Các nhà khoa học chứng minh không có gen đơn nào quy định màu mắt

Một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu viện Khoa học về sinh học tế bào (IMB) thuộc trường Đại học Queensland và Viện Nghiên cứu Y khoa Queensland là nghiên cứu đầu tiên chứng minh chắc chắn rằng không có bất cứ một gen đơn nào quy định màu mắt.

Thay vào đó, người ta thấy rằng màu mắt của mỗi cá nhân do vài gen quyết định nên, mặc dù có vài gen ảnh hưởng mạnh hơn các gen khác. “Mỗi người có 2 kiểu của gen, thừa hưởng mỗi phần từ cha và mẹ, và các kiểu này có thể giống nhau hoặc khác nhau". Tiến sĩ Rick Sturm, nhà nghiên cứu tại IBM, người đứng đầu nghiên cứu nói.

Người ta từng nghĩ rằng màu mắt là tính trạng lặn theo quy luật di truyền đơn của Mendel –hay nói cách khác màu mắt nâu thì trội hơn xanh, vì vậy một người với 2 kiểu gen màu nâu, hoặc một nâu và một xanh sẽ có màu mắt nâu, và chỉ với 2 kiểu xanh, không có nâu mới có thể tạo màu mắt xanh

Nhưng mô hình di truyền màu mắt bằng gen đơn thì không đủ để giải thích nhiều loại màu mắt xuất hiện ở con người. Thay vì vậy, Chúng tôi tin rằng có 2 gen chính - một gen điều khiển cho màu nâu hoặc xanh, và một điều khiển màu xanh lá hoặc nâu đỏ - và một số gen khác làm thay đổi đặc tính này.

“Do đó, thật trái với những gì đã được nghĩ, cả cha và mẹ đều có mắt xanh vẫn có thể có con với mắt màu nâu, mặc dù điều này không phổ biến”  Tiến sĩ Sturm so sánh hệ thống này như một bóng đèn sáng. “Cơ chế quyết định liệu mắt có màu nâu hay xanh thì giống như bật một bóng đèn, trong khi mắt trở nên xanh hay nâu đỏ thì giống như có ai đó tháo bóng đèn và thay vào bằng một cái khác”.

Nghiên cứu được tiến hành để làm rõ vai trò của gen OCA2 trong sự di truyền màu mắt và các đặc tính sắc tố khác liên quan đến nguy cơ ung thư da ở người da trắng, và thử nghiệm gần 4000 cặp sinh đôi ở tuổi vị thành niên, anh chị em và cha mẹ của họ trong 5 năm.

Khám phá được xuất bản trên ấn bản tháng này tạp chí American Journal of Human Genetics, và tài trợ bởi Hội Đồng Nghiên Cứu Y Học Và Sức Khỏe Quốc Gia Úc và Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ.

Ngọc Thanh