Lá bùa "chữa" sốt rét của người La Mã cổ

Bệnh nhân đeo tờ giấy ghi chữ "Abracadabra" lên cổ và cầu nguyện trong chín ngày với niềm tin căn bệnh sẽ thuyên giảm. 

Người La Mã viết từ "Abracadabra" lên giấy theo nguyên tắc, mỗi dòng viết một từ, mỗi lần xuống dòng lại bớt một chữ cho đến khi chỉ còn một chữ cái duy nhất thì dừng. Người bệnh sau đó buộc tờ giấy, gói lại cẩn thận bằng vải lanh, rồi đeo lên cổ như một tấm bùa. Sau chín ngày, người bệnh tìm một con sông chảy về phía Đông, đứng quay lưng lại rồi ném lá bùa qua vai. Qua quan sát, người La Mã cổ phát hiện những người mắc bệnh sốt rét thường sống quanh khu vực ẩm thấp, đầm lầy, gần sông. Vì vậy, họ tin rằng để lá bùa trôi theo dòng chảy giúp chắn luồng "gió độc" gây bệnh. 

Các bằng chứng xét nghiệm ADN từ răng người La Mã cổ cho thấy bệnh sốt rét xuất hiện tại La Mã từ những năm 450 TCN, trở thành là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Song, người La Mã cổ đại khi đó chưa có những hiểu biết cơ bản về sốt rét, họ tin rằng căn bệnh do bàn tay ma quỷ tạo ra, do đó cần cầu nguyện, xin các vị thần chữa khỏi bệnh. Lá bùa Abracadabra ngay lập tức được giới các thầy thuốc, người dân chấp nhận là một phương pháp chữa sốt rét hiệu quả. Hoàng đế Caracalla là người đầu tiên được đeo lá bùa dù không hề mắc bệnh. Ông tin rằng lá bùa giúp ông phòng bệnh sốt rét, cũng như nhiều bệnh khác.

Lá bùa Abracadabra. (Ảnh: Roman Magic).

Phương pháp chữa bệnh này nhanh chóng lan truyền khắp Đế chế La Mã, người dân thuộc mọi tầng lớp xã hội hào hứng chi tiền mua lá bùa Abracadabra với hy vọng sẽ được chữa khỏi bệnh sốt rét, hoặc không muốn căn bệnh ghé thăm. Hai hoàng đế kế vị Caracalla, vua Geta và Severus Alexander cũng tiếp tục áp dụng cách chữa trị mang tính mê tín này. 

Từ một câu thần chú chữa sốt rét, "Abracadabra" dần được biết đến rộng hơn với nghĩa "bảo vệ sức khỏe", được sử dụng với nhiều hơn một mục đích và trở nên phổ biến tại các nước Châu Âu.

Trong Đại dịch Cái chết Đen tại London (1665 – 1666) cướp đi hơn 100.000 sinh mạng, rất nhiều người tin rằng họ có thể ngăn dịch hạch xâm nhập vào nhà bằng cách viết câu thần chú "Abracadabra" trên cánh cửa. Tất nhiên, cách làm này không có ý nghĩa về mặt khoa học. Song, nó như tiếp thêm hy vọng chữa bệnh cho người dân trong bối cảnh cả nước Anh đang tuyệt vọng vì dịch bệnh hoành hành. 

Khoa học cuối cùng cũng chứng minh bệnh sốt rét không phải do ma thuật gây ra. Năm 1898, nhà khoa học Ronald Ross phát hiện ký sinh trùng sốt rét trong ống tiêu hóa của muỗi, chứng minh sốt rét do muỗi truyền bệnh, mở ra nhiều cách chữa trị hiện đại có cơ sở khoa học. Phương pháp chữa sốt rét bằng lá bùa Abracadabra dần biến mất.  Ngày nay, "Abracadabra" là câu nói quen thuộc của các ảo thuật gia phương Tây nói mỗi khi "làm phép".