hai con sông Vilnia và Neris với dân số xấp xỉ 556.000 người. Nói tới Vilinius, du khách sẽ mường tượng ra một Vilinius yên ả, hiền hòa, thanh bình và những công trình kiến trúc có giá trị. Ở khu vực Đông Âu, Vilinius luôn là một trong những thành phố đứng đầu về lượng khách du lịch hàng năm. Ở Vilinius có nhiều điểm hấp dẫn, lý thú trong đó phải nói đến đầu tiên đó là khu vực Trung tâm lịch sử của thành phố.
Trung tâm lịch sử Vilnius gồm những công trình kiến trúc được xây dựng theo trường phái Gothic, Phục Hưng, Baroque và cả những công trình được xây dựng theo truyền thống của cư dân bản địa. Khu vực trung tâm lịch sử này được hình thành trong khoảng thời gian từ thế kỷ từ 13 đến thế kỷ 19. Ở đây có những ngôi nhà có lịch sử đến 1.500 tuổi, Vilnius vì thế là nơi có khu phố cổ lớn nhất ở Châu Âu.
Có thể nói Trung tâm lịch sử Vilinius là minh chứng quan trọng trong sự phát triển văn hóa nói chung và kiến trúc nói riêng trong cả vùng Đông ÂU rộng lớn. Bộ mặt đô thị của Vilinius có sự đa dạng về phong cách, trường phái và đồng thời là lịch sử phát triển liên tục có sự kế thừa suốt 5 thế kỷ.
Trong lịch sử thì thành phố này trước kia liên tục bị chiếm đóng và xảy ra xung đột giữa các dân tộc vùng Baltic chống lại quân xâm lược Đức. Cho đến thế kỷ thứ 13, Thủ đô đầu tiên của Litva được thành lập tại đây và có tên là Grand Duchy. Một vài công trình kiến trúc đã được xây dựng ngay từ những ngày đầu tiên hình thành thành phố. Những công trình được xây dựng trong khoảng thời gian này chủ yếu được xây bằng gạch. Năm 1471, một trận hỏa hoạn xảy ra đã phá hủy và làm hư hại hầu hết các công trình trong thành phố. Những công trình cố như Tu viện Xitoo, Nhà thờ thánh Phanxico..đã bị phá hủy hoàn toàn., công trình duy nhất ghi dấu ấn từ thời kỳ đầu xây dựng còn xót lại là bức tường thành và khu vực phòng thủ bên dưới.
Đến những năm 1503-1522, công cuộc tái thiết được thực hiện nhưng do nhiều lý do và một trận họa hoạn nữa xảy ra nên đã thất bại. Cho đến nhưng năm 1579, các công trình xây dựng mới lại được thực hiện, nhiều công trình quan trọng đã được xây dựng trong thời điểm này như: Nhà thờ St Michael; nhà thờ St Stephen; Nhà thờ St Theresa; Nhà thờ All Saints... Thời gian này ở Vilinius có đến hơn 40 công trình tôn giáo gồm các nhà thờ, tu viện..nhưng cho đến khi cuộc chiến với quân đội Nga xảy ra ( 1654-1667), một số công trình trong số đó đã bị phá hủy hoặc hư hại. Một số khác bị cháy trong các vụ hỏa hoạn vào các năm 1715, 1737, 1748, 1749. Sau khi bị cháy, các công trình này nhanh chóng được sửa chữa lại do đó đến nay những công trình này vẫn còn được lưu giữ lại mặc dù có những công trình không còn được như ban đầu, một số khác lại được sửa theo những phong cách mới kiểu Baroque. Trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, hơn 80 ngôi nhà cổ trong khu vực trng tâm đã bị pha hủy. Mãi đến khi chiến tranh kết thúc, dự án khôi phục mới được thực hiện và việc tu sửa đã diễn ra từ năm 1956-1958 và 1970-1974.
Những công trình tiêu biểu nhất tại Trung tâm lịch sử của Vilnius có thể kể đến như: Nhà thờ, Tòa thị chính, lâu đài, quảng trường trung tâm và những dãy nhà cổ. Hầu hết các công trình trong khu vực trung tâm lịch sử được xây dựng theo trường phái Gothic, Phục hưng và một số được sửa chữa sau này theo phong cách Baraque.
Nổi bật trong khu trung tâm là lâu đài Gediminas, đây là lâu đài được xây dựng từ thế kỷ thứ 13 bằng gạch đỏ. Lâu đài được xây dựng trên đỉnh đồi, hiện nay khách du lịch có thể đi bộ hoặc sử dụng hệ thống cáp treo để lên thăm quan tòa lâu đài này. Hình ảnh lâu đài Gediminas là biểu tượng của thành phố Vilinius nói riêng và và Litva nói chung. Hình ảnh này không chỉ được in trên hệ thống tiền tệ của Litva mà lâu đài Gediminas còn xuất hiện rất nhiều trên các tác phẩm hội họa, nhiêp ảnh, thơ, ca..
Thánh đường Theotolos và nhà thờ st.Ann với kiến trúc đẹp và nổi bật tại khu phố cổ Vilinius.
Thánh đường Theotolos cũng là một công trình quan trọng trong khu vực phố cổ. Thánh đường được xây dựng vào năm 1346, hiện nay là một trong những điểm thăm quan thu hút khách du lịch tai Vilinius. Bên cạnh đó còn có nhà thờ cổ nhất của Vilinius đó là nhà thờ St.Nicholas được xây dựng năm 1300. Nhà thờ St.Ann là nhà thờ được xây dựng theo phong cách Gothic đẹp nhất của Litva.
Sẽ không quá khi nói Vilinius là thủ đô của nhà thờ và bảo tàng. Khách du lịch đến đây thường kháo nhau rằng chỉ cần đi 10 bước chân là sẽ lại thấy một bảo tàng hoặc nhà thờ. Các bảo tàng tại Vilinius hầu hết được vào cửa tự do, chính vì thế cũng chẳng có gì là ngạc nhiên khi khách du lịch nhận thấy rằng người dân ở Vilinius rất am hiểu và yêu nghệ thuật.
Là một trong 4 di sản được Unesco công nhận, song Trung tâm lịch sử Vilnius là di sản nổi tiếng và được nhiều người biết đến nhất tại Litva.