Cụm từ "Psychopath" từ lâu đã là một thuật ngữ gây cảm giác... rợn người.
Trong giới khoa học, cụm từ này có nghĩa là "thái nhân cách", trước kia được xem là một dạng rối loạn tâm thần nguy hiểm cho xã hội. Hệ quả từ điện ảnh và tiểu thuyết khiến cho hầu hết tất cả chúng ta đều cho rằng "psychopath" là những người không có cảm xúc, lấy việc tra tấn động vật làm vui lúc còn nhỏ, và lớn lên trở thành những kẻ biến thái giết người hàng loạt.
Một vài phần trong đó là đúng. Tuy nhiên qua thời gian, khoa học lại có những góc nhìn khác với khái niệm này, cùng nhiều sự thật mà đa số chúng ta đang hiểu lầm.
1. Mỗi chúng ta đều có một chút "thái nhân cách trong người
Nếu xem "thái nhân cách" là một dải trong phổ tính cách của con người, thì mỗi chúng ta ít nhiều gì cũng góp mặt trong đó.
Thử nhớ lại xem: Đã bao giờ bạn thấy một người gặp nạn mà có cảm giác không mấy thương cảm (chỉ vì kẻ đó đáng ghét chẳng hạn?); Bạn muốn lấy thiện cảm từ người khác để đạt mục đích của mình (như khi đi phỏng vấn?); Bạn làm điều xấu với ai đó mà chẳng mảy may hối lỗi?; Hoặc đôi khi bạn cảm thấy chẳng có gì đáng sợ, sẵn sàng chấp nhận rủi ro?
Đó đều là dấu hiệu của "thái nhân cách". Chỉ là ít hay nhiều thôi.
2. Thái nhân cách không phải bệnh tâm thần
Ptrick Bateman, tên giết người hàng loạt trong cuốn tiểu thuyết "Sự im lặng của bầy cừu" thường được xem là ví dụ điển hình của những kẻ "thái nhân cách". Nhưng nếu coi tất cả những ai bị "thái nhân cách" là những kẻ giết người tâm thần bệnh hoạn thì không phải.
Đúng là đa số tội phạm giết người hàng loạt là "psychopath", nhưng phần đông người bị "psychopath" không giết người. Trên thực tế, những người thuần "thái nhân cách" chiếm đến 4% dân số thế giới, và họ có thể là những cá nhân kiệt xuất với đóng góp rất lớn cho xã hội.
Khả năng này đến từ đặc điểm của loại nhân cách này. Do thiếu đi một số cảm xúc như sợ hãi và lo lắng, người "thái nhân cách" có khả năng giữ bình tĩnh trong nhiều tình huống căng thẳng, thậm chí có thể phản ứng lai một cách thông minh và đầy logic. Đây là đức tính cần thiết cho nhiều ngành nghề, như bác sĩ phẫu thuật, hoặc lính đặc công trong quân đội.
Những người "thái nhân cách" có sức hút khá lớn. Nhưng điều quan trọng là họ có thừa tự tin, đủ "vô cảm" để chấp nhận rủi ro và đưa ra những quyết định sắt đá, thậm chí có phần... tàn nhẫn. Các đức tính này giúp họ hòa nhập rất tốt trong những môi trường kiểu Phố Wall - nơi mọi quyết định đều phải trả giá bằng tiền hoặc rất nhiều tiền.
3. Các Psychopath thích ở thành phố
Trong phim, người ta thường xây dựng những kẻ "thái nhân cách" là những kẻ giết người bệnh hoạn sống trong các vùng quê vắng vẻ. Nhưng thực ra các nghiên cứu cho thấy, ở thành phố mới là nơi có nhiều "thái nhân cách" hơn.
Psychopath về cơ bản là một dạng tính cách thích thao túng người khác trong mọi lĩnh vực - từ công việc, sex, cho đến cuộc sống đời thường. Và môi trường hoàn hảo cho sở thích này chính là ở các thành phố.
4. Phụ nữ bị "thái nhân cách" sẽ khác với đàn ông
Dù có nhiều điểm tương đồng, nhưng các nghiên cứu chỉ ra rằng thái nhân cách sẽ có chút khác biệt theo giới tính. Ví dụ, một phụ nữ bị thái nhân cách sẽ dễ thấy lo lắng, gặp nhiều vấn đề về cảm xúc, và dễ... lăng nhăng hơn so với đàn ông.
Một số nhà nghiên cứu cho biết thái nhân cách ở nữ đôi khi được chẩn đoán thành rối loạn nhân cách ranh giới - một dạng bệnh lý khiến con người ta khó kiểm soát cảm xúc, dễ hành động bốc đồng và bùng phát giận dữ. Đây lại là các đặc điểm khá ngược với "psychopath" - những người vốn luôn tìm cách che giấu bản thân trong xã hội. Bởi vậy, có rất ít nghiên cứu về "thái nhân cách" được thực hiện trên nữ giới.
5. Người "thái nhân cách" vẫn có cảm xúc
Dù được xem là những kẻ vô cảm, nhưng kỳ thực các psychopath vẫn có cảm xúc. Họ thiếu đi cảm giác sợ hãi và đau buồn, nhưng vẫn cảm thấy vui vẻ, hưng phấn, ghê tởm... giống như người bình thường.