Xét nghiệm ADN cha con được thực hiện bằng cách so sánh thông tin ADN cá nhân của đứa bé với ADN của người được cho là cha ruột.
Bác sĩ Bùi Đắc Chí, Khoa Di truyền và Huyết thống, Phòng khám Đa khoa Medic giải thích, xét nghiệm ADN huyết thống là phép phân tích ADN (Axit Deoxyribo Nucleic) có trong các tế bào của cơ thể để xác định mối quan hệ huyết thống giữa các đối tượng.
Theo di truyền học, 23 nhiễm sắc thể trong tế bào trứng của người mẹ và 23 nhiễm sắc thể trong tinh trùng của người cha kết hợp với nhau để sinh ra đứa con. 46 nhiễm sắc thể này có trong mỗi tế bào của cơ thể người con, trong đó 23 lấy từ mẹ và 23 lấy từ bố. Xét nghiệm ADN cho phép kiểm tra xem có đúng con lấy ADN từ các nhiễm sắc thể của người cha kia hay không.
Xét nghiệm ADN là cách xác minh mối quan hệ huyết thống chính xác nhất hiện nay. Xét nghiệm ADN cha con thường cần trong những trường hợp nhận con nuôi, thụ tinh trong ống nghiệm hoặc vì lý do cá nhân. Xét nghiệm này nhằm mục đích chứng minh một người đàn ông có phải là cha ruột của đứa trẻ nào đó hay không. Quá trình được thực hiện bằng cách so sánh thông tin ADN cá nhân của đứa bé với ADN cá nhân người đàn ông được cho là cha. Mỗi thông tin ADN cá nhân bao gồm 16 gene marker.
Sự tham gia của người mẹ làm tăng độ chính xác của kết quả nhưng không bắt buộc.
Đối tượng tham gia trong xét nghiệm ADN xác minh quan hệ cha con bao gồm đứa trẻ và người được cho là cha ruột. Sự tham gia của người mẹ làm tăng độ chính xác của kết quả nhưng không bắt buộc. Nếu các mẫu ADN của mẹ, con và bố nghi vấn khớp với nhau trong từng gene thì độ chính xác khẳng định có quan hệ huyết thống đạt từ 99.999% đến 99,9999%, khi đó kết luận người đàn ông chính là cha ruột của đứa trẻ. Ngược lại, 2 hai mẫu ADN của người con và bố nghi vấn không khớp với nhau từ 2 gene trở lên thì kết luận 100% người đàn ông này không phải là cha của đứa trẻ.
Thực tế, xét nghiệm huyết thống cha con có thể thực hiện được mà không cần sự hiện diện của người mẹ. Nếu như các mẫu ADN của bố nghi vấn và con không khớp với nhau thì loại trừ hoàn toàn khả năng người đàn ông đó là bố của đứa bé. Nếu các mẫu khớp với nhau thì có thể khẳng định người đàn ông đó chính là cha ruột.
Xét nghiệm huyết thống có thể tiến hành với nhiều loại tế bào như máu, tế bào má, mẫu mô, móng tay, chân tóc, cuống rốn... Tất cả có cùng độ chính xác như nhau, vì mọi tế bào trong cùng một cơ thể đều có cùng một loại ADN. Người yêu cầu xét nghiệm có thể tự lấy mẫu theo sự hướng dẫn của các chuyên gia. Đó có thể là mẫu nước bọt, móng tay hoặc móng chân, từ 3 đến 5 chân tóc (không phải tóc cắt bằng kéo), cuống rốn, bàn chải đánh răng, bao cao su và nhiều vật thể khác tùy theo trường hợp.
Trẻ con có thể tham gia giám định ADN từ khi chưa sinh ra, như vậy không có giới hạn nào về tuổi khi xét nghiệm huyết thống. Có thể thực hiện xét nghiệm ADN với một lượng mẫu rất nhỏ, chẳng hạn như dùng 1/4 giọt máu hoặc một đầu tăm bông chứa các tế bào trong miệng, một mẩu nhỏ cuống rốn đã rụng. Để xét nghiệm trước khi sinh có thể dùng nước ối có chứa các tế bào của thai nhi mới 3 tháng.
Thông thường khi một người bày tỏ mong muốn giám định ADN, bác sĩ phụ trách chuyên môn sẽ tư vấn xem trường hợp này có cần làm xét nghiệm di truyền không. Nếu nhận thấy không đủ điều kiện để làm giám định, bác sĩ có thể từ chối. Thời gian thực hiện hồ sơ xét nghiệm và nhận mẫu trong khoảng 20 phút. Quy trình kỹ thuật xét nghiệm ADN trong phòng thí nghiệm thường trải qua các thủ tục sau đây:
- Kiểm tra định hướng mẫu.
- Ly trích ADN, định lượng với Real Time PCR-TaqMan.
- Khuếch đại STRs thông qua PCR (Polymerase Chain Reaction).
- Tách các chuỗi DNA khuếch đại qua điện di mao dẫn trong phân tích trình tự tự động (ABI 3130, Applied Biosystems).
- Phân tích các chuỗi ADN khuếch đại sử dụng geneeMapper (Nuclear DNA) hoặc phần mềm SeqScape (Mitochondrial DNA).
Thời gian từ khi nhận mẫu đến lúc trả kết quả thường là vài ngày đến một tuần. Kết quả xét nghiệm trả cho khách hàng thường bao gồm 2 thứ tiếng Việt và Anh. Tất cả được niêm phong, bảo mật, nhân viên y tế sẽ trao tận tay và giải thích cặn kẽ với người yêu cầu làm xét nghiệm, không qua điện thoại và các hình thức gián tiếp khác.