Năm 1967, ca ghép tim người đầu tiên đã được thực hiện. Từ đó đến nay, thủ thuật này đã cứu sống tính mạng của khoảng 5.000 mỗi năm trên khắp thế giới.
Theo Tổ chức y tế thế giới, tính đến năm 2012, có tổng cộng 312,9 triệu người đã được phẫu thuật ghép tim. Đây chỉ là một trong số hàng ngàn các thủ thuật phẫu thuật đã làm thay đổi cuộc sống của nhiều người trên thế giới mỗi ngày.
Dưới đây là năm phương pháp phẫu thuật kỳ lạ và đáng kinh ngạc nhất thế giới cho đến nay.
Biến mắt cá chân thành đầu gối
Cô bé Gabi có thể trở thành vũ công nhờ phương pháp biến mắt cá chân thành đầu gối
Rotationplasty là một hình thức đặc biệt của phẫu thuật tái tạo cho phép mắt cá chân được sử dụng như một khớp gối. Các thủ tục liên quan đến việc phẫu thuật cắt bỏ đáy của xương đùi, đầu gối và xương chày trên. Phần dưới của chân sau đó được xoay 180 độ và gắn vào đùi. Nói một cách đơn giản, bàn chân được gắn vào đầu gối phía sau. Một khi chân giả được lắp vào, mắt cá chân có chức năng như đầu gối.
Rotationplasty thường được thực hiện ở trẻ em có khối u xương ác tính - chẳng hạn như osteosarcoma hoặc Ewing sarcoma - gần đầu gối mà không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Mục đích chính của rotationplasty là để loại bỏ hoàn toàn khối u, nhưng theo cách cho phép một đứa trẻ có một lối sống năng động, mà sẽ không thể với đầy đủ cắt cụt.
Một ví dụ tuyệt vời về sự thành công của thủ thuật này là Gabi Shull, 14 tuổi, đến từ Missouri, Mỹ. Gabi cho biết, phương pháp này đã thay đổi cuộc đời cô. Lúc 9 tuổi, Gabi được chẩn đoán bị osteosarcoma ở đầu gối. Khối u không hoạt động được, và sau 12 tuần hóa trị, Gabi và cha mẹ cô quyết định chọn phương pháp điều trị mới này. Chỉ 1 năm sau khi phẫu thuật, Gabi đã có thể đi lại và 2 năm sau, cô ấy là một vũ công giỏi. "Phẫu thuật đã cho phép tôi làm nhiều hơn tôi mong đợi", cô nói với tờ The Daily Mail.
Khôi phục thị giác bằng... răng của bệnh nhân
Tái tạo mắt giả từ răng và má.
Phương pháp này có tên gọi là OOKP, viết tắt những chữ cái đầu của osteo-odonto-keratoprosthesis. Trường hợp đầu tiên được thực hiện vào năm 1960 bởi Giáo sư Benedetto Strampelli, của Bệnh viện San Camillo ở Ý.
OOKP có thể được sử dụng cho bệnh nhân bị mù do tổn thương không thể phục hồi đến giác mạc,lớp ngoài của mắt khi những phương pháp điều trị khác thất bại.
Quy trình này bao gồm việc nhổ bỏ răng nanh của bệnh nhân và xương xung quanh. Sau đó người ta khoan một lỗ trong răng và nhét vào đó mắt kính plastic. Cấu trúc răng-mắt kính sau đó được cấy vào má của bệnh nhân, nơi nó phát triển các mạch máu mới trong một vài tháng. Cấu trúc này sau đó được lấy ra khỏi má và cấy vào mắt. Ánh sáng có thể di chuyển qua mắt kính này và phục hồi thị lực của bệnh nhân.
Vào năm 2013, The Telegraph đưa tin, một người đàn ông Anh đã lấy lại thị lực của mình sau khi trải qua OOKP. Năm 1999, Ian Tibbetts bị mất thị lực hoàn toàn sau một vụ tai nạn tại nơi làm việc. Vào tháng 12 năm 2012, Ian đã trải qua OOKP tại Bệnh viện mắt Sussex - bệnh viện duy nhất ở Vương quốc Anh thực hiện quy trình - và lần đầu tiên có thể nhìn thấy các con của mình.
Cắt bỏ một nửa bán cầu não
Loai bỏ một nửa bán cầu não để chữa bệnh động kinh.
Não là cơ quan phức tạp nhất của cơ thể con người, chứa hàng tỷ tế bào thần kinh hoạt động như trung tâm chỉ huy cho các chức năng vật lý và tâm lý. Phương pháp Hemispherectomy liên quan đến việc loại bỏ một phần hoặc tổng số hoặc ngắt kết nối của một trong hai bán cầu não được coi là một phương pháp tiến bộ, có thể mất đến 12 giờ để hoàn thành.
Phương pháp này thường được thực hiện trên những người có rối loạn thần kinh gây co giật ở một bên của não. Những rối loạn này bao gồm động kinh nghiêm trọng, đột quỵ chu sinh, hemimegalencephaly (nơi một bên của não lớn hơn não khác), bệnh Sturge-Weber-Dimitri (đặc trưng bởi vết thương trên khuôn mặt, bệnh tăng nhãn áp và co giật) và viêm não của Rasmussen (viêm não vỏ não).
Theo Quỹ The Hemispherectomy, việc cắt bỏ hemispherectomy có hiệu quả nhất ở trẻ em, vì nửa còn lại của não có thể bù đắp cho một số chức năng bị mất bằng cách loại bỏ nửa còn lại.
Bệnh nhân trải qua phẫu thuật hemispherectomy sẽ có một số tê liệt ở phía bên của cơ thể của họ đối diện với bán cầu não, và họ thường mất cảm giác hoặc chức năng ở tay và ngón tay. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, lợi ích của phẫu thuật lớn hơn những rủi ro và tác dụng phụ.
Một cô gái 17 tuổi tên là Karley Miller đến từ Úc, người đã trải qua thủ thuật này do mắc chứng động kinh. Cô chia sẻ: "Tôi không thể đi bất cứ nơi nào mà không có mẹ theo sau. Thâm chí khi tắm tôi cũng không dám đóng cửa để có gì còn gọi người tới hỗ trợ". Kể từ khi Karley đã trải qua phẫu thuật cắt bỏ cầu não, cô không còn bị co giật nữa và đang sống một cuộc sống hạnh phúc, mãn nguyện hơn.
Ghép hai tim cùng lúc
Thông thường, con người chỉ có một tim. Đối với những người phải ghép tim, các bác sỹ cắt bỏ tim hỏng và thay bằng tim mới khỏe mạnh. Các ca ghép tim đã cứu sống hơn 2.000 sinh mạng mỗi năm tại Mỹ. Tuy nhiên, đối với những người không thể tiếp nhận tim mới hoặc tim của người hiến tặng không hoạt động một mình được, các bác sỹ đã sử dụng phương pháp ghép tim dị tính, cho phép một người có hai trái tim cùng hoạt động trong cơ thể.
Ghép tim dị tính là cả hai trái tim đều được phẫu thuật, cho phép máu từ trái tim bị tổn thương chảy vào trái tim mới. Trái tim mới có thể bơm máu xung quanh cơ thể.
Năm 2011, các nhà nghiên cứu từ Đại học California-San Diego, Mỹ đã báo cáo thực hiện thủ tục phẫu thuật hiếm hoi này cho một người đàn ông tên là Tyson Smith, người bị suy tim. Tiến sĩ Michael Madani, thuộc Trung tâm Tim mạch California-San Diego Sulpizio giải thích: "Loại bỏ trái tim cũ và thay thế nó bằng một trái tim mới sẽ khiến trái tim mới thất bại, bởi huyết áp phổi quá cao. Nhưng hoạt động cùng nhau, hai trái tim chia sẻ công việc và hoàn thành nhiệm vụ".
Cấy ghép đầu
Vào năm 2013, bác sĩ giải phẫu thần kinh người Ý, Tiến sĩ Sergio Canavero đã công bố các đề xuất để thực hiện ca ghép đầu tiên trên thế giới - một thủ thuật mà ông tin rằng có khả năng điều trị tê liệt do các bệnh thần kinh hoặc cơ tật.
Thủ thuật có tên HEAVEN-GEMINI - sẽ liên quan đến việc tách đầu của người nhận và người hiến tặng khỏe mạnh bằng cách sử dụng "lưỡi dao siêu sắc" để tránh tổn thương tủy sống. Việc cấy ghép đầu người đầu tiên trên thế giới được tiến hành vào tháng 12 năm 2017.
Đầu của người nhận và cơ thể người hiến tặng sau đó sẽ được đặt vào tình trạng hạ thân nhiệt sâu trong khoảng 45 phút để giảm tổn thương thần kinh. Đầu của người nhận sau đó sẽ được gắn vào cơ thể người hiến tặng bằng cách sử dụng hợp nhất dây thần kinh tủy sống. Ca phẫu thuật này kéo dài 36 giờ với sự tham gia của 150 bác sỹ và y tá lành nghề và chi phí khoảng 11 triệu USD.
Sau khi hoàn tất thủ thuật, người nhận sẽ được giữ trong tình trạng hôn mê trong 3-4 tuần, để giảm thiểu chuyển động và đảm bảo các kết nối thần kinh giữa cổ và cột sống có thời gian để hợp nhất với nhau.
Tiến sĩ Canavero nói với Medical News Today rằng việc cấy ghép đầu tiên ở người đã được thực hiện vào tháng 12 năm 2017 và đây không còn là phim khoa học viễn tưởng nữa.