Theo một nghiên cứu mới, chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) có thể có ích đối với nhóm người du cư Kenya. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng phiên bản gen DRD4 có liên quan đến ADHD giúp các bộ tộc du cư khỏe mạnh hơn nhưng lại gây bệnh suy dinh dưỡng ở họ hàng định cư của họ.
Dan Eisenberg – nghiên cứu sinh ngành nhân chủng học thuộc đại học Northwestern Hoa Kì – đã tiến hành một nghiên cứu phân tích mối tương quan giữa chỉ số trọng lượng cơ thể (BMI) với hai dạng di truyền của gen tiếp nhận dopamine, đặc biệt là dạng lặp lại 48 cặp bazơ trong gen D4 tiếp nhận dopamine (DRD4).
Gen DRD4 mã hóa cơ quan tiếp nhận dopamine – một trong những thông điệp hóa học sử dụng trong não. Theo Eisenberg, “gen này tham gia vào xung thần kinh, hoạt động ban thưởng và cảm giác nghiện”. Một phiên bản của gen DRD4 là “alen 7R” có liên quan đến cảm giác thèm ăn cũng như ADHD. Khi nghiên cứu những người trưởng thành tộc Ariaal tại Kenya (một số người trong đó sống du cư còn những người khác mới chuyển sang định cư), nhóm nghiên cứu tìm hiểu liệu mối liên quan này có được duy trì trong các điều kiện môi trường khác nhau hay không.
Một người tộc du cư. (Ảnh: Jason Radak) |
Những người có alen DRD4/7R trong cộng đồng du cư được nuôi dưỡng tốt hơn so với những người có cùng alen DRD4/7R ở cộng đồng định cư. Mặc dù tác động của phiên bản gen dopamine khác nhau mới đây đã được nghiên cứu ở các nước công nghiệp, nhưng rất ít nghiên cứu được tiến hành ở các nước phi công nghiệp, hay các điều kiện sống như khu vực người Ariaal đang sinh sống khi mà những môi trường như thế có thể có nhiều điểm tương đồng với môi trường mà đa phần quá trình tiến hóa gen ở người xảy ra.
Eisenberg giải thích: “Alen DRD4/7R có liên quan đến cảm giác thèm thức ăn và ma túy, muốn tìm kiếm cái mới lạ cũng như cả triệu chứng ADHD. Có thể trong môi trường du cư, một cậu bé mang gen này sẽ có khả năng bảo vệ hiệu quả đàn thú nuôi trước những kẻ đột kích hay bảo vệ nguồn nước cũng như thực phẩm địa phương. Nhưng khả năng nói trên sẽ không phát huy hiệu quả được như thế đối với các nghề vùng định cư ví dụ như giảng dạy, đồng áng hay bán hàng”.
Kết quả nghiên cứu cho thấy khác biệt hành vi ví dụ như ADHD có liên quan đến gen DRD4 ít hay nhiều có phụ thuộc vào môi trường sống. Nghiên cứu cách thức nó xảy ra đối với trẻ em Ariaal sẽ được tiến hành trong một tương lai gần.
Bài viết tham khảo:
Dan T.A. Eisenberg, Benjamin Campbell, Peter B. Gray and Michael D. Sorenson. Dopamine receptor genetic polymorphisms and body composition in undernourished pastoralists: An exploration of nutrition indices among nomadic and recently settled Ariaal men of northern Kenya. BMC Evolutionary Biology, (in press)