Việc xác định xác ướp trong lăng mộ KV55 trong Thung lũng các vị vua là ai rất phức tạp, khiến các nhà khảo cổ học "rối như tơ vò" suốt một thời gian dài.
Năm 1907, một ngôi mộ bí ẩn được phát hiện ở Ai Cập tại Thung lũng các vị vua - nơi chôn cất các pharaoh và các thành viên hoàng gia của Ai Cập cổ đại. Hầu hết các pharaoh từ "Thời kỳ Hoàng kim" của Ai Cập cổ đại đều được chôn cất trong thung lũng nổi tiếng này.
Dựa vào các đặc điểm của lăng mộ - được đặt tên là KV55 - và xác ướp bên trong, các nhà khảo cổ học suy đoán rằng ngôi mộ được tạo ra một cách vội vàng và người được chôn cất trong đó thực tế đã được chôn cất ở nơi khác trước khi được di chuyển về đây.
Thung lũng các vị vua.
Từ đó, các nhà nghiên cứu đã liên tục suy đoán về danh tính của xác ướp bởi các đồ tạo tác được chôn theo người đã khuất lại liên quan đến nhiều nhân vật khác nhau. Ngôi mộ KV55 khá nhỏ và đơn giản. Lối vào bao gồm 20 cầu thang. Vào thời điểm được phát hiện, lối vào và cầu thang đã bị mục nát, tất cả đều phải được dỡ bỏ.
Một hành lang dốc dẫn đến lăng mộ, trong đó có một buồng đơn và một ngách nhỏ. Trong ngôi mộ, vào thời điểm được phát hiện, có 4 chiếc bình bằng gỗ, một điện thờ bằng gỗ mạ vàng, hài cốt trong quan tài, ấn triện, một chiếc bình, các đồ nội thất, một đầu ngỗng bạc, hai viên gạch đất sét và một cỗ quan tài duy nhất. Chiếc quan tài đã bị mục, khiến các bộ phận trên khuôn mặt của hài cốt đã bị hủy hoại.
Ngày 25/1/1907, các nhà khảo cổ học bắt đầu điều tra quan tài và xác ướp trong lăng mộ KV55. Các nhà nghiên cứu phát hiện nhiều vật dụng trong lăng mộ có liên quan đến Pharaoh Akhenaten. Bốn chiếc bình trong ngôi mộ đều rỗng. Chúng chứa hình nộm của 4 người phụ nữ, được cho là các con gái của Akhenaten. Những hình nộm có thể được tạo ra cho Kiya, một trong những người vợ của Pharaoh Akhenaten. Nhưng ngôi đền mạ vàng trong lăng mộ dường như lại được tạo ra cho mẹ của Pharaoh Akhenaten, Nữ hoàng Tiye. Còn tên của Pharaoh Akhenaten được khắc trên hai viên gạch đất sét.
Ảnh hộp sọ của xác ướp.
Ban đầu người ta cho rằng, hài cốt thuộc về Kiya, nhưng sau khi tiến hành khám nghiệm hài cốt tại chỗ, các nhà nghiên cứu cho rằng, đây là hài cốt của Nữ hoàng Tiye.
Bằng chứng khiến các nhà nghiên cứu cho rằng hài cốt là nữ bao gồm vị trí của cánh tay, tổn thương xương chậu sau khi khám nghiệm tử thi và thiếu bộ phận sinh dục nam.
Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu sâu hơn và kiểm tra hài cốt, các nhà nghiên cứu kết luận rằng, người được chôn cất trong lăng mộ thực tế là nam giới. Vây đây là ai và anh ta đã chết khi nào?
Các thử nghiệm khoa học cho thấy anh ta có thể có quan hệ mật thiết với Pharaoh Tutankhamen, người được cho là con trai của Akhenaten.
Một giả thuyết khác cho rằng hài cốt thuộc về Smenkhkare, người có thể là người kế vị Pharaoh Akhenaten.
Ban đầu, các nhà nghiên cứu cho rằng, một người đàn ông chết khi khoảng 25 tuổi, nhưng sau đó họ lại cho rằng người này chết khi mới gần 20 tuổi.
Thời điểm đó, nhà giải phẫu học Grafton Elliot Smith cho rằng, người đàn ông có thể đã mắc phải một tình trạng có thể làm chậm quá trình trưởng thành của bộ xương, được gọi là hội chứng Frölich, cùng với chứng não úng thủy mãn tính.
Tuy nhiên, các cuộc kiểm tra sau đó cho thấy không có bất thường nào trong hộp sọ hoặc bộ xương.
Vào tháng 2/2010, các nhà khoa học tiến hành kiểm tra thêm hài cốt. Kết quả cuối cùng độ tuổi của xác ướp được định là khoảng 35 tuổi vào thời điểm chết.
Tượng bán thân của Pharaoh Akhenaten.
Thông qua các nghiên cứu khoa học, các nhà nghiên cứu đã có thể tạo ra nhiều mối liên hệ khác nhau để xác định tuổi tác và danh tính của xác ướp nằm ở KV55.
Theo đó, đến nay các nhà khảo cổ cho rằng, hài cốt trong KV55 thực tế thuộc về Akhenaten. Tuy nhiên, điều gì khiến vị Pharaoh này nằm lẻ loi trong lăng mộ đơn giản đến như vậy vẫn là bí ẩn khiến các nhà khoa học đau đầu tìm lời giải mà chưa được.