Khủng long cổ đại bay bằng 4 cánh

Những con khủng long biết bay đầu tiên trên trái đất đã chao liệng trên không trung giống như một chiếc máy bay 2 tầng cánh có từ thời đại chiến thế giới lần thứ nhất.

Quá trình tiến hóa của loài chim bay có thể là hình ảnh trung thực của lịch sử hàng không.

Cuộc phân tích mới nhất hoá thạch khủng long có lông vũ đã cho thấy, con vật hạ đôi chân sau xuống phía dưới cơ thể và tạo nên hình dáng một chiếc máy bay 2 tầng cánh. Điều này ngược lại với cuộc tái tạo trước đó, cho thấy khủng long dàn đều 2 đôi cánh giống như chuồn chuồn.

Microraptor gui, sống cách đây 125 triệu năm, là một trong những kẻ bay liệng trên bầu trời sớm nhất. Nó có 4 cánh với những sợi lông dài không đối xứng trên cả tay và chân.

Ban đầu, những người tham gia cuộc kiểm tra hoá thạch Microraptor tìm thấy ở Trung Quốc cho rằng con vật đã sải đều các chi và tạo nên 2 đôi cánh nối tiếp nhau, tương tự như con chuồn chuồn. Nhưng nay các nhà nghiên cứu Sankar Chatterjee và R Jack Templin đưa ra một giả thuyết khác.

Khi kiểm tra các khớp cơ và chiều của lông vũ, họ nhận thấy cấu trúc cánh song song không thể khiến con chim cất cánh được hay thậm chí không thể đi lại trên mặt đất dễ dàng. Thay vào đó, các nhà khoa học nhận thấy đôi chân sau được đặt dưới cơ thể, tạo nên một tầng cánh thấp hơn.

Tiến sĩ Chatterjee tại Đại học Texas Tech ở Lubbock, Mỹ, cho biết có 2 bằng chứng để rút ra kết luận này. Đầu tiên, khủng long và chim di chuyển chân theo chiều dọc, chứ không sang 2 bên như hình cánh song song đòi hỏi. Thứ hai là lông ở chân sau của Microraptor không cân đối, một trong 2 cánh mở rộng ra từ thân nhỏ hơn cái kia.

Xét về mặt khí động lực, rìa nhỏ của những chiếc lông này cần hướng lên phía trước trong khi bay để cản hướng không khí. Nó sẽ giúp con chim cất cánh được. Ở mô hình cánh thẳng hàng, nó cần phải hướng sang 2 bên. "Chúng tôi không có cách nào khác là phải công nhận rằng đây là kiểu thiết kế máy bay 2 tầng cánh", Chatterjee nói.

Những điểm giống nhau có thể phản ánh một giải pháp chung về một vấn đề
(Ảnh: Jeff Martz)

Cuộc mô phỏng máy bay trên máy tính cũng cho thấy Microraptor đã uốn lượn lên xuống, giúp chúng lách qua những ngọn cây. Các nhà nghiên cứu nhận định những con khủng long biết bay này sống ở trên các ngọn cây và phát triển nên khả năng bay để nhảy từ cây này sang cây khác.

M.T.